Prof. Dr. Tolga Şirin den CHP İstanbul il Başkanlığı davası için bilimsel mütalaa: Örgütlenme özgürlüğüne müdahale

T24 Haber Merkezi

Prof. Dr. Tolga Şirin, İstanbul 45. Asliye Hukuk Mahkemesi’nde görülen İstanbul İl Başkanlığına dair dava kapsamında bilimsel mütalaa sundu. Mahkemenin verdiği kararların "örgütlenme özgürlüğüne aykırı olduğunu belirten" Şirin, "AYM’ye göre parti üyelerinin parti üyeliği kapsamında maruz kaldıkları yaptırımlar sadece partinin değil bu kişilerin örgütlenme hakkına da müdahale oluşturabilir. Dolayısıyla siyasi parti üyelikleri kapsamında çalıştıkları pozisyonlarından olan parti üyeleri bakımından da örgütlenme özgürlüğüne müdahale olduğu savunulabilir" dedi

Şirin bilimsel mütalaada, "Örgütlenme özgürlüğünün önemli ögelerinden biri “organizasyonel özerklik”tir. Bu güvence, İnsan Hakları AvrupaMahkemesi içtihadında ilkin dinsel toplulukların örgütsel özerkliği olarak gelişmiş olsa da bunun pekâlâ Sözleşme’nin 11’nci maddesi kapsamındaki diğer örgütlenme yapıları için de geçerli olduğu kabul edilmiştir. İnsan Hakları Avrupa Mahkemesinin cümleleriyle aktaracak olursak:

“Örgütlenmelerin organizasyonal özerkliği, Sözleşme’nin 11. maddesiyle korunan örgütlenme kurma özgürlüğünün önemli bir unsurunu oluşturmaktadır.”

İnsan Hakları Mahkemesine göre kamu makamlarının bir örgütlenmeyi kendi üyelerinin statüsüne dair zorlamaları, bu yapının iç örgütlenmesine müdahale anlamına gelmektedir. Başka bir deyişle bir üyenin örgütlenmedeki statüsüne dönük herhangi bir müdahale, örgütlenme hakkında da müdahale teşkil eder"  ifadelerini kullandı.

Mütalaada, "Örgütlenme özgürlüğüne yapılan tüm müdahaleler öngörülebilirlik koşulunu sağlamalıdır. Ancak İnsan Hakları Avrupa Mahkemesinin bizatihi Cumhuriyet Halk Partisinin yaptığı başvuruda verdiği ihlal kararında altını çizdiğiüzere siyasi partilere yönelik müdahalelerde öngörülebilirlik standardı daha da yüksektir. Cumhuriyet HalkPartisinin mali denetimine ilişkin bu kararda İHAM, “siyasi partilerin demokratik toplumlarda oynadıkları rolün önemi dikkate alındığında, giderlerinin denetlenmesi gibi örgütlenme özgürlüklerine müdahale niteliği taşıyabilecek yasal düzenlemelerin, ilgili hükümlerin nasıl yorumlanacağına ve uygulanacağına ilişkin makul işaretler taşıması gerekir” belirlemesini yapmıştır" sonucuna varıldı.

Marmara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Anayasa Hukuku Öğretim Üyesi Prof. Dr. Tolga Şirin'in CHP İstanbul İl Başkanlığı dava dosyasına sunduğu bilimsel mütalaa şu şekilde:

- Asliye Hukuk Mahkemesi bu vaka için görevli değildir. Seçim yargısıyla ilgili bu uyuşmazlık YSK’nın görev alanındadır.

- İhtiyati tedbir kararı, “davanın esasını çözer nitelikte tedbir kararı verilmesi yasağı”na uygun olmadığı g)b) TMK’nın “kayyım” uygulamasına ilişkin hükmünün (MK md. 427) güvencelerini dahi karışılamamaktadır.

- Ara kararda ismi zikredilen kişilerin görevi kabul etmemesi sorununa karşı güvenceler (safeguards) bulunmadığı gibi genel başkan, yönetim kurulu, denetleme kurulu gibi birbirilerini denetlemesi beklenen organların kolejyal biçimde toplanması bariz takdir hatası teşkil etmektedir.

- Anılan hükme dayanılması ihtimalinde dahi “kayyım ataması” yalnızca tüzel kişiliğe sahip yapılar bakımından mümkündür. Siyasi partilerin il teşkilatlarının ayrı bir tüzel kişiliği bulunmadığından, bu teşkilatlar hakkında tedbiren görevden alma kararı il yönetimi içn geçerl olamaz. Eğer böyle bir karar verilebilecek olsaydı, kararın CHP MYK’sına iletilmesi ve onların kararı icra etmesi gerekirdi.

- Anılan ihlallerin tamamı örgütlenme özgürlüğünü ihlal ettiği gibi Bölge Adliye Mahkemesi yönünden konu bağlamında sınırı bulunmayan adil yargılanma hakkı ve serbest seçim hakkını ihlal etmektedir.