Sonunda altın üretildi: Bir maddeyi çarpıştırıp tarihi değiştirdiler Sözcü Gazetesi

Physical Review Journals'da yayımlanan makaleye göre CERN'de yapılan çığır açıcı deneyde kurşun iyonları ışık hızına yakın bir hızla çarpıştırıldı. Çarpışma sırasında oluşan son derece güçlü elektromanyetik alan, kurşun çekirdeğinde nükleer bir dönüşümü tetikledi.

Bu süreçte kurşun çekirdeğindeki 82 protondan 3'ü geçici olarak ayrıldı. Böylece çekirdek anlık olarak 79 protona sahip bir yapıya yani altın çekirdeğine dönüştü. Bu olağanüstü dönüşüm, saniyeden daha kısa bir sürede gerçekleşip yine hızla sona erdi.

Tarih boyunca simyacılar, kurşunu altına dönüştürmenin yollarını aramış ancak kimyasal yöntemlerin yetersiz olduğu çok sonraları anlaşılmıştı. 20. yüzyılda nükleer fizik ve parçacık biliminin gelişmesiyle birlikte atom çekirdeği düzeyindeki bu tür dönüşümlerin yalnızca nükleer tepkimelerle mümkün olduğu kanıtlandı.

CERN'de gerçekleştirilen bu deney, kurşunun altına dönüşümünün artık sadece bir efsane olmadığını bilimsel olarak da ölçümlenebildiğini ortaya koydu.

Kurşun çekirdekleri, ışık hızının %99,999993'üne ulaşacak şekilde hızlandırıldı ve çarpıştırıldı. Bu çarpışmalar sırasında oluşan devasa elektromanyetik alan, çekirdeğin yapısında titreşimler yaratarak "elektromanyetik ayrışma" olarak bilinen bir süreci başlattı. Bu süreçte kısa ömürlü bir foton darbesi oluştu ve çekirdek yapısındaki proton ve nötronlar geçici olarak ayrıldı. Üç protonun çekirdekten ayrılmasıyla kurşun atomu altının atom yapısına büründü.

Deneyi gerçekleştiren ALICE dedektör ekibinin sözcüsü Marco Van Leeuwen, bu tarihi deney hakkında şu ifadeleri kullandı:

"Dedektörlerimizin binlerce parçacığın ortaya çıktığı büyük çarpışmaları algılayabilmesinin yanı sıra yalnızca birkaç parçacığın oluştuğu hassas süreçleri de tespit edebilmesi, elektromanyetik nükleer dönüşüm süreçlerinin detaylı şekilde incelenmesine olanak tanıyor. Bu, bizim için son derece heyecan verici."