Otomotivde bekleme dönemi

Otomotivde yeni ÖTV oranları ve matrahlarının, tüketicilerin beklemeye geçmesine neden olarak yılın ilk yarısında rekorlar kıran pazar bir süre yavaşlatması bekleniyor. Hürriyet’e konuşan sektör temsilcileri, yeni dönemde otomobillere olan talebin küçük sınıfta yoğunlaşacağının altını çizerken; C segmenti SUV’larda, Pikap’larda ve Premium otomobillerde fiyat artışları nedeniyle talebin düşeceğini tahmin ediliyor. Elektrikli otomobil pazarında ise ağustos ayında ciddi bir daralma beklentisi hakim ancak ortak görüş, yüzde 25 ÖTV avantajı nedeniyle talebin süreceği yönünde.

‘SON ÇEYREKTE YAVAŞLARIZ’

Mercedes-Benz Otomotiv İcra Kurulu Başkanı Şükrü Bekdikhan: “Tüketiciler bazı araçlarda vergi oranları düşse de özellikle ara dilimlerde kalan modellerde beklenmedik fiyat artışlarıyla karşılaşabilecekler. Yılın ilk yarısında yukarı doğru bir ivme yakalayan sektörde yeni düzenleme sonrasında tüketici davranışlarında bir duraksama olacağını söyleyebiliriz. Vergi artışı beklentisiyle öne çekilen satışların sona ermesi ve belirsizliğin ortadan kalkmasıyla, artan fiyatlar ve mevcut kredi koşulları çerçevesinde, yılın son çeyreğinde bir yavaşlama getirecektir. Bu doğrultuda, satışların geçen yılın aynı döneminin yaklaşık yüzde 10 altında gerçekleşeceğini öngörüyoruz.

ÖTV’YE KARŞI KAMPANYA

Fiyat hassasiyetinin daha yüksek olduğu alt segmentlerde bir yavaşlama beklenirken, premium segmentlerde talebin nispeten daha stabil seyretmesi beklenebilir. Müşterilerimizin ÖTV düzenlemesinden minimum düzeyde etkilenmesi için, fiyat artışlarını kısmen dengeleyebilecek bir avantajı temmuz sonuna kadar devreye alacağız. Yeni düzenlemenin elektrikli araçlara etkisi çift yönlü olabilir. Bazı modellerde matrahların yükseltilmesiyle ÖTV oranı en alt baremde yüzde 10’dan yüzde 25’e çıksa da içten yanmalı modellere kıyasla bir fiyat avantajı söz konusu. Ancak bazı segmentlerde bu farkın daralmasıyla tüketiciler karar süreçlerinde daha fazla kıyaslama yapma eğiliminde olabilir. Talepte geçici bir yavaşlama görülse bile, orta ve uzun vadede elektrikli araç pazarının ivmelenerek büyüyeceğini düşünüyoruz.”

‘ELEKTRİKLİDE TALEP ERTELENEBİLİR’

Hyundai Motor Türkiye Satış, Pazarlama ve Satış Sonrası Genel Müdürü Murat Berkel: Matrahlarda yapılan değişiklik, özellikle A ve B segmentin de yer alan araçların yüzde 70’lik ve 75’lik ÖTV dilimine içinde yer almasını sağladı. Bu durum da araç fiyatlarında yüzde 10 ile yüzde 5‘lik gerileme gerçekleştirdi. Bu düzenleme hem yerli hem de ithal araçları kapsıyor. Bu dilimde yer alan ve fiyat açısından daha avantajlı hale gelen araçlara olan talebin önümüzdeki süreçte artacağını öngörüyoruz. Tüketiciler, ÖTV matrahlarındaki değişiklik beklentisiyle yılın ilk yarısında sıfır kilometre araçlara yoğun bir talep gösterdi ve bu da doğal olarak satışların yüksek seyretmesini sağladı. Geçtiğimiz hafta yapılan yeni düzenleme ile birlikte özellikle C-SUV segmentte yer alan orta ve üst donanımdaki modellerde fiyat artışı gerçekleşti. Bundan dolayı, Türk tüketicisinin alt ÖTV diliminde yer alan modellere daha fazla ilgi göstereceğini düşünüyorum. Bu sene Türkiye’de elektrikli araç pazar tahminimiz 180 bin adet. Yani yüzde 80’lik bir büyüme bekliyoruz. Elbette geçtiğimiz hafta ÖTV baremlerinde yapılan artışla beraber özellikle elektrikli pazardaki yükseliş trendi biraz olumsuz etkilenebilir. ÖTV artışından dolayı da bir çok elektrikli aracın fiyatı 2 milyon TL’nin üzerine çıktı. Bu durumda tüketiciler kısa süreli olarak satın alımlarını erteleyebilir. Elektrikli araç satışlarının Ağustos ayından itibaren tekrardan yukarı yönlü ivmeleneceğini tahmin ediyorum.”

 ‘KISA VADEDE DURAĞANLIK OLUR’

Yüce Auto - Skoda Genel Müdürü Zafer Başar: “0-1400 cc aralığı içerisinde yer alan ürün ve modellerin güncellenen matrahlar neticesinde fiyatlarında yüzde 5.5 seviyesinde düşen araçlar olabilecektir. Buna karşın, yüksek matrah seviyesi olan ve 1.600 cc’ye kadar motor hacmi sunan araçlarından alınan ÖTV’nin yüzde 80’den yüzde 100’e çıkması da bu ürün gruplarında yüzde 11 seviyesinde bir fiyat artışına etken olmuş olup özellikle üst grup araçlardaki talepte yavaşlama etkisi olabilecektir. Bu etkenler göz önüne alındığında talebin segment ve motor hacmine bağlı olarak geçişkenlik gösterip sınırlı bir yavaşlama gösterme ihtimali olabileceğini düşünüyoruz. Yeni düzenlemenin açıklanmasının ardından ilk etapta yakın dönemde araç almak isteyen tüketiciler, beklemeye geçerek pazarı gözlemlemek isteyebilir. Fiyat artışlarının yanı sıra özellikle krediye erişimde yaşanan zorluklarla da birlikte kısa vadede satışlarda bir durağanlık yaşanabilir. Genel talebin ise sistemin oturmasından sonra tekrardan gücünü toplayabileceğini öngörüyoruz. Elektrikli araçlarda artan ÖTV fiyatlara yüzde 13.6 seviyesinde bir etki bırakmaktadır. Ancak, eski matrah seviyesinden dolayı yüzde 40 ÖTV diliminde satılan bazı modellerin kendiliğinden alt dilime geçmesine etken olup, fiyatlarında yüzde 11 seviyesinde bir düşüşe etkisi de olabilecektir. Dolayısıyla halen elektrikli otomobillerin içten yanmalı muadil araçlara göre ÖTV avantajının sürdüğünü ve dolayısıyla talebin güçlü bir şekilde devam edeceğini öngörüyoruz.”

ANALİZ
EN YAYGIN ÖTV’DE YÜZDE 90 ALARMI

GEÇTİĞİMİZ hafta Resmi Gazete’de yayınlanarak yürürlüğe giren ÖTV düzenlemesi sıfır araçlardaki vergi sistemini kökünden değiştirdi. Yeni sistem, yalnızca küçük sınıftaki otomobillere ve yüzde 40 ÖTV dilimindeki bazı elektrikli otomobillere avantaj sağladı. Küçük otomobillerde ÖTV kaynaklı fiyat düşüşü yüzde 5 ila yüzde 10 seviyesini aşmadı. ÖTV’si yüzde 40’tan yüzde 25’e gerileyen elektriklilerde ise daha çok hissedildi. Bu sistem o kadar karmaşık ki artık hangi modelden ne kadar ÖTV alınabildiğini kestirebilmek zor. Ancak, güncel vergi oranları ve matrahlar dikkate alındığında eğer Euro/TL’deki artış devam ederse en yaygın ÖTV artık yüzde 90 olacak gibi görünüyor. Çünkü, burada gözlerden kaçmaması gereken önemli bir matrah (vergisiz fiyat) eşiği bulunuyor: 1 milyon 100 bin TL.

Gerek 1.4 litreye kadar gerekse 1.4 litre -1.6 litre motor silindir hacmi arasında olsun otomobilin matrah fiyatı 1 milyon 100 bin TL’yi, 1 TL aştığı anda artık hepsinden yüzde 90 ÖTV alınacak. Tıpkı 2 senedir güncellenmeyen matrahlar nedeniyle bir önceki ÖTV sisteminde tüm otomobillerin yüzde 80 ÖTV’ye dahil olması gibi... Özetle, matrahlar sürekli güncellenmezse sıfır otomobillerde yeni normalimiz yüzde 90 olacak ve yüzde 25 ÖTV’li elektrikli otomobiller yeniden avantaj kazanacak. Matrah sistemi kendi içerisinde büyük bir kısır döngü yaratmaya devam edecek.

EN ÇOK DARBEYİ BU ARAÇLAR ALDI

Pikap’lar: Yeni ÖTV düzenlemesiyle eş zamanlı olarak herkesin beklediği bir düzenleme daha yürürlüğe girdi. Bu kapsamda, 4X4 Pikap’larda ÖTV oranı yüzde 4’ten yüzde 50’ye çıkarıldı. Fiyatları da yüzde 50’nin üzerinde arttı. Bu hamle Türkiye’de zaten sınırlı olan Pikap pazarını daha da küçültecek.

Küçük Elektrikliler: Elektrikli araçta en düşük ÖTV’nin yüzde 10’dan yüzde 25’e çıkması küçük elektrikli otomobillerin fiyatlarını birden 1.5 milyon TL’ye yaklaştırdı. Bazı modellerin fiyatı 1.5 milyon TL’yi bile aştı. Bu rakamlar küçük elektrikli otomobilleri neredeyse rekabet edemez hale getirdi.

Donanımlı C-SUV’lar: Türkiye için çok talep edilen bir sınıf olan C segmenti SUV’ların matrahları 1.1 milyon TL’yi geçtiği için ÖTV oranları doğrudan yüzde 80’den yüzde 90’a çıktı. Bu durum zaten erişilmekte zorlanılan C-SUV’ların fiyatını iyice arttırarak 2.8 milyon TL’lere çıkardı.

YÜZDE 45 VE 50 BUHAR OLDU

Yeni ÖTV sisteminin küçük otomobillerde fiyat avantajı sağladığını hep belirttik. Hatta hafta boyunca bununla ilgili basın bültenleri bile aldık. Ancak işin aslı, bu otomobillerin özellikle Türkiye’de üretilen modellerin, önceki sistemde yüzde 45, 50 ve 60 ÖTV dilimlerine girebildiği gerçeğiydi. Yeni düzenleme, matrahlar güncellenmediği için ortaya çıkan gizli bir ÖTV artışını resmileştirirken Türkiye’de üretilen otomobillerden bile en az yüzde 70 ÖTV alınacağını gerçeğini yüzümüze çarptı.