Serpme kahvaltı yasaklanacak mı? Yeni düzenleme için düğmeye basıldı Türkiye Haberleri

Türkiye’de yıllık 23 milyon tona ulaşan gıda israfına “dur” demek için düğmeye basıldı. Cumhurbaşkanlığı Tarım ve Gıda Politikaları Kurulu, özellikle açık büfe ve serpme kahvaltı uygulamalarındaki israfı mercek altına aldı. Hazırlanacak rapor Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’a sunulacak ve olası yasal düzenlemelerle israfı önlemeye yönelik adımlar hayata geçirilecek.

Her yıl milyonlarca ton gıda çöpe gidiyor, sadece açık büfe ve serpme kahvaltılarda bile tabaklara alınan yüzlerce ton yiyecek israf ediliyor. Cumhurbaşkanlığı Tarım ve Gıda Politikaları Kurulu, bu tabloyu değiştirmek için kapsamlı bir çalışma başlattı. Raporun tamamlanmasının ardından israfı önlemek amacıyla yeni düzenlemeler gündeme gelebilir.

Serpme kahvaltı tarih mi oluyor?

Türkiye İsrafı Önleme Vakfı’nın (TİSVA) hazırladığı "2025 Yılı İsraf Raporu"na göre, gıda israfı küresel çapta da giderek büyüyen bir kriz haline geliyor. Her yıl dünya genelinde üretilen gıdanın üçte biri kaybediliyor ya da çöpe gidiyor. Bu durumun küresel ekonomiye maliyeti ise yaklaşık 1 trilyon dolar.

Her beş tabağın biri çöpe gidiyor

Birleşmiş Milletler Dünya Gıda Programı’nın verilerine göre, 2024 yılında 74 ülkede 343 milyon kişi akut gıda güvensizliğiyle karşı karşıya kaldı. Bu sayı, bir önceki yıla göre yüzde 10 artışa işaret ediyor. BM Çevre Programı ise dünya genelinde yılda 1,5 milyar ton gıdanın çöpe gittiğini, her beş tabaktan birinin israf edildiğini belirtiyor.

Açlıkla mücadelede tablo çarpıcı: Her gün 25 binden fazla çocuk açlık ya da yetersiz beslenme nedeniyle hayatını kaybediyor. 783 milyon insan açlık çekerken, 1 milyardan fazlası obez ya da aşırı kilolu. Bu sayının 2035’e kadar dünya nüfusunun yarısını aşması bekleniyor.

Kişi başı 102 kilogram gıda çöpe gidiyor

Türkiye özelinde tablo endişe verici. TİSVA verilerine göre, yılda kişi başına ortalama 102 kilogram yiyecek çöpe atılıyor. Toplamda yıllık gıda israfı 23 milyon tonu bulurken, en çok meyve ve sebzeler kaybediliyor. Üretilen sebze-meyvenin yaklaşık yüzde 35’i sofraya ulaşmadan çöpe gidiyor. İsraf, özellikle evlerde, hizmet sektöründe, perakende zincirlerinde ve tedarik süreçlerinde yoğunlaşıyor.

Her gün çöpe atılan ekmek miktarı ise yaklaşık 12 milyon adet. Bu rakam yıllık 4 milyar 380 milyona ulaşıyor. Oysa yalnızca israfın yüzde 5’lik kısmının önlenmesiyle on milyarlarca liralık tasarruf sağlanabileceği ve yaklaşık 900 bin ailenin yıllık geçim giderlerinin karşılanabileceği ifade ediliyor.

“Açık büfe ve serpme kahvaltı ciddi israfa yol açıyor”

Konuya ilişkin açıklamalarda bulunan Cumhurbaşkanlığı Tarım ve Gıda Politikaları Kurulu Üyesi Ramazan Bingöl, açık büfe ve serpme kahvaltı uygulamalarında ciddi israf yaşandığına dikkat çekti. Türkiye'de gıda israfının resmi verilere göre 23 milyon ton olduğunu belirten Bingöl, bu rakamın gerçekte çok daha yüksek olabileceğini söyledi.

“Açık büfe ve serpme kahvaltı ciddi israfa yol açıyor”

Konuya ilişkin açıklamalarda bulunan Cumhurbaşkanlığı Tarım ve Gıda Politikaları Kurulu Üyesi Ramazan Bingöl, açık büfe ve serpme kahvaltı uygulamalarında ciddi israf yaşandığına dikkat çekti. Türkiye'de gıda israfının resmi verilere göre 23 milyon ton olduğunu belirten Bingöl, bu rakamın gerçekte çok daha yüksek olabileceğini söyledi.

"Ben bu rakamın en az iki katı olduğunu düşünüyorum. Gözlemlerim ve yapılan uygulamalar bu kanaati doğuruyor. Kişi başına yılda en az 102 kilogram gıda israfı yapılıyor."

Bingöl, kısa süre önce otel işletmecileriyle yaptığı bir toplantıda israfın ulaştığı boyutları ele aldıklarını aktararak şunları söyledi:

"Sadece açık büfelerde, kişinin tabağına aldığı yemeklerin en az 150 gramı çöpe gidiyor. Bu korkunç bir rakam."

“On milyarlarca dolarlık zarar”

Üretimden tüketime kadar olan süreçte yüzde 40’a varan israf yaşandığını vurgulayan Bingöl, özellikle yeterli soğutmanın sağlanmaması nedeniyle her yıl milyarlarca liralık şarküteri ürününün çöpe atıldığını ifade etti.

"23 milyon tonluk israf sadece maddi bir kayıp değil. Bu ülkenin bereketi de gidiyor. Her yer ekmek artıklarıyla dolu. ‘Hayvanlara veriyoruz’ diyerek atılan bu yiyecekler doğayı da bozuyor. Çünkü insanlar için üretilmiş bu ürünler hayvanları hasta ediyor, doğal döngüyü bozuyor."

Yasal düzenleme gündemde

Bingöl, açık büfe ve serpme kahvaltı uygulamaları konusunda da Kurul olarak çalışmalar yürüttüklerini belirtti. Tüm paydaşlarla görüşmelerin devam ettiğini kaydederek, hazırlanan raporla birlikte israfı önlemeye yönelik önerilerin Cumhurbaşkanı Erdoğan’a sunulacağını söyledi:

"Türkiye’de belki de herkesin mutabık kaldığı tek konu israf. Herkes israf olduğunu kabul ediyor ama harekete geçilmemiş. Şimdi biz bu konuda harekete geçiyoruz. Gıda bankacılığı, yasal düzenlemeler, sürdürülebilir israf politikaları için çalışıyoruz. Çünkü artık gıda, Sayın Cumhurbaşkanımızın da ifade ettiği gibi, milli bir güvenlik meselesi."

“Milli uyanış başlatacağız”

Bingöl, birkaç aya kadar çalışmaları tamamlamayı hedeflediklerini belirtti. Raporda, gıda bankacılığıyla ilgili önerilere de yer verileceğini vurgularken sözlerini şöyle tamamladı:

"Gıda israfı artık bireysel değil, toplumsal bir sorumluluk. Hazırladığımız raporu Sayın Cumhurbaşkanımıza sunacağız. Ne uygun görülürse o doğrultuda harekete geçeceğiz. Türkiye’de israfı önlemeye yönelik milli bir uyanış hamlesi başlatacağız."