Petrolde sinir harbi

ABD’nin, İran’ın nükleer tesislerini vurmasının ardından küresel piyasalardaki çalkantılar arttı. ABD Başkanı Donald Trump, Amerikan uçakları ve denizaltılarıyla gerçekleştirilen saldırı sonucu, İran’ın kilit nükleer zenginleştirme tesislerinin ‘tamamen yok edildiğini’ söyledi. Trump ayrıca, “İran barış yapmak zorunda. Bu yapılmazsa sonraki saldırılar çok daha ağır olacak” dedi. İran’dan gelen ilk açıklamalar ise nükleer sızıntı olmadığı yönünde. Saldırı sonrası tüm dünyanın gözü İran’ın olası yanıtına, Hürmüz Boğazı’na ve petrol fiyatlarına çevrildi. Yatırımcılar ise ABD’nin İran’ın nükleer tesislerine saldırmasının küresel piyasalar yeniden açıldığında ani bir tepkiye yol açabileceğini, petrol fiyatlarını yükseltebileceğini söylüyor. Reuters’e konuşan Potomac River Capital’in baş yatırım sorumlusu Mark Spindel, “Piyasaların başlangıçta alarma geçeceğini ve petrolün yüksek açılacağını düşünüyorum” dedi. Spindel, “Sanırım belirsizlik piyasaları saracak. Bu, özellikle petrolde belirsizliği ve oynaklığı artıracak” diye konuştu.

‘PETROL 130 DOLARA ÇIKAR’

İsrail’in 13 Haziran’da İran’a başlattığı saldırılar ve İran’ın misillemeleriyle petrol fiyatları, yaklaşık yüzde 10 artmıştı. ABD’nin savaşa doğrudan müdahil olması sonrası petrol fiyatlarının nasıl seyredeceğini, İran’ın yanıtı belirleyecek. Analistler, İran’ın ABD saldırısına misilleme olarak Körfez’deki ABD üslerini hedef alabileceğine ve küresel petrol trafiğinin yüzde 20’sine ev sahipliği yapan Hürmüz Boğazı’nı kapatabileceğine işaret ederken; bazı analistler de İran’ın Hürmüz Boğazı’nı kapatma olasılığının düşük olduğunu; Tahran’ın ancak ülkenin varlığına dönük varoluşsal bir risk aşamasına gelindiğinde böyle bir adım atabileceğini öne sürüyordu. Konuyla ilgili son sıcak gelişme, dün ‘İran Meclisi’nin Hürmüz Boğazı’nın kapatılmasına onay verdiği’ yönünde oldu. İran basınına yansıyan haberlere göre İran Meclisi, Hürmüz Boğazı’nın kapatılmasını onayladı. Nihai kararı ise güvenlik yetkililerinin vereceği belirtildi. Hürmüz’ün kapatılması durumunda petrol fiyatlarının yükselebileceği seviyeler için tahminler, 90 ila 130 dolar arasında değişiyordu. Brent petrolün varili geçen haftayı yüzde 3 artışla 75.9 seviyesinden tamamlamıştı. Yeni hafta için işlemler, Türkiye saatiyle 01.00’da başlayacak.

ZAM OLARAK GERİ DÖNÜYOR

Petrol fiyatlarındaki artış, Türkiye’de akaryakıt zamlarını beraberinde getirdi. İsrail’in İran’a dönük 13 Haziran’da başlattığı saldırılar öncesinde litre fiyatı İstanbul’da yaklaşık 46.3 TL seviyesinde olan motorin, dün itibarıyla 54.7 TL seviyesinden satılıyor. Motorin fiyatları yaklaşık bir haftada yüzde 18’i aşan oranda zamlanmış oldu. Bu dönemde benzin fiyatları ise 47 TL’den 51.5 TL’ye yükseldi.

ENFLASYON ENDİŞESİ

Piyasalar için temel endişelerden biri de Ortadoğu’daki gelişmelerin petrol fiyatları ve dolayısıyla enflasyon üzerindeki etkisi... Enflasyondaki artışın hem tüketici güvenini hem de yakın vadede faiz indirimi olasılığını azaltabileceği belirtiliyor. Cresset Capital’in baş yatırım sorumlusu Jack Ablin, “Bu, dikkate almamız ve dikkat etmemiz gereken karmaşık bir yeni risk katmanı ekliyor. Bunun kesinlikle enerji fiyatları ve potansiyel olarak enflasyon üzerinde de bir etkisi olacak” değerlendirmesinde bulundu.

Öte yandan, Oxford Economics analistleri, en ciddi senaryoda küresel petrol fiyatlarının varil başına 130 dolara kadar sıçramasının, ABD’de enflasyonun yıl sonuna kadar yüzde 6’ya yaklaşmasıyla sonuçlanabileceğini vurguladı.

‘FAİZ İNDİRİMİ ŞANSI KALMAZ’

Oxford’un notunda, son gelişmelerle faiz indirimlerinin de aksayacağına vurgu yapıldı. Notta, “Fiyat şoku, tüketici harcamalarını kaçınılmaz olarak azaltsa da enflasyondaki artışın boyutu ve ikinci tur enflasyon etkilerine ilişkin endişeler, ABD’de bu yıl faiz indirimi şansını muhtemelen yok ediyor” denildi.

İSRAİL BORSASINDA SAVAŞ RALLİSİ

ABD’nin gece saatlerinde İran’ın nükleer tesislerine dönük hava saldırısı sonrası İsrail borsasındaki olumlu tablo dikkat çekti. İsrail’de gösterge endeks olan Tel Aviv 125 endeksi dün yüzde 1.5 oranında yükselişle açıldı ve tüm zamanların zirvesini gördü. İsrail’in İran’a saldırılarının başladığı 13 Haziran’dan bu yana Tel Aviv 125 endeksinde yükseliş yüzde 7’yi aştı. Savaşın ortasında İsrail borsası, geçen hafta yüzde 6 yükselmişti. ‘ABD’nin Ortadoğu’daki savaş aygıtı’ olarak işlev gören İsrail, Gazze’deki soykırım operasyonunun yanı sıra Batı Şeria, Lübnan, Yemen, Suriye ve İran’da saldırılar düzenliyor.