PKK kamplarında koyunlar otluyor, yıllardır ekilmeyen araziler tarıma açılıyor... Yeni Çukurova Şırnak

Terörsüz Türkiye süreciyle Güneydoğu’nun tarım potansiyeli ortaya çıkıyor. PKK’dan temizlenen meralarda artık koyunlar otluyor, Silopi’ye dev sera kuruluyor. İdil’deki taşlık araziler devlet desteğiyle tarıma kazandırılıyor

Bugün Şırnak'ın ilçelerini geziyoruz. Tarım ve hayvancılık açısından bakir, el değmemiş topraklar devletin destekleriyle gün yüzüne çıkıyor. Eskiden yasaklı olan bölgeler teröristlerin temizlenmesinin ardından vatandaşa açılmış durumda. Bestler Dereler ve Faraşin yaylaları serin havası, doğal güzellikleri, otlaklarının kalitesi ve temiz su kaynaklarıyla hem göçerlerin hem de kampçıların uğrak yeri haline gelmiş. Nisanda köylüler koyunlarını otlatmak için meralara akın etmeye başlıyor. PKK'nın daha önce kış üslenmesi yaptığı devasa yaylalar, artık göçerler ve hayvan sürüleriyle dolu. Şırnak, Hakkâri, Van'dan gelen göçerler 2 bin 625 rakımlı Faraşin Yaylası'nda çadırlar kurup hayvanlarını otlatıyor. Her yıl 5 bin kişi, 400 binden fazla küçükbaş hayvan ekim ayı gelene kadar burada kalıyor. Dağlarda yasaklı bölge sayısı 23'ten 6'ya inmiş. Devlet buraya gelen hayvanları bir nevi check up'tan geçiriyor. Hayvanlar yaylalarda yıkama banyosu çadırlarına sokuluyor. Tarım ve Orman Bakanlığı, hayvanların sağlık kontrollerini yapıyor. Şimdilik 2 tane noktada kontrol çadırları var. Bu yıl sonunda 4'e çıkacak. Amaç hastalıkları azaltmak ve hayvan varlığını artırmak. 1.2 milyon küçükbaş hayvan sayısını 2 milyona çıkarmak.

SİLOPİ'YE DEV SERA KURULUYOR
Bir diğer gelişme de Habur Sınır Kapısı'nın 11 kilometre ötesinde kurulan Silopi Organize Sera Bölgesi... Etap etap yapılacak. Yatırımın büyüklüğü 3 milyar TL. 1000 dekarlık arazide kurulacak seralarda bin kişiye istihdam sağlanacak. Üstelik, istihdamın yüzde 75'i gençler ve kadınlardan oluşacak. Hedef, bölgede sebze üretiminin sera sayesinde yüzde 8'lerden 30-35'lerin üzerine çıkması. Buradan da Ortadoğu coğrafyasına ihracat yapılması. Bize mihmandarlık yapan Şırnak İl Tarım Müdürü Oktay Sezgin, Şırnak'ın lojistik avantajına dikkat çekiyor. Bunun için bir çalışma yapmışlar. Bu bölgeye sebze Mersin ve Antalya'dan geliyor. Buradan da Irak'a ve Suriye'ye gönderiliyor. Antalya 1300 kilometre, Mersin 786 kilometre. Bir kamyonun gelme süresi 1.5 gün. Habur Sınır Kapısı'ndan sonra büyük bir pazar var aslında. Sezgin, "İşgücü de var. Şırnak Valiliği İl Özel İdaresi ve Şırnak Ticaret Sanayi Odası ortaklığında tüzel kişilik kurduk. Burada ilk etapta domates yetiştireceğiz. Sera bölgesinin ihalesi gerçekleşti. Ekim itibarıyla altyapı tamamlanacak. Üstyapının da Şubat 2026'ya kadar bitirilmesi öngörülüyor. Model üretime de başlayacağız. Silopi'de bu alanda meslek lisesi var. Burada gençlere sera eğitimi veriliyor. Serada güneş enerjisi ve kömür kullanacağız" diyor.

1.5 MİLYON DÖNÜM ARAZİ
Şırnak'ın bir diğer ilçesi İdil... Devlet burada da varlığını çiftçiye yardım ederek gösteriyor. Yıllar önce Karacadağ Yanardağı'nın patlamasının ardından bu bölgeye volkanik taşlar sıçramış. Bugüne kadar hiç ekilmemiş, kimyasal gübre değmemiş, verimli topraklar taşlarla kaplanınca tarım da yapılamamış. Şimdi Şırnak Valiliği ve İl Tarım Müdürlüğü bu tarlalardaki taşları temizleme faaliyetine başlamış. Şırnak İl Tarım Müdürü Oktay Sezgin, "Atıl arazileri taşlıklardan temizliyoruz. Buradan çıkarılan taşları valilik köy yollarına götürüyor. Orada da asfalt çalışması yapıyor. Taşlardan temizlenen arazilerde tarım yapmaları için çiftçiye kırmızı mercimek tohumu dağıtmaya başladık. Niye kırmızı mercimek derseniz, susuz tarım yapılabiliyor. 75 bin dekarlık alan taşlık. İlk etapta 1500 dekarın temizlenmesine başlanıldı. Peyderpey devam edecek bu çalışmalar. Buralar tertemiz araziler. İlk defa tarım yapılacak. 350 milyon TL yıllık hasıla olacak. Kırmızı mercimek ithalatını da azaltacağız. Ayrıca burada sürdürülebilir tarım uygulamasını başlatmış olacağız. Çünkü kırmızı mercimek samanı da hayvancılık için besin değeri olarak önemli. Bunu da hayvancılıkla uğraşan köylüler alacak" diyor. Şırnak'ta 1.5 milyon dönüm tarım arazisi var. Yılda iki defa ürün alınıyor. Burası terörsüz Türkiye süreciyle birlikte yeni Çukurova olmaya aday.

BEYTÜŞŞEBAP BAL İLE ANILIYOR
Şırnak'ta hayvancılığın yanı sıra arıcılık faaliyetleri de artmış durumda. Özellikle Beytüşşebap ilçesi tam bir bal üretim merkezi. 4 ay boyunca yaylalarda kalan arıcılar 1000 tondan fazla bal üretimi yapıyor. Şırnak'ın dağlarında alabalık üretimi de var. Boşaltılan köylere fıstık ağaçları dikiliyor. Meyveleri almaya başlayan çiftçiler olmuş bile...

HAYVANCILIK DESTEKLERİ BÖLGEYE AKIYOR
Devletin desteği esasında bölgeye yeni değil. Uzun zamandır Tarım ve Orman Bakanlığı'nın Kırsal Kalkınma Destekleri bu bölgeye akmış. Uzman Eller Projesi'nden destek alıp hayvancılık yapan birçok köylüyle tanıştık. Suriye sınırına 400 metre mesafedeki İdil'in Köyceğiz Köyü Şeker Mezrası'nda bu desteklerden yararlananlardan Habip Polat köyüne dönüp hayvancılığa başlamış... 2023'te bakanlıktan aldığı 250 bin TL hibeyle 4 tane gebe düve almış. Hayvan sayısını 10'a çıkarmış. Hedefi, birkaç yıl içinde hayvan varlığını 50'ye çıkarmak…

YENİ TESİSLER KURULUYOR
Tarım ve Orman Bakanlığı'nın destekleriyle Cizre Organize Sanayi Bölgesi'nde yeni yeni tesisler de kurulmaya başlanmış... Cizre Organize Sanayi Bölgesi'nde iki firmaya uğruyoruz. Birisi Topal Grup... Gıda markalarının distrübütorlüğü yapan firma, bakanlık desteğiyle şimdi yeni bir tesis kurmuş. Şerif Topal, Temmuz 2024'te baharat tesisinin temelini attıklarını söylüyor. Makineler gelmiş, ambalaj bekliyorlar. Üretime başlayacak. Irak'a kendi markalarıyla ihracat yapacaklar. MSK Nupelda Lokum da Bursa'da faaliyete başlamış. 2020'de tesisin tamamını Cizre'ye taşımış. Sahibi Selim Katlav, Libya, Irak, Kerkük, Süleymaniye, Erbil'e çalıştıklarını, bakanlık desteğiyle tahin üretimine başladıklarını anlatıyor.