Okul çantasındaki gizli tehlike! Uzmanlar uyardı: Çocuklar toksik ürünlerle eğitim görüyor

Ankara Tabip Odası, kırtasiye malzemelerinin üretiminde giderek yaygınlaşan fitalat, benzen, azo boyalar ve bazı ağır metallerin, bu ürünlere uzun süreli maruziyet durumunda pek çok hastalığa ve sağlık sorununa davetiye çıkardığını belirtti. Odadan yapılan açıklamada, ilgili kurumların bu ürünlerin mevzuata uygunluğunu düzenli olarak kontrol etmesi gerektiğine dikkat çekildi.

TÜRKİYE, OECD’DE EĞİTİM HARCAMASINDA GERİDE

OECD’nin "Bir Bakışta Eğitim 2024" raporuna göre Türkiye, tüm eğitim kademelerinde öğrenci başına en düşük harcama yapan OECD ülkeleri arasında bulunuyor. Türkiye’de Gayrisafi Yurtiçi Hasıla’nın (GSYH) yüzde 4,2’si eğitim kurumlarına harcanırken, OECD ülkeleri ortalaması yüzde 4,9 olarak kaydedildi.

EĞİTİMDE EŞİTSİZLİK VE YÜKSEK MALİYET

Açıklamada, eğitimdeki özelleştirmeci yaklaşımın gelir adaletsizliği nedeniyle dar gelirli haneler ile ekonomik durumu iyi haneler arasındaki makası açtığı ve öğrenciler arasındaki eşitsizliği derinleştirdiği vurgulandı. Ortalama bir okul alışverişi sepetinde yer alan üniforma, eşofman takımı, ayakkabı, ders kitapları ve kırtasiye malzemelerinin maliyetinin asgari ücrete yaklaştığına dikkat çekildi.

ÇOCUK SAĞLIĞI İÇİN DENETİM ÖNEMLİ

Öğrencilerin eğitim ve öğretim hayatında kullandığı kırtasiye ürünlerinin mevzuata uygun şekilde ve gerekli kalite standartlarına göre üretilmesinin, denetlenmesinin ve kontrolünün yapılmasının halk ve çocuk sağlığı açısından kritik olduğu belirtildi. Açıklamada şu ifadelere yer verildi:

"Ülkemizdeki ekonomik kriz ve yüksek enflasyon, çocukların eğitim ve öğretim hayatını olumsuz etkilemektedir. Ekonomi ve eğitim politikalarındaki piyasacı anlayış nedeniyle kamunun eğitime ayırdığı kaynak yetersiz kalırken, eğitimin finansmanında özel harcamaların payı artmaktadır. Kırtasiye malzemelerinde giderek yaygınlaşan fitalat, benzen, azo boyalar ve bazı ağır metaller, uzun süreli maruziyet durumunda pek çok hastalığa ve sağlık sorununa yol açmaktadır. El teması, tükürük ve ter yoluyla vücuda geçen fitalatlar endokrin sistemine ve karaciğere zarar verir."

Toksik kimyasalların, ağır metallerin, kanserojen ve alerjen boyar maddelerin çocuk sağlığını olumsuz etkilediği vurgulanan açıklamada şu detaylar paylaşıldı:Fitalatlar, bazı malzemelerde boya ve kokuların uzun süreli muhafazasını sağlamak için kullanılır ve vücuda geçtiğinde endokrin sistemi ile karaciğere zarar verebilir.Azo boyar maddelerine uzun süreli maruziyet bazı kanser türlerine ve karaciğer hastalıklarına yol açabilir, mutajenik etkiler oluşturabilir.Kırtasiye ürünlerinde sıkça kullanılan nikel, krom, kurşun, cıva ve arsenik gibi ağır metallere maruziyet, vücutta birikerek kanser ve nörolojik sorunlara neden olabilir.Makas, pergel ve zımba gibi ürünlerde kullanılan nikel ve fitalatlar ciltte tahrişe ve alerjik reaksiyonlara yol açabilir.Çanta, beslenme çantası, kalem kutusu, matara, silgi, pastel boya ve suluboyalar, toksik kimyasallar ve metaller nedeniyle çocuk sağlığı açısından risk oluşturur. Uzun süreli temas, alerji, tahriş, egzama, hormon ve üreme sisteminde bozulmalar gibi sağlık sorunlarını tetikleyebilir.UZMANLARDAN UYARILAR

TMMOB Kimya Mühendisleri Odası da okul araç gereçlerinde azo boyar madde ve ağır metaller içeren kokulu ve boyalı ürünlerden uzak durulması gerektiğini vurguladı. Kırtasiye ürünlerinde TSE ve CE işaretlerinden en az birinin bulunması gerektiği belirtildi. Beslenme çantası ve suluk gibi ürünlerin mümkünse plastik olmaması önerildi.

KURUMLARA DENETİM ÇAĞRISI

Sağlık Bakanlığı, Ticaret Bakanlığı ve ilgili kurumların, kırtasiye ve okul araç gereçlerinin üretim ve satış aşamalarında denetim yapması, ürünlerin mevzuata uygunluğunu düzenli olarak kontrol etmesi gerektiği ifade edildi. Öğrencilere ihtiyaç duydukları tüm eğitim araç gereçlerinin ücretsiz ve nitelikli şekilde sağlanması, kırtasiye ürünlerinde KDV oranının yüzde 1’e indirilmesi önerildi.

ÇOCUKLARA YÖNELİK SOSYAL POLİTİKALAR

Açıklamada, çocuklara yönelik yoksulluğu önleyici ve sosyal adaleti güçlendiren politikalar geliştirilmesi, okullarda kalori hesaplı en az bir öğün sağlıklı ve ücretsiz yemek verilmesi, gelişme çağındaki bütün çocuklara ücretsiz süt desteği sağlanması gerektiği vurgulandı.