Süveyda’da kırılgan ateşkes

Suriye’nin güneyindeki Süveyda bölgesinde silahlı Dürzi çetelerle Arap aşiretleri arasında geçen hafta başlayan ancak İsrail’in Şam’ı bombalamasıyla bölgesel bir krize dönüşen gerilim, Arap aşiretlerinin Süveyda üzerine yürümesinin ardından dün sabah saatlerinde kabul edilen ateşkesle sönümlendi. Anlaşmayı ABD’nin Ankara Büyükelçisi ve Suriye özel temsilcisi Tom Barrack sosyal medya hesabı üzerinden duyurdu.
ŞARA’NIN AÇIKLAMASI

Barrack, İsrail ile Suriye’nin Türkiye, Ürdün ve komşularının da desteklediği bir ateşkes üzerinde anlaştıklarını söylerken dün bir açıklama ile anlaşmayı teyit eden Suriye Cumhurbaşkanı Ahmed Şara, “Süveyda halkının, küçük bir grup dışında devlete destek verdiği kanıtlandı. Suriye, ayrılıkçı projelerin sahası değildir” ifadelerini kullandı.

TÜRKİYE’YE TEŞEKKÜR

Şara, Dürzilerin, Suriye’nin toplumsal dokusunun ayrılmaz bir parçası olduğunun altını çizerken İsrail’in Şam ve diğer bölgeleri hedef alan bombardımanların, gerilimi yeniden tırmandırdığını ifade etti. Şara, “Adalet ve kanun herkese uygulanacak. Ancak Suriye, ülkedeki tüm azınlıkları ve tüm toplulukları korumayı taahhüt etmektedir. Dürzi ve Bedevi kardeşlerim, birbirinize iyi bakın” dedi. Ateşkes şartlarına uyulmasını isteyen Şara, “Suriye’nin güvenliği ve istikrarı adına Türkiye başta olmak üzere bölge ülkelerinin rollerini takdir ediyoruz. ABD’nin Suriye’nin yanında durarak üstlendiği rolü memnuniyetle karşılıyoruz” ifadelerini kullandı.

ANLAŞMADA NELER VAR

Suriye medyasında yer alan haberlere göre anlaşma kapsamında devletin idari ve güvenlik kurumlarının Süveyda’da konuşlanması öngörülüyor. Bölgedeki yerel Dürzi mensuplarının emniyet güçlerine entegre edilmesi planlanırken Arap aşiretler ve Dürzi çetelerin ağır silahlarını teslim etmesi gerekiyor. Suriye medyası, söz konusu anlaşmayı reddedenlerin güvenli bir rota üzerinden ülkeyi terk etme ihtimalinin de bulunduğunu öne sürerken her iki taraftan da sivillere yönelik suç işleyenlerin eylemlerinden sorumlu tutulması kararlaştırıldı.

ÇATIŞMA BİTMEDİ

Öte yandan ateşkesin ilanının ardından Şam’a bağlı birliklerin bölgeye hareket ettiği aktarılırken Süveyda merkezi ve kırsalında Arap aşiretleri ile Dürzi çeteler arasında çatışmalar gün boyunca sürdü. Gecenin ilerleyen saatlerinde Dürzi çeteler Süveyda’yı kontrol altına aldı. Suriye İnsan Hakları Gözlemevi, Dürzilerin, Arap aşiretleri tamamen bölgeden çıkardığını öne sürdü. Ancak çatışmaların kent kırsalında devam ettiği öğrenildi. Bu gelişmelerin yanı sıra Suriye Haber Ajansı SANA’ya göre Suriye İçişleri Bakanlığına bağlı güçler, Süveyda’nın batısındaki Walgha’ya konuşlanmaya başladı. İçişleri Bakanlığı birlikleri, Süveyda’nın tamamına kademeli olarak konuşlanacak ve daha sonra devlet kurumları faaliyetlerine başlayacak. Middle East Eye’in iddiasına göre de ateşkes görüşmeleri sürerken Suudi Arabistan, İsrail’in itirazına rağmen Şam’a bağlı güçlerin güneydeki Süveyda vilayetine konuşlanmasını desteklediğini ABD’ye bildirdi.

FİDAN RUBİO İLE GÖRÜŞTÜ

Suriye’de Dürzi gerilimi sürerken Dışişleri Bakanı Hakan Fidan, ateşkes ilanının öncesinde Amerikalı meslektaşı Marco Rubio ile bir telefon görüşmesi gerçekleştirdi. İsrail’in, Suriye topraklarına yönelik müdahalelerinin sorunu daha da büyüttüğünü aktaran Fidan, Suriye’nin toprak bütünlüğü, birliği ve egemenliğine yönelik her türlü saldırının aynı zamanda bölgesel barış çabalarına zarar verdiğini belirtti.

‘İSRAİL FİTNE TOHUMU EKİYOR’

Lübnan’daki Dürzilerin lideri Şeyh Sami Ebi Muna, Suriye’nin Süveyda ilindeki çatışmaların sona erdirilmesi için Türkiye ve Arap ülkelerinin acil şekilde devreye girmesi çağrısında bulundu. Tel Aviv’in Süveyda’da yaşananlardaki rolüne dair de konuşan Ebi Muna, “İsrail, Süveyda’da yaşananlardan birinci derecede fayda sağlayan taraf. Güvenlik durumunu istismar ederek fitne tohumları ekmeye çabalıyor” ifadelerini kullandı.

ÜRDÜN’DE ‘SURİYE’ GÖRÜŞMELERİ

Ürdün Dışişleri Bakanı Eymen Safedi, Suriyeli mevkidaşı Esad Hasan Şeybani ve ABD’nin Suriye Özel Temsilcisi Tom Barrack ile başkent Amman’da bir araya geldi. Ürdün Dışişleri Bakanlığı’ndan yapılan açıklamada, “Görüşmelerde Suriye’deki durum ve ateşkesin pekiştirilmesine yönelik çabalar ele alındı” denildi. Buna göre, ateşkesi desteklemek üzere Süveyda’da Suriye güvenlik güçlerinin konuşlandırılması ve uzlaşma çabaları konularında mutabık kalındı.

BİR HAFTADA 940 CAN KAYBI

* Suriye’nin güneyindeki Süveyda’da 13 Temmuz’da Bedevi Arap aşiretleri ile bazı Dürzi silahlı gruplar arasında küçük çaplı çatışmalar başladı. Bölgeye sevk edilen Suriye güvenlik güçlerine bazı Dürzi grupların saldırılarında onlarca asker öldü. Güvenlik güçleri ile yerel silahlı bazı Dürzi gruplar arasındaki çatışmaların büyümesinin ardından taraflar arasında ateşkes sağlandı.

* Ateşkes, kısa sürede bozulurken İsrail ordusu, Suriye güvenlik güçlerini hedef alan saldırılar düzenledi. İsrail hava kuvvetleri, 16 Temmuz’da Suriye Cumhurbaşkanlığı Yerleşkesi, Genelkurmay Başkanlığı ve Savunma Bakanlığını vurdu. Süveyda’da aynı gün hükümet ile yerel gruplar arasında ateşkes yeniden sağlanırken İsrail savaş uçakları, Şam ve Dera’ya saldırılar düzenledi. Anlaşmanın ardından bazı Dürzi silahlı grupların Bedevi Arapları zorla yerlerinden çıkarmaya başlamasıyla iki taraf arasında 17 Temmuz’da çatışmalar yeniden alevlenirken güvenlik güçleri müdahil olmadı.

* Güvenlik güçlerinin çekildiği Süveyda’da çatışmalar ve İsrail’in saldırılarında çok sayıda kişi öldü. Suriye İnsan Hakları Gözlemevi, ateşkes açıklamasına rağmen bir haftada çatışmalarda 940 kişinin öldüğünü bildirdi.

Çatışmalar nedeniyle gıda, elektrik ve su temin edilemeyen bölgede insani kriz yaşanıyor.