SonTurkHaber.com
close
up
Profesör Duman: Çerkes göçünde 500 bin insan Osmanlı topraklarına ulaşamadan hayatını kaybetti Samsun Haberleri

Profesör Duman: Çerkes göçünde 500 bin insan Osmanlı topraklarına ulaşamadan hayatını kaybetti Samsun Haberleri

Haberturk sayfasından alınan verilere dayanarak, SonTurkHaber.com haber yayımlıyor.

SAMSUN Ondokuz Mayıs Üniversitesi (OMÜ) İnsan ve Toplum Bilimleri Fakültesi, Tarih Bölümü Uzmanı Prof. Dr. Önder Duman, “Çerkesler Osmanlı'ya yaptığı göç sırasında pek çok gemi ve tekne ile ya batmış ya da kapasitelerinin çok üzerinde insan taşıyarak sefere çıkmıştır. Bu da beraberinde çok büyük can kayıplarını getirmiştir. Arşiv kayıtları, bu göç sürecinde 500 bin insanın daha Osmanlı topraklarına ulaşamadan hayatını kaybettiğini göstermektedir” dedi.

Samsun Büyükşehir Belediyesi Sanat Merkezi'nde 'Çerkes Soykırımı ve Sürgünü' konulu bir söyleşi düzenlendi. Etkinlikte ilk olarak Tarih Bölümü uzmanı Prof. Dr. Önder Duman, 'Sürgün Günlerinde Çerkesler ve Samsun' başlıklı sunumuyla tarihsel süreci anlattı. Ardından sanatçı ve modacı Zeki Beştepe, 'Diaspora Çerkeslerinin Kültür, Sanat ve Edebiyatı'nda Sürgün' başlıklı konuşmasında, toplumsal hafıza ve sanatın travmalar üzerindeki etkisini vurguladı. Osmanlı’ya yapılan göç hareketinde Çerkeslerin büyük bir çoğunluğunun denizden geldiklerini söyleyen Prof. Dr. Önder Duman, “Bu yolculuk çok ciddi sorunları da beraberinde getirmiştir. 1859'dan itibaren bu insanlar, Rusya tarafından adeta belli kıyı bölgelerine sürülmüşlerdir. Osmanlı Devleti’nin deniz vasıtalarıyla bu insanları kısa sürede taşıma imkânı oldukça sınırlıydı. Bu da çok dar alanlarda çok yüksek sayıda insanın uzun süre bir arada beklemek zorunda kalmasına neden oldu. Bu durum ise beraberinde pek çok salgın hastalığı getirmiştir” diye konuştu.

‘BU GÖÇ SIRASINDA 500 BİN KİŞİ, OSMANLI TOPRAKLARINA ULAŞAMADAN HAYATLARINI KAYBETTİ’

Çerkeslerin Osmanlı’ya yaptıkları göç hikayesini anlatan Prof. Dr. Duman, “1859'dan itibaren çok ciddi bir Çerkes nüfusunun Osmanlı coğrafyasına gelmeye başladığını görüyoruz. Bu göçler çoğunlukla deniz yoluyla gerçekleşiyor. İncelediğimizde, Çerkeslerin sahil bölgelerinden Osmanlı topraklarına ulaşmaya çalıştıklarını görmekteyiz. Buna karşılık, Osetler ve Kabartaylar arasında ise daha çok kara yoluyla, Batum ve Kars üzerinden Osmanlı topraklarına ulaşıldığını arşiv kayıtlarından anlıyoruz. Dolayısıyla gelenlerin tamamının deniz yolunu kullandığını söylemek mümkün değil. Tabii, deniz yolculuğunun kolay bir yolculuk olmadığını da özellikle vurgulamak gerekir. Bu tablo karşısında Osmanlı Devleti, 1862, 1863 ve 1864 yıllarında bazı vapur şirketleriyle anlaşarak Karadeniz sahillerine gemiler gönderme yoluna gitmiştir. Ancak bu gemiler ne yazık ki yetersiz kalmıştır. Vapur şirketleri ve gemi sahipleri çok yüksek ücretler talep etmiş, insanlar bu paraları ödemekte büyük zorluklar yaşamıştır. Durumu gören bazı yerel görevliler ya da aracılar, örneğin Trabzon ve Rize taraflarında, Karadeniz sahillerine giderek oradaki Çerkesleri Anadolu'nun iç bölgelerine taşımak üzere bir kazanç kapısı olarak bu işe yönelmişlerdir. Fakat bu yolculuk, yine kolay bir yolculuk değildir. Kış şartları, Karadeniz'in sert dalgaları, gemi ve teknelerin yetersizliği gibi pek çok faktör bu süreci zorlaştırmıştır. Osmanlıya yapılan göç sırasında pek çok gemi ve tekne ile ya batmış ya da kapasitelerinin çok üzerinde insan taşıyarak sefere çıkmıştır. Bu da beraberinde çok büyük can kayıplarını getirmiştir. Arşiv kayıtları, bu göç sürecinde 500 bin insanın daha Osmanlı topraklarına ulaşamadan hayatını kaybettiğini göstermektedir. Bu göçü anlatırken gerçek anlamda bir trajediden söz ediyoruz” ifadelerini kullandı.

‘İLK GÖÇTE SAMSUN'A 11 BİN ÇERKES GELMİŞTİR’

Çerkeslerin Samsun’daki ilk yerleşme hikayesinden bahseden Prof. Dr. Önder Duman, “Samsun özelinde bakacak olursak, Osmanlı kayıtlarına göre Eylül 1860 ile Şubat 1861 arasında, yani beş aylık bir dönemde Samsun'a 11 bin Çerkes gelmiştir. Bunların 516'sı Ankara'ya, 590'ı Konya'ya, 976’sı ise Sivas'a gönderilirken, geri kalanları Samsun ve Amasya taraflarına yerleştirilmiştir. Bir başka kayıtta ise, 15 Mayıs 1864 tarihinde Samsun merkezdeki Çerkes muhacir sayısının 60 bin olduğu belirtilmektedir. Aynı dönemde Samsun merkezdeki yerli nüfus ise yaklaşık 10 bin civarındadır. Yani yerli nüfusun en az altı katı kadar bir Çerkes nüfusu Samsun merkezde beklemektedir. Bu insanlar iç bölgelere sevk edilmeyi beklemekte ya da karaya çıkanlar ölülerini gömebilmek için burada kalmaktadır” dedi.

‘ÇERKESLER SOSYOLOJİK OLARAK ÇOK BÜYÜK BİR TRAVMA YAŞADILAR’

Çerkeslerin savaş ve göç sonrası yaşadıkları travmaları anlatan sanatçı ve modacı Zeki Beştepe, “Düşünün, tam 300 yıl boyunca savaşıyorsunuz ve bu travmayı kuşaktan kuşağa aktarmaya devam ediyorsunuz. Ardından hiçbir şey olmamış gibi, dünyanın diğer toplumları gibi normal bir hayat sürdürmeniz bekleniyor. Bu sanırım hiç de kolay değil. Çerkesler sosyolojik olarak çok büyük bir travma yaşadılar. Üstelik bu travmayı sadece yaşamakla kalmadılar, oğullarına kızlarına, onlar da torunlarına aktardılar. Bireylerin yaşadığı travmalar, onların yaşamlarının sona ermesiyle birlikte bitebilir. Ama toplumların yaşadığı travmalar hiçbir zaman tamamen sona ermez, yüzyıllarca nesilden nesle aktarılır. Belleklerde, hafızalarda canlı bir şekilde yaşamaya devam eder. Bu nedenle biz Çerkeslerin travmasından söz ederken, aslında bu hikâyenin en uzak geçmişine baktığımızda, Moğol istilalarından itibaren aktarılan derin acıların bugüne kadar miras kaldığını görürüz. Peki sanatçılar sanat yoluyla bu travmaları iyileştirebilir mi? Bir travmanın sağlıklı bir şekilde yönetilebilmesi, yönlendirilebilmesi için çeşitli sanat ve kültür etkinlikleri bir çıkış yolu olabilir. Ancak şunu da unutmamak gerekir ki bunlar çoğunlukla geçici çözümlerdir” diye konuştu.

Gelişmeleri kaçırmamak için SonTurkHaber.com'dan en güncel haberleri takip edin.
seeGörüntülenme:59
embedKaynak:https://www.haberturk.com
archiveBu haber kaynaktan arşivlenmiştir 24 Mayıs 2025 18:26 kaynağından arşivlendi
0 Yorum
Giriş yapın, yorum yapmak için...
Yayına ilk cevap veren siz olun...
topEn çok okunanlar
Şu anda en çok tartışılan olaylar

İmamoğlu suz 125 günde İstanbul da neler oldu? Tek tek açıklandı

24 Temmuz 2025 11:56see217

Diyarbakır da 4 kişinin öldüğü yangına ilişkin iddianame hazırlandı

25 Temmuz 2025 02:02see182

Witkoff tan açıklama Dış Haberler

24 Temmuz 2025 20:24see181

Mudurnu da atıl kümeste çıkan yangın ormana sıçradı; alevler büyümeden söndürüldü Bolu Haberleri

25 Temmuz 2025 00:59see180

Faizsiz kredi veren bankalar listesi 2025: Yüzde 0 faiz veren bankalar hangisi ve şartları nelerdir?

24 Temmuz 2025 15:59see165

YKS’nin imam hatipli şampiyonları Yeni Şafak’a anlattı: Çağa önder olma gayesindeyiz VİDEO İZLE

24 Temmuz 2025 20:49see163

Meteoroloji den Güneydoğu ya kuvvetli rüzgar uyarısı

24 Temmuz 2025 12:17see160

Ciro Immobile den Beşiktaş ve Türkiye sözleri! Futbol Haberleri

25 Temmuz 2025 00:24see127

Ole Gunnar Solskjaer: Bizim için hayal kırıklığı oldu! Futbol Haberleri

25 Temmuz 2025 00:34see126

Eurofighter anlaşması Yunanistan ı harekete geçirdi: İzin vermeyecekmiş

25 Temmuz 2025 01:18see125

Zulaladıkları yer hayret ettirdi! İstanbul da narkotik ekipleri düğmeye bastı: Çekiciden 60 kilo kokain çıktı

25 Temmuz 2025 08:01see120

Sinop ta kaçakçılık operasyonu: Çok sayıda silah ele geçirildi Sözcü Gazetesi

25 Temmuz 2025 01:10see119

Katil İsrail Gazze de bir gazeteciyi daha öldürdü

25 Temmuz 2025 03:47see119

Selçuk Bayraktar ve Hakan Fidan Tercihfest te aday öğrencilerle buluşacak

25 Temmuz 2025 03:15see119

Mardin de motosikletin çarptığı yaya öldü; kaza sonrası kamerada

25 Temmuz 2025 02:04see118

Otoda ÖTV sistemi sil baştan yenilendi Ekonomi Haberleri

25 Temmuz 2025 04:09see118

Konut alımında yeni dönem: Bakan tarih vererek açıkladı Sözcü Gazetesi

24 Temmuz 2025 13:17see118

Termometreler 52 dereceyi gördü: Bir il adeta kavruluyor!

24 Temmuz 2025 13:29see117

Traktörünü alan çiftçiler yangını söndürmeye koştu

24 Temmuz 2025 22:04see117

ABD den Kuzey Kore için yeni yaptırım kararı

25 Temmuz 2025 04:37see116
newsSon haberler
Günün en taze ve güncel olayları