Tarihin akışını değiştirmişti, nihayet kesinleşti: San Jose batığı bulundu! Hazinenin değeri akıl alacak gibi değil

Takvimler 1708 yılını gösteriyordu.  Panama'nın Portobelo Limanı'ndan hareket eden14 ticaret gemisi ile 3 savaş gemisinden oluşan filo San Jose Kalyonu'nun liderliğinde Karayip Denizi'nde ilerliyordu. 

600 kişilik mürettebatıyla San Jose, Peru'dan İspanya'ya hepsi birbirinden göz alıcı yüzlerce parçadan oluşan ve paha biçilemez hazine taşıyordu. 

San Jose'deki sandıklarda bulunan altın ve gümüş sikkelerin, incilerin ve kıymetli taşların bugünkü değerinin 20 milyar doları bulduğu düşünülüyordu.

Hazineden elde edilecek gelir Britanya ve müttefiklerine karşı yürütülen İspanya Veraset Savaşı'nın finansmanı için kullanılacaktı.

TARİHİN AKIŞINI DEĞİŞTİRDİ

Daha sonra Amirallik Birinci Lordu görevine getirilecek olan Charles Wager'ın komutasındaki Britanya Kraliyet Donanması filosu, Kolombiya'nın Cartagena şehri açıklarında bulunan Baru Adası yakınlarında San Jose'nin önünü kesti, gemiye saldırdı, barut fıçılarını patlatıp hazineyi denizin dibine yolladı.

Gemideki denizcilerden sadece 11'i hayatta kalabildi.

San Jose'nin batırılmasıyla önemli bir kaynaktan mahrum kalan İspanya'nın savaştaki konumu iyice zayıfladı. Bunun sonucunda Cebelitarık, Newfoundland ve Nova Scotia toprakları Britanya'nın hakimiyetine geçti.

Dolayısıyla San Jose'nin batırılması Britanya adına tarihin akışı değiştiren bir hamle oldu.

300 YILDAN FAZLADIR ARANIYORDU

Meraklılar ve araştırmacılar 300 yılı aşkındır San Jose batığının izini sürüyordu. Hatta 2015 yılında Kolombiya açıklarında bulunan bir batığın San Jose'ye ait olduğu iddiaları o dönemde büyük ses getirmişti.

The Telegraph'ın haberine göre, Kolombiyalı akademisyenler nihayet bu iddiayı doğrulamayı başardı.

Su altı dronlarını kullanan araştırmacılar, 2015'te Baru Adası yakınlarında 600 metre derinde bulunan batığın etrafına saçılmış parçaları fotoğrafladı.

Söz konusu fotoğrafların analizinde, Peru'nun Lima şehrindeki bir darphanenin işaretlerini taşıyan ve 1707 yılında basıldığı belirtilen gümüş sikkeler tespit edildi.

Batıkta ayrıca Çin'de 1662-1722 yılları arasında hüküm süren Kangxi dönemine ait Çin porselenleri ile üzerine 1665 tarihi kazınmış toplar bulundu.

"BU ÖZELLİKLERE UYAN TEK GEMİ SAN JOSE"

Bütün bu bulgular, batığın 18'inci yüzyılın başında batmış bir gemiye ait olduğuna işaret ediyor.

Araştırmacıların bilim dergisi Antiquity'de yayımladığı makalede, "Bu deliller batığın San Jose Kalyonu olduğuna dair tanımlamaları güçlendiriyor. Bu hipotez, batığın 2015 yılında keşfedildiği günden bu yana öne sürülüyordu" ifadeleri yer aldı.

Kolombiya Denizcilik Okulu ve Ulusal Antropoloji ve Tarih Enstitüsü'nden arkeolog Daniela Vargas Ariza, araştırmayla ilgili Daily Mail'in aktardığı açıklamasında, "Lima Darphanesi'nde (San Jose'nin demir aldığı yıl olan) 1707'de basılmış sikkelerin bulunması, geminin 18'inci yüzyılın başlarında Tierra Firme rotasında ilerlediğine işaret ediyor. Bu özelliklere uyan tek gemi San Jose Kalyonu. Bu bulgular, su altındaki bir arkeolojik alanı keşfetmek ve koloniler dönemindeki deniz ticareti ve rotalarını daha iyi anlamak için nadir ele geçecek bir fırsat sunuyor" ifadelerini kullandı.

BATIK ÜZERİNDE BİRÇOK ŞAHIS HAK İDDİA EDİYOR

Batığın San Jose'ye ait olduğunun teyit edilmesi, hazinenin yasal sahibinin kim olduğuna dair savaşın da alevlenmesine yol açacak gibi görünüyor.

Kolombiya, İspanya, Peru hükümetleri, bölgede yaşayan yerli topluluklar, hazineyi kazıp çıkaran madencilerin varisleri ile batığı 1981 yılında bulduğunu iddia eden hazine avı şirketi Glocca Morra, batık üzerinde hak iddia ediyor.

Glocca Morra'nın yeni sahipleri olan Sea Search Armada şirketi, kalyonun 1981'deki keşfin koordinatlarından birkaç kilometre mesafede bulunduğunu vurguluyor. Hazine karşılığında 10 milyar dolar talep eden şirket ayrıca Kolombiya hükümetinin gemide bulunan her şey üzerinde hak iddia eden 2020 tarihli yasasıyla savaşıyor.

Öte yandan dönemin Kolombiya Devlet Başkanı Juan Manuel Santos, 2015'te Sea Search Armada'nın iddiasına karşı çıkarak, donanmanın batığı farklı bir konumda bulduğunu söylemişti.

2022'de başka bir ekip batıktaki hazinenin görenlere hayret veren fotoğraflarını yayımlamıştı. 2023'te Kolombiya hükümetinden yapılan açıklamada ise hazinenin Devlet Başkanı Gustavo Petro'nun görev süresi 2026'da sona ermeden yüzeye çıkarılacağı bildirilmişti.

SİKKELER EN ÖNEMLİ KANIT

Araştırmacılar makalede, "Sikkeler özellikle gemi batıkları bağlamında, tarihlendirme ve maddi kültürün anlaşılması açısından çok önemlidir. İngilizcede 'cob' İspanyolcada ise 'macuquina' olarak bilinen el yapımı yamuk şekilli sikkeler, iki asırdan fazla süre boyunca, Amerika kıtasında birincil para birimi olarak kullanıldı" vurgusunu yaptı. Bazı sikkelerde de İspanya imparatorluğunun sembolleri olan Castile ve Leon simgeleri bulundu.

Daha önce batıktan elde edilen parçalar üzerinde yapılan karbon tarihleme analizlerinde, buluntuların aşağı yukarı 300 yıllık olduğu sonucuna ulaşılmıştı.

Geminin kargosu, batık "invazif olmayan yöntemlerle tamamen karakterize edilene" dek sudan çıkarılmayacak.

Kalyonun su yüzeyinin yüzlerce altında yatıyor olması, araştırmacıların batığa inip keşif yapmasını imkânsız hale getiriyor.