Toplamı 600 milyar dolarlık tarihin en büyük savunma anlaşması

ABD Başkanı Donald Trump’ın dün Körfez ülkelerinin ilk durağı olan Suudi Arabistan ziyaretinde ABD ile Suudi Arabistan arasında bir dizi anlaşma imzalandı. Anlaşmanın tam 600 milyar dolar tutarında olduğu belirtiliyor.

Kritik madenlere erişimden enerji güvenliğine kadar çeşitli alanları kapsayan bu anlaşmalar arasında Beyaz Saray’ın “tarihin en büyük savunma anlaşması” olarak tanımladığı, Washington'un Riyad’a gelişmiş silahlar tedarik edeceği 142 milyar dolarlık bir savunma anlaşması da yer alıyor.

Trump bilindiği gibi Başklanlığı da bir ticari faaliyet olarak görüyor. Körfez ülkelerine yaptığı bu turdaki amacı da karlı ticaret anlaşmaları yapmaktı. Suudi Arabistan’la imzaladığı anlaşmayla bunu başarmış görünüyor. Çok da mutlu olduğu, Suudi Arabistan Veliaht Prensi Muhammed bin Salman’la görüşme sırasında “birbirimizi çok seviyoruz” demesinden belli.

Trump rekor sayılacak bir tutarda anlaşma imzalanmasına rağmen hala gözü doymamış olacak ki Muhammed bin Salman’dan ABD’ye yatırım taahhüdünü 1 trilyon dolara çıkarmasını da istedi. Bunu birkaç kez dile getirmişti Trump.

İmzalanan anlaşması Suudi Arabistan'a “bir düzineden fazla ABD savunma firmasından savaş teçhizatı ile hizmetler” sağlayacak. Bu hizmetler arasında “hava kuvvetlerinde ilerleme/uzay yetenekleri”; hava/ füze savunması; deniz/kıyı güvenliği; sınır güvenliği; bilgi/iletişim sistemlerinde iyileştirmeler yer alacak. Beyaz Saray'dan yapılan açıklamada anlaşmanın ayrıca Suudi Silahlı Kuvvetleri'nin kabiliyetlerini arttırmak için “kapsamlı eğitim ile destek” de öngördüğü kaydediliyor.

Anlaşmanın bilinmeyen bir tarafı da Suudi Arabistan'ın uzun süredir talep ettiği gelişmiş F-35 savaş uçaklarının satışını içerip içermediği. Bu, Riyad için hayli önemli. Çünkü ABD silahlarının en büyük alıcısı konumunda olmasına rağmen Suudi krallığın halen İsrail'in kullanabildiği bu uçaklara erişimi yok.

Anlaşma kapsamında Suudi Arabistanlı DataVolt şirketi ABD'de yapay zekâ veri merkezleri ile enerji altyapısına 20 milyar dolar yatırım yapmayı planlarken, Google, Oracle, Salesforce ile Uber gibi önde gelen şirketler de her iki ülkedeki teknolojilere 80 milyar dolar yatırım yapacak.

Anlaşmaya ayrıca Amerikan şirketleri Hill International, Jacobs, Parsons ile AECOM'un Suudi Arabistan'da üstlendikleri, aralarında Kral Salman Uluslararası Havalimanı'nın da bulunduğu altyapı projeleri de dahil olup, ABD'nin toplam hizmet ihracatı 2 milyar doları bulacak.

Beyaz Saray'a göre diğer ihracatlar arasında GE Vernova'nın 14.2 milyar dolar değerindeki gaz türbinleri, enerji çözümleri ile Suudi şirketi AviLease için 4.8 milyar dolar değerinde Boeing 737-8 yolcu uçağı da yer alacak. Ayrıca, sağlık hizmetleri şirketi Shamekh IV Solutions, yüksek kapasiteli bir IV sıvı tesisi kurmak üzere Michigan'daki bir tesis de dahil olmak üzere 5.8 milyar dolar yatırım yapacak.

Yatırım ortaklığı aracılığıyla 5 milyar dolarlık enerji yatırım fonu, 5 milyar dolarlık New Era Havacılık ve Savunma Teknoloji Fonu ile 4 milyar dolarlık Enfield Sports Küresel Spor Fonu da dahil olmak üzere sektöre özel çeşitli fonlar oluşturulacak.

Kim ne derse desin Trump gerçekten de bu işi biliyor. İnanılmaz bir müzakereci olduğuna dair ileri sürdüğü iddiasında haksız sayılmaz pek. Şu son anlaşma Amerika'nın ekonomik egemenliğini, küresel etkisini güçlendiren tarihi bir anlaşmadır gerçekten.

Tarihidir ama sermayeler arası bir alışveriş olduğu için her iki ülkenin halklarının yararına da değildir tabii.