Prof. Dr. Birol Özer: Çölyak vücuttaki birçok organı etkileyebilir

Başkent Üniversitesi Adana Dr. Turgut Noyan Uygulama ve Araştırma Merkezi İç Hastalıkları Anabilim Dalı- Gastroenteroloji Bilim Dalı’ndan Prof. Dr. Birol Özer, toplumda sık karşılaşılan ancak çoğu zaman göz ardı edilen çölyak hastalığı hakkında önemli uyarılarda bulundu. Prof. Dr. Özer, çölyak hastalığının toplumda yüzde 1 sıklıkta sanılandan daha fazla görüldüğüne dikkati çekerken bu kişilerin bir kısmında ise hiçbir belirti görülmediğini dile getirdi.

‘HERHANGİ BİR ZAMANDA ORTAYA ÇIKABİLİR’

Prof. Dr. Özer, çölyak hastalığının yalnızca bağırsakları etkilemediğini belirterek “İnce bağırsakta emilim bozukluklarına yol açan çölyak, uzun vadede karaciğerden kemik yapısına kadar pek çok sistemi etkileyebilir. Bu nedenle tanı almak ve tedaviye başlamak son derece kritik. Çocukluk çağından ileri yaşlara kadar herhangi bir zamanda çölyak hastalığı ortaya çıkabilir. Buğday tüketiminin yaygın olduğu bölgelerde çölyak daha sık görülüyor. Örneğin Kuzey Avrupa, Kuzey Amerika ve Batı Asya’da yaygınken, Çin, Japonya ve bazı Afrika bölgelerinde neredeyse hiç yok. Çünkü bu toplumlar buğday temelli beslenmiyor” diye konuştu.

‘ÇOCUKLARDA TANI ZORLAŞIYOR’

Çocuklarda tanının daha da zorlaştığını söyleyen Prof. Dr. Özer, “Özellikle anne sütüyle uzun süre beslenen çocuklarda buğdayla temas geç yaşta olduğu için belirtiler daha geç ortaya çıkıyor. Ancak çocuk 2 yaşına geldiğinde ve buğday ürünleriyle karşılaştığında ishal, gelişme geriliği gibi sorunlar baş gösterebilir. İnce bağırsağın iç yapısı hasar gördüğünde gıdaların emilimi azalıyor ve çocuklarda boy uzamaması, ergenliğe girmede gecikme gibi durumlar ortaya çıkabiliyor. Bazı çocuklar kronik ishal ile geliyor, bunlar kolaylıkla tanı alabiliyor. Ama bazıları ise hiçbir zaman teşhis edilmiyor” ifadelerini kullandı.

‘YETİŞKİNLERDE SİROZ GELİŞEBİLİYOR’

Yetişkinlerde hastalığın farklı belirtiler gösterdiğini dile getiren Prof. Dr. Özer, “Örneğin açıklanamayan karaciğer test bozuklukları söz konusuysa akla mutlaka çölyak gelmelidir. Hatta bazı hastalarda çölyak nedeniyle siroz gelişebiliyor. Ancak bu tür örnekler sizi korkutmasın. Her barsak şikayetinde hemen çölyak testi yaptırmak doğru değil. Sadece risk grubundaki bireylerin tarama yaptırması yeterli. Ailede çölyak varsa, şeker hastalığı ya da tiroid gibi otoimmün hastalıklar varsa, bu bireyler mutlaka test yaptırmalıdır. Çölyak hastalığı denildiğinde toplumda hala büyük bir bilgi eksikliği var. Oysa bu hastalık, sadece sindirim sistemini değil, vücuttaki pek çok organı da etkileyebilen ciddi bir tabloya dönüşebiliyor” dedi.

‘ÇÖLYAK HASTALIĞININ TEK ETKİLİ TEDAVİSİ DİYET’

Çocuklukta teşhis konulup diyetle düzelen hastalar olduğuna dikkat çeken Prof. Dr. Birol Özer, “Bu hastalarda glutene tekrar başlandığında hastalık bazen hiç nüksetmeyebiliyor. Bu gruba ‘gizli çölyak’ deniliyor. Ancak bu hastalarda da düzenli takip şart. Yüzde 20’sinde hastalık yeniden ortaya çıkabilir. Bu yüzden tamamen unutulmamalı. Bir de toplumda şöyle bir yanılgı var: ‘Bana bir ilaç verilsin, her gün içeyim, iyileşeyim.’ Ama çölyakta böyle bir tedavi şekli yok. Bu hastalığın tek etkili tedavisi diyet. Üstelik sıkı uyulması gereken bir diyet. Glutenli ürünlerden kaçınmak şart. Aksi takdirde hastalık iyileşmiyor. Bazı hastaların en büyük endişesi kanser riski. Eğer kişi diyete uymazsa, bağırsaklarda uzun vadede ülserleşme meydana gelebilir ve bu da ince bağırsak tipi lenf kanseri veya yemek borusu kanserine yol açabilir. Ama bu çok küçük bir hasta grubunda görülür. Diyete uyan bireyler için bu risk son derece düşüktür. Çölyak hastalığında disiplinli takip, doğru tanı ve bilinçli tedavi hayati önem taşır" diye konuştu.