Sigorta tazminatlarında yeni dönem: Tahkim öncesi arabuluculuk geliyor Sigorta Haberleri

Taslağa göre; sigorta tazminatlarında dava şartı arabuluculuk uygulaması, Sigorta Tahkim Komisyonu’na yapılacak başvurularda da geçerli olacak.

Sigortacılık Kanunu’nun 30. maddesine eklenecek hükümle, arabulucuya gitmeden yapılan tahkim başvuruları doğrudan reddedilecek.

Yeni sistemde arabuluculuk masraflarını öncelikle sigorta şirketleri karşılayacak. Ancak tahkim sonucunda sigortalının haksız bulunması halinde bu bedel sigortalıya yansıtılacak. Böylece hak sahipleri için arabuluculuk süreci, tahkim yoluna gitmeden önce zorunlu bir “ön basamak” haline gelecek.

NEDEN İHTİYAÇ DUYULDU?

Adalet Bakanlığı düzenlemeyi, dünyada hızla gelişen “mediation-arbitration (med-arb)” sistemine dayandırıyor.

Bakanlığa göre tahkim öncesi arabuluculuk, dünya uygulamalarıyla uyumlu bir model ve taraflara dostane çözüm imkânı sunuyor.

Bakanlık kaynakları, yeni sistemin şu avantajlarını öne çıkarıyor:

• Arabuluculukta çözülen dosyalar sayesinde tahkime giden dosya sayısı azalacak, kalan dosyalarda daha nitelikli yargılama yapılacak.

• Sigorta şirketleri açısından yaklaşık 4 milyar liralık tasarruf sağlanacak, bu da tüketiciye ek yük bindirmeyecek.

• Süre sınırlı olacak: Arabuluculuk en fazla 28 gün içinde tamamlanacak. Böylece tahkim sürecine eklenen zaman uzaması sınırlı kalacak.

• Bu sürede uyuşmazlıkların yarısının arabuluculukta çözümlenmesi hedefleniyor.

• Arabuluculuk sürecinde tarafların hesap yapmasına engel bulunmuyor; çoğunlukla avukatla temsil ediliyorlar. Ayrıca sigorta avukatlarının bilirkişi olarak hesaplamalara katkı sunduğu belirtiliyor.

• Bu nedenle hak kaybı riski bulunmadığı, nitekim bugüne kadar sigorta hukukunda görülen 200 bin ihtiyari arabuluculuk dosyasında da sorunsuz uzlaşma sağlandığı vurgulanıyor.

• Türkiye’de görev yapan 49 bin arabulucu mevcut.

• İstanbul Tahkim Merkezi de arabuluculuk–tahkim alanında proje yürütüyor.

SÜRE VE MALİYET KAYGISI

Sigorta Tahkim Komisyonu İtiraz Hakemleri ve bazı sektör temsilcileri ise düzenlemeye itiraz ediyor. Hâlihazırda uyuşmazlıklar ortalama 3 ila 6 ayda sonuçlanıyor. Arabuluculuk aşamasının eklenmesiyle sürenin 8 ila 11 aya çıkabileceği uyarısı yapılıyor. Uzmanlar, bu durumun hem vatandaşın hak arama süresini uzatacağını hem de ek maliyetler doğurabileceğini belirtiyor. Avrupa Birliği’nin daha önce Sigorta Tahkim Komisyonu’nu “örnek model” olarak gösterdiğini hatırlatan hukukçular, düzenlemenin komisyonun hız ve etkinlik avantajını gölgeleyebileceğini vurguluyor.

HAK ARAMA DENGESİ

Bazı hukukçular, tahkim öncesi arabuluculuk zorunluluğunun hak arama özgürlüğünü sınırlayabileceği görüşünde.

Mevcut durumda sigorta şirketine başvuru ve 15 günlük bekleme süresi, alternatif çözüm mekanizması işlevi görüyor. Ayrıca Yargıtay’ın güncel kararında da bu tür uyuşmazlıklarda arabuluculuk zorunluluğunun aranamayacağına işaret edilmişti.

VATANDAŞ AÇISINDAN RİSK VAR MI?

Türkiye’de yılda yaklaşık 600 bin başvurunun yapıldığı sigorta uyuşmazlıklarında hedef, mahkemelerin iş yükünü azaltmak ve tarafları masada uzlaştırmak. Ancak özellikle trafik kazaları ve destekten yoksun kalma tazminatlarında arabuluculuk aşamasının zorunlu hale gelmesi, mağdurlar açısından riskli sonuçlar doğurabilir.

Uzmanlara göre, tazminat miktarı bilirkişi hesaplamaları yapılmadan netleşmediği için, arabuluculuk görüşmelerinde zarar görenlerin sigorta şirketlerinin teklif ettiği düşük rakamlara razı kalma ihtimali ortaya çıkabilir.

MEVCUT SİSTEM NASIL İŞLİYOR?

Diyelim ki bir trafik kazası geçirdiniz ve tazminat hakkınız doğdu:

1. Önce sigorta şirketine başvuruyorsunuz.

2. Şirket, başvurunuzu 15 gün içinde yanıtlamak zorunda.

3. Anlaşma sağlanamazsa doğrudan Sigorta Tahkim Komisyonu’na başvurabiliyorsunuz.

4. Tahkim süreci ortalama 3–6 ayda sonuçlanıyor.

YENİ SİSTEM NASIL OLACAK? (Taslak hayata geçerse)

1. Sigorta şirketine başvuru → 15 gün bekleme.

2. Ardından zorunlu arabuluculuk süreci başlayacak.

3. Masrafı öncelikle sigorta şirketi karşılayacak.

4. Tahkim sonucunda sigortalı haksız çıkarsa bu bedel sigortalıya yansıtılacak.

5. Arabuluculukta uzlaşma olmazsa dosya Sigorta Tahkim Komisyonu’na gidecek.