Taş Yapı’nın sahibi ‘rüşvet’ demişti, gerçek ortaya çıktı: İşte o belgeler

Şişli’nin göbeğine her biri 37 katlı 4 tane rezidans dikmeye çalışan Taş Yapı’nın sahibi Emrullah Turanlı, tutuklu bulunan Ekrem İmamoğlu ve Resul Emrah Şahan’ı ‘çetecilikle’ suçladı. Bunu da Ekol TV’de geçen hafta canlı yayında yaptı. Bir takım belgeler gösterdi ve yasa dışı şekilde ‘ceza kılıfı’ altında kendinden 100 milyon dolar istendiğini ileri sürdü. Açık açık Şahan’ı da ‘irtikapla’ itham etti.

Peki gerçek öyle mi? İddiaların dayandırıldığı belgelerde ne yazıyor?

Turanlı’nın açıklamalarından sonra halktv.com.tr söz konusu belgelere ulaştı. ‘Rüşvetin belgesi’ olarak sunulan evraklar ilgili tüm kurumlarda bulunan, belediyenin resmi tutanaklarını içeren, mahkemeye sunulmuş para cezalarından oluşuyor.

Peki söz konusu para, Turanlı’nın ileri sürdüğü gibi ‘ceza kılıfı’ altında istenen bir rüşvet mi? Yoksa, yasalara göre belediyenin yapması gereken bir işlemin sonucu mu?
Gelin resmi belgelerden adım adım inceleyelim şimdi.

***

Öncelikle Turanlı’nın iddia ettiği gibi konu sadece CHP’li belediye ile arasındaki bir mesele değil. Taş Yapı’nın heyula gibi rezidanslarına karşı Şişlililer neredeyse 10 yıldan fazla süredir mücadele ediyor. Mimarlar Odası, Şehir Plancıları Odası ve pek çok gönüllü avukat, uzman da davalar açtı. Belediyenin dava sayısı tam 16.

Bugüne kadar yürütmeyi durdurma kararları verildi, inşaat mühürlendi vs..

Yani ortada Turanlı-belediye arasında yaşanan bir kavga yok. Üstelik İmamoğlu 2019, Şahan 2024 yerel seçimlerinde iş başına geldi. Taş Yapı’nın projesi ise çeyrek asrı buluyor.

Şişli Belediyesi geçen yıl projenin inşaatını denetledi. 26 Nisan 2024 tarihli 003928 Sayılı 1 No’lu Yapı Tadil Tutanağı ile eksiklikler kayıt altına alındı. Ardından Şişli Belediye Encümeni’nin 9 Mayıs 2024 tarihli 2024/199 sayılı kararı ile Taş Yapı’ya, 967 milyon 56 bin 966 lira 67 kuruş idari para cezası kesildi.

Ceza size fazla mı geldi? Hemen mahkeme kararına bakalım. Yanıtı orada.

Turanlı karara itiraz etti. İstanbul 5. İdare Mahkemesi’nde yürütmeyi durdurma ve iptal davası açtı. Gerekçe olarak da ihtilafa konu parseller için şirketin ‘iksa ruhsatı’ aldığını, yetkinin Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı’nda bulunduğunu, söz konusu ‘iksa ruhsatının’ belediyeye bildirilmesine rağmen yasa dışı şekilde ceza kesildiğini ileri sürdü.

Bu arada ‘iksa ruhsatı’ şu demek: Temel açma sırasında zeminin ve yapı inşaatı alanının özelliklerine göre ilk kazı aşaması olan derin kazı sırasında iksa sistemleri kullanılır. İksa sistemleri, genellikle yeraltı suyu geçemeyen ve kuru olan zeminlerde kayma riskini ortadan kaldırmak için uygulanır.
Belediye ise yasaya göre yetkinin kendilerinde olduğunu hatırlatıp, ‘iksa ruhsatı’nın da gönderilmediğini belirtti. Belediye ne tür yanlışlıklar tespit etti?

Doğrudan yapı tadil tutanağından aktaralım:

“İstanbul ili, Şişli ilçesi, Merkez Mahallesi, 10619 ada, 3 parsel sayılı taşınmazda yapılan yapıdaki incelemede kazık çapının 80 cm olması gerekirken 100 cm olarak, etriye aralıklarının 12/10 cm olması gerekirken 10/15 cm olarak imal edildiği, kazı çapı 80 cm olan kazıklarda, etriye aralıklarının 12/10 cm olması gerekirken 10/15 cm aralıkla imal edildiği…”

Mahkeme konunun teknik olması sebebiyle bilirkişi tayin etti. Heyet inşaat alanında incelemeler yaptı ve mahkemeye şu görüşü sundu:

“Dava dosyasına sunulan aykırılıklara ilişkin fotoğraflarda etriye aralıklarının 10 cm olması gerekirken 19-20 cm olduğu görülmektedir. Bu haliyle söz konusu etriyelerin doğrudan kazıkların taşıyıcı sistem güvenliğini sağlayan bileşenlerden olması nedeniyle en azından bu unsur yönünden yapı tadil tutanağında belirlenen tespitin teknik açıdan uygun olduğu değerlendirilmektedir.”

Haliyle bilirkişi de belediyeyi teknik konularda haklı buldu.

Şimdi Turanlı’nın “100 milyon dolar istediler” derken kastettiği para cezasının nasıl hesaplandığını mahkemeye sunulan bilirkişi raporundan okuyalım…

Bilirkişi, İmar Kanunu’nun ilgili maddelerine göre para cezasının nasıl hesaplandığını en ince ayrıntısına kadar anlatıyor. Ve sonunda tek tek hesap yapıp cezasının yasal tutarını 963 milyon 703 bin 11 lira 60 kuruş olarak buluyor. Özetle bilirkişinin hesabı ile belediyenin hesabı arasında yalnızca 3 milyon 353 bin 955 lira 7 kuruş fark bulunuyor.

Mahkeme ne karar veriyor?

Eksiklikler dolayısıyla 3194 sayılı yasa uyarınca imar cezası verilmesi gerektiğinin açık olduğu belirtilirken, sadece cezanın dayandırıldığı madde hatalı bulunuyor. Bu yüzden cezanın yürütmesinin durdurulmasına, yapı tadil tutanağının iptali isteminin reddine oy çokluğu ile karar veriliyor. Bir üye karara itiraz ediyor.

Dolayısıyla mahkeme kararından da anlaşıldığı gibi belediyenin ceza kesmesi ve kesilen cezanın tutarı yasal gereklilik. Mahkeme kararında uzun uzun teknik açıklama yapılıyor ama cezanın yürütmesinin durdurulmasının sebebinin, cezanın yasa dışı olması değil fiilen ortada bir yapı olmadığı için hesaplamanın dayandırıldığı maddenin uygun bulunmadığını tekrar edelim.

Gelelim Turanlı’nın diğer iddiasına. Belediyenin yetkisi yok mu?

Bir kez daha mahkeme kararına bakıyoruz. Orada aynen şu yazıyor:

“Her ne kadar davacı (Turanlı) tarafından yapı ruhsatının Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı’nca veriliği, dolayısıyla denetimin de aynı idarece yapılarak para cezasının bu idarece kesilmesi gerektiği, belediyenin bu alanda yetkisinin bulunmadığı iddia edilmişse de; 3194 Sayılı yasanın 5. maddesi ilgili idare olarak belediyelerin belirtildiği, 32. maddesinde imara aykırı durumun belediyelerce tespit edilerek yapı tadil tutanağı tutulacağının hükme bağlandığı, para cezasına dair aynı kanunun 42. maddesinde de cezanın belediye encümenince verileceğinin hüküm altına alındığı, dolayısıyla imara aykırılıklarla ilgili olarak birinci derecede belediyelerin yetkili olduğu…”

Turanlı’nın ‘irtikap’ iddiasını dayandırdığı diğer konu da ecrimisil cezası. Onu da inceleyelim…

Denetim yapıldığında Taş Yapı’nın belediyeye ait iki farklı alanı inşaat alanı olarak izinsiz kullandığını da belirliyor. Bunu da 24 Temmuz 2024 günü tutanak ile tespit ediyor. İzinsiz kullanılan ilk alan 6429,13 m2. Ve Taş Yapı’ya bu alanı 24 Temmuz 2019 gününden beri izinsiz kullandığı için her yılın rayiç bedeli üzerinden 5 yıllık toplam 471 milyon 43 bin 860 lirs 34 kuruş ecrimisil bedeli çıkarılıyor. 1483,49 m2 olan ikinci alan için ise 108 milyon 691 bin 44 lira 73 kuruş ecrimisil kesiliyor. Turanlı bunu da mahkemeye taşıyor ve bilirkişi ilk alan için cezayı 66 milyon 180 bin 174 lira 44 kuruşa, ikinci alan için 18 milyon 47 bin 248 lira 90 kuruşa düşürüyor.

Olay böyle işte. Son olarak şunu da hatırlatmak lazım. Sayıştay, yıllardır denetlediği belediyeleri imar konusunda yetkilerini kullanmamakla, ecrimisil bedellerini almamakla eleştiriyor. Kısaca Şişli Belediyesi, Sayıştay’a göre Turanlı’nın inşaatını denetlemese ve kamunun hakkı olan ecrimisil parasını almasa suç işlemiş olacaktı.