Orman yangın üssü turizm alanına çevrilmiş: Adım adım otele

Türkiye yaz aylarının başlaması ile orman yangınlarına teslim olurken son olarak Eskişehir'deki yangında söndürme çalışmalarına katılan 5 orman işçisi ve 5 AKUT personelinin şehit olmasıyla sarsıldı.

Yangınlara müdahalelerde yaşanan aksaklıklar ve sahil kesimlerinde yanan orman arazilerine yapılan oteller uzun yıllardır tartışmalara neden olurken Antalya'nın Belek ilçesindeki ormanlık alandaki "orman yangın üssünün" plan kararının değiştirilerek "turizm tesis alanı" olarak değiştirildiği ortaya çıktı.

Belek Orman Yangın Üssünün bulunduğu alan Kültür ve Turizm Bakanlığı Plan İnceleme ve Değerlendirme Kurulu'nun 16.01.2020 tarihli kararı ile "Çevre Düzeni Planı Değişikliği", "Nazım İmar Planı Değişikliği" ve "Uygulama İmar Planı Değişikliği"
gerçekleştirilerek turizm tesis alanı olarak değiştirilirken karar 28.01.2020 tarihinde onaylandı.

​​​​​​​

Kültür ve Turizm Bakanlığı tarafından onaylanan planlar hem Orman Yangın Üssü'nü otel alanına dönüştürdüğü ve hem de kanun ve yönetmelik hükümlerine aykırılıklar içerdiği gerekçesi ile Antalya 5. İdare Mahkemesi'ne planların iptal edilmesi için açılan dava sonucunda 01.07.2021 tarihli kararıyla planlar iptal edildi.

​​​​​​​

Mahkemenin Bakanlığın planlarını iptal etmesinin ardından değişiklik yapılan planların da içerisinde bulunduğu Kültür ve Turizm Bakanlığının 2019-1 sayılı tahsis ilanına da dava açılarak kamu taşınmazı tahsis duyurusunun da iptaline karar verildi.

Mahkemenin iptal kararlarının ardından yeniden harekete geçen Bakanlık, Belek Orman Yangın Üssü olarak kullanılan alanın, Kültür ve Turizm Bakanlığı Plan İnceleme ve Değerlendirme Kurulu'nun 03.06.2022 tarihli kararı doğrultusunda 14.06.2022 tarihinde orman vasıflı taşınmazlara Günübirlik Tesis Alanı, Otel Alanı, Açık Spor Tesis Alanı Ve Orman Alanı (yangın Üssü) plan kullanım kararlarını getirdi.

Plan değişiklikleri ise Antalya Büyükşehir Belediye Başkanlığı ilan panosunda 28.06.2022 ve Serik Belediye Başkanlığı ilan panosunda 29.06.2022 tarihinden itibaren 1 (bir) ay süreyle askıya çıkartıldı.

Önceki plan onama işlemiyle tahsis ilanı arasındaki sürede planlara açılan davalar nedeniyle tahsis paketinin boşa düşüp mesnetsiz kalmasını önlemek amacıyla planların 30 günlük askı süresi bitmeden mevzuat hükümlerine aykırı bir şekilde 2022-1 sayılı tahsis ilanına çıkmış.

Antalya Büyükşehir ve Serik Belediye Başkanlıkları tarafından askıya çıkartılan planı değişikliklerini göz önünde bulundurularak gerekli inceleme ve değerlendirmeleri yaptı.

Planda aykırılıklar tespit edilirken gerekçeleri şu şekilde sıralandı:

Daha önceki planlarda Orman Yangın Üssü plan kararı bulunan alana bitişik konumda yer alan ve 0,05 yapılaşma emsali bulunan KAMPİNG ALANI plan kararı ortadan kaldırılmış ve yapılaşma emsali 6 kat artırılarak 0,30 emsal ile OTEL ALANI plan kararı getirilmiştir.Yapılaşma emsalinin 6 kat artırılmasıyla birlikte BELEK SAHİLİ olarak bilinen bölge içerisinde betonlaşmanın nispeten daha az olduğu tek yer olan ORMAN YANGIN ÜSSÜ bölgesi de yoğun yapılaşmaya açılmış olacaktır.KÜRESEL ISINMA sorununun tüm dünya ülkeleriyle birlikte yaşanmaya başlandığı ülkemizde gelecekle ilgili öngörülü bir davranış sergileyip orman yangın üssünü daha da geliştirecek planlar hazırlamak yerine hemen bitişikte yer alan KAMPİNG alanının yapılaşma emsalini 6 kat artırmak tam bir öngörü hatası veya öngörüsüzlük örneği olmuştur.Resmi kayıtlarda 1200 yatak kapasiteli 50 adet otelin yer aldığı BELEK TURİZM MERKEZİ kapsamında sahil haricindeki otelleri ve resmi kayıtlarda yer almayan ilave yatakları ve personel yataklarını da hesapladığımızda yaklaşık olarak 100.000 yatak kapasitesinin varlığı bilinen bir gerçektir.Bu hesaplamaya bakarak bir yorum yapıldığı zaman ülkemiz genelindeki birçok ilçenin nüfusunu aşmakla kalmayıp Tunceli, Bayburt ve Ardahan illerinin dahi nüfusunu aşan bir nüfus kapasitesinin varlığı ortadadır.Belek Turizm Merkezinin ilk planlandığı dönemdeki kapasiteyi göz önünde bulundurarak bir değerlendirme yapıldığı zaman mevcut kapasitenin ilk planlanan kapasitenin en az 3 katı olduğunu görmek mümkündür.İlk hazırlanan planlardaki yatak kapasitesi 3 kat artırılmış olmasına rağmen ilk planlardaki SOSYAL TESİS ALANLARI VE TEKNİK ALTYAPI ALANLARI ile ilgili olarak bırakın 3 kat artış sağlanmasını mevcutları koruyamama ve hatta planlar ile azaltma ve yatak kapasitesine ilave etme durumu ortaya çıkmıştır.PLANLI GELİŞİM İLKESİ doğrultusunda başlatılan hamle sonucu oluşturulan BELEK turizm merkezi, ülkemiz genelinde başka bölgelerde olduğu gibi aynı senaryoya kurban edilmiş ve GELİŞİMİN PLANLANDIĞI bir alan haline dönüşmüştür.Turizm yatırımcılarını doğru yönlendirerek uzun dönemde yaşanacak olumsuzlukları anlatmak ve uzun dönemli politikalar kapsamında FAZLA YATAK yerine NİTELİKLİ YATAK arzını özendirmesi gereken bakanlık SEKTÖRDEN GELEN BAKAN sayesinde amaçlarından, ilkelerinden, vizyonundan ve hedeflerinden uzaklaşarak SADECE DAHA FAZLA KAR ELDE ETME amacına yönelmiştir.BELEK TURİZM MERKEZİ kapsamındaki yatak arzının 3 kat artırılmasına rağmen birim alandaki sosyal ve teknik altyapı alanlarının (park, günübirlik, kamping, rekreasyon, içme suyu, kanalizasyon, arıtma vb.) artırılması bir yana tam tersine azaltılmasıyla birlikte son yıllarda teknik altyapı sorunları yaşanmaya başlamış ve DAHA FAZLA KAYNAK TÜKETİMİ sonucunda DAHA FAZLA ÇEVRE KİRLİLİĞİ sonucu ortaya çıkmaya başlamıştır.Her ne kadar Kültür ve Turizm Bakanlığı tarafından gizlenmeye çalışılsa da arıtma tesislerinin yetersizliği, elektrik giderlerinin fazlalığı nedeniyle çalıştırılmaması ve derin deniz deşarjlarının yapıldığı alana yakın mesafedeki otellerde konaklayan turistlerin deniz suyundan etkilenmeleri sonucu zehirlenme ve hastaneye kaldırılma olaylarında artışlar yaşandığı bilinmektedir.Bu durum hem insan hayatını tehdit etmekte ve hem de uzun dönemde ülkemizin imajını zedeleyerek telafisi imkansız zararların ortaya çıkmasına neden olmaktadır.Turizm bölgelerinde yatak kapasitesinin artırılması yerine NİTELİK ARTIŞI ve buna bağlı olarak GELİR ARTIŞI hedefleyen bakanlık bu uygulamasıyla hedef ve ilkelerinin aksine bir tavır sergilemiştir.Kamping alanından otel alanına geçiş içerikli plan değişikliğiyle Kültür ve Turizm Bakanlığı tarafından hazırlanan ve Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlük kazanan TÜRKİYE TURİZM STRATEJİSİ 2023 çalışmasının ilke, hedef ve amaçlarına da aykırı bir uygulama yapıldığı açıktır.Daha önce ORMAN YANGIN ÜSSÜ olarak planlanan alanda 2 adet 1200 yataklı otel planlayan bakanlık SERİK BELEDİYESİ başta olmak üzere tüm yerel dinamiklerden tepki alıp açılan davalar sonucu planlar mahkeme kararıyla iptal edilince bu defa yeni bir strateji belirlemiş ve tam tabiriyle ARKADAN DOLANMA eylemini gerçekleştirerek bu defa orman yangın üssüne bitişik alanda 1200 yataklı otel planlamış ve 2 adet otel hedefini ikinci aşamaya bırakmıştır.Bir diğer konu halen bakanlık görevini yürütmekte olan Mehmet Nuri ERSOY beyin sahibi olduğu BELEK MAXX ROYAL ve VOYAGE otellerinin tahsise çıkartılan alanın bitişiğinde olmasıdır. Hem veren ve hem de alan kişi olma durumu KAMUSAL ETİK ile bağdaşmamaktadır.Otel alanı olarak planlanan alanda plan kararıyla 5 katlı otel yapımına izin verilmiştir. Küresel ısınmanın sonucu orman yangınlarının artmasıyla birlikte orman yangınlarıyla mücadele amaçlı yeni alanlar oluşturmak yerine bakanlığın orman yangın üssünün bitişiğine 5 katlı otele izin vermesi akıl almaz bir durumdur.Daha önceki dönemde hazırlanan planlarda oluşturulan kamping kararı hem bu alanın düşük yoğunluklu kamping olarak kullanılmasını sağlamak ve hem de YAKIN ÇEVREDEKİ GÜNÜBİRLİK ALAN VE SPOR ALANIYLA BÜTÜNLÜK OLUŞTURMAK amacına hizmet etmekteydi. Ancak otel alanına dönüş kararıyla yine SAHİL KESİMİNDE BETONLAŞMA amacı ön plana çıkarılmıştır.Askıya çıkarılan planlarda KIYI KANUNU ihlal edilmiş durumdadır. Kıyı kanunu gereğince kıyı kenar çizgisinden itibaren ilk 50 metrelik bölüm yeşil alan ikinci 50 metrelik bölüm ise günübirlik alan olarak planlanması gerekirken bu planda yeşil alana yer verilmeyip ilk 50 metrelik alan da GÜNÜBİRLİK ALAN olarak planlanmıştır.Bu durum Türkiye Cumhuriyeti ANAYASASINA da aykırılık oluşturmaktadır. Bu düzenleme ile KIYI olarak tanımlanan alan turizm yatırımcısına tahsis edilecek ve KIYILARIN VATANDAŞ TARAFINDAN KULLANILMASI engellenecektir.Hem kıyı ve hem de arka bantta yer alan günübirlik alana verilen yapılaşma emsallerinin tamamının bu alanda kullanılması mümkün olmadığı için otel alanına EMSAL AKTARIMI yapılarak yine mevzuata aykırı işlem yapılmış olunacaktır.Planlamaya konu olan alanın yakın çevresi uluslararası sözleşmeler ile hüküm ve koruma altına alınan BELEK SAHİLİ KAPLUMBAĞA ÜREME VE YUMURTLAMA ALANI kapsamında yer almaktadır. Bu plana bağlı olarak bahse konu alanda bir otel yapılması ve 1200 yatak kapasitesi oluşturulması alanda büyük tahribata neden olacaktır.Planlamaya konu olan alan aynı zamanda ÖZEL ÇEVRE KORUMA BÖLGESİ olarak ilan edilen alan sınırlarıyla da etkileşim içerisinde olacak bir mesafe içerisinde yer almaktadır. ÖÇK alanlarında veya etkileşim kapsamındaki alanlarda Kültür ve Turizm Bakanlığının plan onama yetkisi bulunmadığı için bu planların hükümsüz olduğu değerlendirilmektedir.Korunan alan statüsüne sahip olan alanlarda KORUMA AMAÇLI İMAR PLANI prosedürünün uygulanması gerekmesine rağmen bu plan değişikliğinde bu prosedüre uyulmamıştır. Bu kapsamda da bu planlar hükümsüz bir plan konumundadır.Yukarıda belirtilen hususlar göz önünde bulundurularak kültür ve Turizm Bakanlığı tarafından onaylanan ve Antalya Büyükşehir ile Serik Belediye Başkanlığı tarafından askıya çıkartılan 1/100.000, 1/25.000, 1/5.000 ve 1/1.000 ölçekli planların iptal edilerek ORMAN YANGIN ÜSSÜ plan kararının korunması ve hatta bir değişiklik yapılması düşünülüyor ise KAMPİNG alanının REKREASYON ALANI olarak planlanması ve SERİK HALKININ HİZMETİNE SUNULMASI GEREKMEKTEDİR.