TCDD de iptal edilen ihale geri döndü! 125 Milyon Euro luk Soru İşareti

Cumhuriyet Halk Partisi (CHP) Genel Başkan Yardımcısı Ulaş Karasu, Türkiye Cumhuriyeti Devlet Demiryolları (TCDD) Taşımacılık A.Ş.'nin 35 adet dizel elektrikli ana hat lokomotifi alımı için açtığı ihaleyi, Ulaştırma ve Altyapı Bakanı Abdulkadir Uraloğlu'nun yanıtlaması istemiyle TBMM Başkanlığı'na sunduğu bir soru önergesiyle gündeme getirdi. Karasu, ihale şartnamesinde "yerlilik şartı" bulunmamasını eleştirerek, bu durumun milli üretici TÜRASAŞ'ı devre dışı bırakabileceğini ve milyonlarca avronun yurt dışına çıkmasına neden olabileceğini savundu.

Karasu, önergesinde TCDD'nin daha önce 10 Eylül 2025'te 40 adet lokomotif alımı için açtığı ihalenin, kamuoyunda "yerlilik şartı içermediği" ve "Avrupalı bir şirketi işaret ettiği" yönündeki eleştirilerin ardından iptal edildiğini hatırlattı.

"MİLLİ ÜRETİCİ TÜRASAŞ DEVRE DIŞI BIRAKILIYOR" İDDİASI

Türkiye'nin 130 yıllık geçmişiyle tek lokomotif üreticisi konumundaki TÜRASAŞ'ın bu lokomotifleri yerli imkanlarla üretebilecek kapasitede olduğunu belirten Karasu, iptal edilen ihalenin hemen ardından 11 Eylül 2025'te, bu kez 35 adet için yeni bir ihale ilanı yayınlandığını kaydetti. Karasu, yeni ilanın şartlarının bir öncekine göre "esnetilmiş" gibi görünse de temel sorunların devam ettiğini ifade etti.

Geçmişte yapılan benzer alımlarda yerlilik şartının başarıyla uygulandığını belirten Karasu, "Daha önce 80 adet E68000 alımında 8 adet hazır alınmışken, kalan 72 adet TÜRASAŞ ve yerli paydaşları ile Türkiye’de üretilmiştir. İhale dokümanında bu şart koşulmuş, lokomotifler en az yüzde 40 yerlilikle üretilmiştir" diyerek örnek verdi. Karasu, yeni ihalede de bir yerlilik şartı konulması halinde lokomotiflerin en az yüzde 50-55 oranında yerli olarak üretilebileceğini ve bu sayede 100-125 milyon avroluk bir kaynağın ülke içinde kalacağını belirtti.

BAKAN URALOĞLU'NA YÖNELTİLEN SORULAR

CHP'li Karasu, önergesinde Gaziray ve Milli Elektrikli Tren gibi projelerde yerli sistemler kullanılırken, bu ihalede neden yerli üretim şartı konulmadığını sorguladı. Karasu'nun Bakan Abdulkadir Uraloğlu'na yönelttiği sorular şunlar:

“İlk ihalenin iptal edilmesinin gerekçesi nedir? İlk ihale şartnamesinde 'yerlilik' şartının yer almadığı ve teknik koşullarının Avrupalı bir şirketin işaret edildiği, milyonlarca avronun yurtdışındaki bu şirkete gideceği iddiaları üzerine iptal edildiği doğru mudur?İlk ihale şartnamesinde yer alan koşulları dünyada sadece birkaç yabancı firmanın sağladığı iddiası doğru mudur? Doğru ise bu firmalar hangileridir, daha önce bakanlığınızın yaptığı ihaleleri kazanmış mıdır?İptal kararının sözde 'İhale dokümanında güncelleme yapılmasına ihtiyaç duyulması nedeniyle söz konusu ihale iptal edilmiştir' olarak ifade edildikten sonra, yapılan güncellemelerin içeriği nedir? Yeni ihalede lokomotif sayısının, bir öncekine göre düşürülmesinin gerekçesi nedir?Gaziray, Milli Elektrikli Tren, E5000 lokomotiflerinde yerli ve milli sistemler kullanılmaktadır ve bu sistemler 'yerli ve milli' olarak tasarlanıp üretiliyorken, neden bu sistemler ihale dokümanında yerli ve milli olarak üretim şartı konulmamaktadır?Yeni ihalenin şartnamesinde de asgari yerlilik oranının yer almamasının gerekçeleri nelerdir? Lokomotif alımlarında birkaç tanesi satın alınıp, diğerleri TÜLOMSAŞ’ta imal edilmişken bu ihale ile neden yerli imalat tercih edilmemektedir? Bu ihalenin yaklaşık maliyeti ne olacaktır?Önergenin yanıtlandığı tarihte ihale gerçekleşmiş ise yaklaşık maliyeti nedir? TÜRASAŞ Fabrikaları’na neden yeterli teknik eleman işçi ve teknisyen alımı yapılmamaktadır? Alım yapılmadığı gerekçesiyle bakım, tamirat ve imalat aksadığı iddiası doğru mudur?Yeteri kadar bilgi birikimi ve mesleki tecrübeye sahip alımların yapılması ile bu aksaklıkların giderilip bu fabrikaların yerli üretimi teşvik etmesi hükümetinizin gündeminde midir? TÜLOMSAŞ, TÜDEMSAŞ, TÜVASAŞ Fabrikaları ayrı Genel Müdürlük iken Ana Statüleri değiştirilerek Ankara’da kurulan TÜRASAŞ Genel Müdürlüğü’nün oluşturulmasındaki nedenler nelerdir?”