Tasarruf sözde, tüketim zirvede Sözcü Gazetesi

Hazine ve Maliye Bakanı Mehmet Şimşek’in açıkladığı tasarruf tedbirlerinin birinci yılının geride kaldığı mayıs ayında kamunun tüketim harcamaları rekor seviyeye yaklaştı. Mal ve hizmet alım gideri mayısta 85 milyar liraya ulaşarak kayıtlara geçen en yüksek ikinci seviyeye ulaştı.

FAİZ, İKRAMİYEYİ KATLADI

Hazine ve Maliye Bakanlığı’nın verilerine göre bütçe 1 yıl sonra ilk kez fazla verdi. Hazine, 470.8 milyar liralık Kurumlar Vergisi tahsilatı sayesinde mayısta 1.3 trilyonu aşan rekor gelir topladı ve 235.3 milyar liralık bütçe fazlası verdi. Mayısta gelirlerin yüzde 31.6, giderlerin ise yüzde 38.3 artış göstermesi, bütçe açıklarının önümüzdeki aylarda devam edeceğini sinyalini verdi. Ayrıca Kurumlar Vergisi gelirinin yıllık bazda artış oranının yüzde 16.6’da kalması olumsuz bir detay olarak dikkat çekti. Mayıs bütçesinde aylık bazda yaklaşık 20 milyar lira artarak 85 milyar liraya ulaşan mal ve hizmet alım gideri, kamunun tasarruf tedbirlerine aldırış etmediğini gözler önüne serdi. Kamunun tüketimini gösteren harcama kalemi, Aralık 2024 sonrası en yüksek seviyede bulunuyor. 

Giyim-kuşam harcaması aylık bazda yüzde 116.6 artarken, güvenlik ve savunma harcamaları nisana kıyasla 3’e katlanarak 20.7 milyar liraya yaklaştı. Bütçenin 2024’te 57 milyar lira olan güvenlik ve savunma harcaması, bu yılın ocak-mayıs döneminde şimdiden 50 milyar lirayı geçti. Bütçenin faiz gideri ise mayısta 111.1 milyar liraya, yılın ilk 5 ayında ise 835.7 milyar liraya ulaştı. Faize 111 milyar lira ödenen mayısta, emekliye verilen bayram ikramiyelerinin kamuya maliyeti 57.6 milyar lirada kaldı. 

Nisan ayında elektrik ve doğalgaza yapılan zamlar, kamunun enerji şirketlerini kurtarmadı. Cari transferlerin büyüklüğü mayısta 456 milyar liraya ulaşarak yılın en yüksek seviyesine çıktı. Elektrik Üretim AŞ’ye yapılan görevlendirme gideri mayısta 18.8 milyar liraya, yılın ilk 5 aylık döneminde ise 85.6 milyar liraya ulaştı. BOTAŞ’a ise bütçeden mayısta 34.4 milyar liralık, ocak-mayıs döneminde ise 79.4 milyar liralık ödeme yapıldı. 

Ekonomist Prof. Dr. Mustafa Durmuş, mayıs ayı bütçesinin Hazin ve Maliye Bakanı Mehmet Şimşek’in programının ‘sıkı sıkıya’ uygulandığını ancak henüz bir başarı elde edilemediğini gösterdiğini söyledi. Devletin yatırım harcamasının neredeyse olmadığını belirten Durmuş, faiz giderinin ise artmaya devam ettiği değerlendirmesini yaptı. Güvenlik ve savunma harcamalarındaki artışı Türkiye’nin ‘otoriterleşmesi’yle ilişkilendiren Mustafa Durmuş, toplumun refahı artmadığı için güvenlik giderinin ‘abartılı’ seviyelerde olduğunu kaydetti.