Sahne değişti, ışık hâlâ onun üzerinde

Dünyaya genellikle siyah gözlüklerinin ardından bakmayı seçse de bakışlarını güçlü bir biçimde hissettiren ve bir sektörü yeniden biçimlendirmeyi başaran kadın; Anna Wintour. Geçen günlerde düzenlediği bir ekip toplantısında, 37 yılın ardından Vogue Amerika’nın genel yayın yönetmenliği görevinden ayrıldığını duyurdu ve bu hamlesiyle bir kez daha moda dünyasının gündemine oturdu. Ancak 75 yaşındaki Wintour için ufukta henüz emeklilik görünmüyor. Çünkü derginin yayın yönetmenliğini bırakmış olsa da Vogue’un küresel editoryal direktörü ve yayın grubu Condé Nast’ın içerikten sorumlu üst yöneticisi olarak kalmaya devam edecek. Yani
bu kararı, rolünü yeniden biçimlendirmek şeklinde tanımlayabiliriz. Yine de bir çalışanın söylediği gibi bu “Tanrı’nın Tanrı olmaktan vazgeçtiğini duymak kadar şaşırtıcı”.

Parmak izi her yerde

Anna Wintour 37 yıl Amerikan Vogue’un başında yalnızca modayı değil günümüzün estetik anlayışını, popüler kültür dünyasını ve ‘modern kadın’ olma halini de şekillendiren en önemli figürlerden oldu. Elinin kolunun uzanmadığı alan neredeyse yok! 11 Eylül sonrası New York’taki küçük moda markalarının ayakta kalabilmesi için özel dergi sayıları hazırlattı, dönemin belediye başkanı Rudy Giuliani ile işbirliği yaparak New York Moda Haftası’nın, şehre yeniden moral veren ve onu yeniden çekici kılan bir etken olmasını sağladı. 2000’lerin başında John Galliano ve Marc Jacobs gibi tasarımcıların global vitrine taşınması için kişisel lobi gücünü kullandı, Amerikan Moda Tasarımcıları Konseyi-Vogue Moda Fonu’nu yaratarak moda dünyasına Alexander Wang, Joseph Altuzarra gibi isimleri kazandırdı. Demi Moore, Beyoncé, Serena Williams
gibi isimlerin çok konuşulan hamilelik pozlarını kapağa taşıyarak gündem yaratan da o oldu, Kim Kardashian gibi ‘yüksek moda’nın dışında tutulan figürleri Vogue’un dünyasına davet ederek sınırları yeniden çizen de... Hillary Clinton kampanyasının kıyafet dilinde ya da Michelle Obama’nın işbirliği yaptığı moda markalarının belirlenmesinde de hep onun parmak izi vardı.

En büyük imzalarından biri Met Gala. Gecenin temasından kimin davet edilip kimin ne giyeceği gibi hemen hemen her karar, uzun yıllar boyunca onun tek bir kelimesine baktı. New York’taki Metropolitan Sanat Müzesi’nin bir bölümünün 2014’te The Anna Wintour Costume Center adını almış olması boşuna değil. Aslında müzenin Kostüm Enstitüsü’ne bağış toplamak için düzenlenen gece, Anna Wintour’ın ellerinde bir gala olmaktan çıkıp davet edilmenin prestij meselesi haline geldiği kültürel bir fenomene dönüştü.

DNA’sında var

Medya sektörünün kodları DNA’sına işlenmiş. Babası, İngiltere’nin köklü gazetelerinden Evening Standard’ın editörü Charles Wintour. Çoğu kişi Wintour’ı Amerikalı sanıyor ama o, İngiliz kökenli bir Amerikalı ve kariyer hikâyesi de
babasının gazeteci olmasıyla şekillenen bir çocuklukla başlıyor. Bir röportajında “Babam bana gazetecilik ve detaylara odaklanma sevgisini aşıladı” diyen Wintour’ın ilk işi, Londra’daki Biba mağazasında satış görevlisi olmaktı. Ardından Harper’s&Queen dergisinde çalıştı. 1975’te New York’a taşındı. Harper’s Bazaar, Viva, New York Magazine gibi dergilerde editörlük yaptı. Sadece modayla değil, kültürle, şehirle, kadınlarla ilgili çok geniş bir vizyona sahip olduğunu kanıtlayansa New York Magazine’deki çalışmaları oldu. 1983’te Vogue İngiltere’nin kreatif direktörü unvanını aldı, ardından House&Garden’a geçti ve dergiyi yeniden yarattı. İçeriğini radikal biçimde değiştirdi. Dergi klasik dekorasyon okuyucularını kaybetti ama moda çevrelerinden büyük ilgi gördü. Bu cesur tavrı, 1988’de Vogue Amerika’daki tahtına giden yolu açmış oldu.

Eleştiri okları

Yalnızca övgüler almadı. Tartışmaların odak noktası haline geldiği de oldu. Eleştirilerin başlıca sebeplerinden biri, kapak kızı olarak seçtiği isimlerin çoğunlukla aşırı zayıf, Batılı modeller oluşuydu. Moda dünyası, model seçimi konusunda daha kapsayıcı yol izlemeye başladığındaysa yavaş adım atmakla eleştirildi, hatta ırkçılıkla suçlandığı da oldu. 2018’de Vogue’un ilk siyah kadın fotoğrafçısı Tyler Mitchell ile çalışması büyük yankı uyandırdı ama bu, çoğu kişiye göre geç verilmiş bir karardı. Dillere destan yöneticilik tarzı sıkça tartışıldı. Çalışanları üzerinde kurduğu baskının ve soğuk hatta ürkütücü yönetim biçiminin bir filme (Şeytan Marka Giyer) ilham vermişliği bile var. Filmde Meryl Streep’in canlandırdığı Miranda Priestly karakterinin bire bir onu yansıttığı sır değil. Rahatlıkla zorba diye tanımlayabileceğimiz bu karakterin, başkalarının Wintour’a bakış açısında negatif etkisi olduğu kesin ama bir yandan onu daha popüleştirdiği de... Dijital dönüşüme ayak uydurmakta eksik kaldığını belirtmeden de geçmemek gerek. Modayı fenomenlerin, TikTok videolarının, algoritmaların belirlediği devirde, jenerasyon farkıyla başa çıkmakta zorlandığını söyleyenlerin sayısı az değil.

Şimdi ne olacak?

Wintour’ın koltuğunu bırakması, yeni bir rekabet arenası yaratıyor. Amerikan Vogue’un başına kim geçecek, derginin tonu nasıl değişecek, Met Gala’ya ilk adımı kim atacak? En önemlisi: Wintour’ın gölgesi yeni dönemin neresinde duracak, göreceğiz.