Tiroidiniz alarm veriyor olabilir Sözcü Gazetesi

Tiroid, tek başına ürettiği iki hormonla organların çalışma hızlarını düzenleyen bir bezdir.

Metabolizmayı, büyüme-gelişmeyi, kalp, kas ve sindirimi kontrol etme gibi hayati süreçlerde rol alır. Bu yüzden ‘vücudun orkestra şefi’ olarak adlandırılır.

Ancak dengesi bozulup, gereğinden az ya da fazla hormon üretmeye başladığında önemli sağlık sorunları ortaya çıkar…

Tiroid hastalıklarının ülkemizde çok yaygın görüldüğünü ve özellikle kadınların dikkatli olması gerektiğini vurgulayan İç Hastalıkları Uzmanı Prof. Dr. Osman Erk, bu konuda önemli bilgiler paylaştı. İşte açıklamaları:

Hassas bir denge

Tiroid bezi, boynun ön tarafında bulunan ve ağırlığı 15-20 gram olan küçük kelebek şeklinde bir bezdir.

T4 ve T3 adı verilen iki hormonun üretiminden sorumludur. Tiroid hormonlarının salgılanmasını ise beynin hipotalamus bölgesindeki hipofiz bezi sağlar.

Bu hormonların salgılanması ise hassas dengeler üzerinde kuruludur.

Vücuttaki görevleri

Tiroid hormonları organizmadaki hemen bütün sistemleri etkiler. Bu hormonların büyüme ve gelişme üzerinde önemli etkileri vardır.

Eksikliğinde vücut ve kemik gelişimi geri kalır. Anne karnında veya doğumdan sonra tiroid hormonu eksikliği beyin ve zekâ gelişimini engeller. Cüceliğe neden olabilir.

Kalbin normal olarak çalışması ve kan akımını sağlayabilmesi için tiroid hormonlarına ihtiyacı vardır.

Bu hormonlar, karbonhidrat ve yağ metabolizmasını da düzenleyerek kilo kontrolü sağlar. Kan glikoz, kolesterol ve trigliserit düzeylerinin normal aralıklarda olmasını destekler.

Tiroidin düzgün çalışmadığı durumlarda kadınlarda adet düzensizliği ve doğurganlık sorunları görülebilir.

Kilo veremiyorsanız dikkat

Tiroid hastalıkları birçok belirtiyle kendini gösterir ama pek anlaşılmaz. İşte onlar:

HİPOTİROİDİ: Tiroid bezinin az çalışıp düşük hormon üretmesine “hipotiroidi” denir.

Bu durum kilo alma, yorgunluk, halsizlik, bitkinlik, uyku eğilimi, şişme, kabızlık, cilt kuruluğu, saç dökülmesi, unutkanlık, depresyon gibi sorunlara yol açabilir. Hipotiroidide kalp atış hızı yavaşlar, kalp kası zayıflar ve kalp yetmezliği riski artabilir.

Teşhis kan tahlilleri sırasında tesadüfen konur. Dolayısıyla bir türlü sebebi bulunamayan yorgunluklarda, kilo alımlarında (diyete rağmen kilo verilemediğinde) hipotiroididen şüphe edilmelidir.

HİPERTİROİDİ: Tiroid bezinin aşırı hormon salgılaması ve kanda tiroid hormonlarının artmasıdır. Bu durumda kalp hızlı atar ve bu yüzden hipertiroidi hastalarda “çarpıntı” şikayeti ilk sıralarda yer alır.

Sebebi belirlenemeyen çarpıntıların, ritim bozukluklarının ve kalp pompa yetersizliklerinin arkasında hipertiroidi olup olmadığı araştırılmalıdır.

Çünkü tedavi edilmediğinde kalp yetmezliğine bile yol açabilir.

Diğer belirtileri ise şöyle:

Kilo kaybı (sağlıklı beslenme ve iştaha rağmen kilo alamamak), terleme, sıcağa tahammülsüzlük, ellerde titreme, sinirlilik ve uyku bozukluklarıdır.

Nasıl teşhis edilir?

Basit bir kan testiyle hipofiz bezinden salgılanan tiroid uyarıcı hormon miktarı TSH, tiroid bezinden salgılanan T3 ve T4 seviyelerinin tespitiyle tiroid hastalıkları kolaylıkla teşhis edilebilir. Hatta erken tedaviyle düzelebilir.

İşte risk faktörleri

- Hipotalamus ve hipofiz bezini etkileyen hastalıklar

- Hormonal bozukluklar

- Stres

- İyot eksikliği

- Hormonların rolü olan enzimlerin doğuştan eksikliği ve etkisiz hale getirilmesi.

- İleri yaş (Bu dönemde tiroid fonksiyonları doğal olarak zayıflayabilir.)

Haşimoto tiroidi

20-50 yaş arasındaki kadınlarda sık rastlanan bir hastalıktır. Erkeklerde seyrek görülür. Tedavide tiroid hormonlarının verilmesi, iyotlu tuz kullanılmaması ve cerrahi operasyondan kaçınmak önemlidir. 

Guatr hastalığı

Tiroid bezinin büyümesidir. Bu büyümeye nodül de eşlik edebilir. Nedenleri iyot eksikliği, hipotiroidi, hipertiroidi, tiroid nodülleri ve tiroid bezi iltihabıdır.

Graves hastalığı

Hipertiroide neden olan kronik bir otoimmün hastalıktır ve hipertiroidinin en yaygın nedeni olarak kabul edilir.

Tiroid nodülleri

TiroiD bezindeki anormal yumrulardır. Nodüller aşırı bir şekilde aktifse hipertiroidiye yol açabilir.

Tiroid kanseri

Tiroid bezindeki hücrelerin kansere dönüşmesidir. Erken teşhis edildiği takdirde tedavide başarı oranı en yüksektir.