Trump tarife silahını yeniden çekti! Ticaret savaşları kızışıyor... Hangi ülkeye ne kadar vergi uygulanacak?

ABD Başkanı Donald Trump, çok sayıda ülkeye 7 Ağustos'tan itibaren geçerli olmak üzere yeni gümrük vergileri getiren bir kararname imzaladı. Başlangıçta bugün başlaması planlanan gümrük vergileri, tarife oranlarının kesinleştirilmesine zaman tanımak için bir hafta ertelendi. Bu hamle küresel ticareti ABD ekonomisinin yararına yeniden şekillendirmek için Trump'ın temel stratejisi olarak yorumlanıyor.

Trump, tarifeler ile ABD ihracatçılarını daha güçlü bir konuma getirmeyi ve yerli üretimi teşvik etmeyi planlıyor. Bunun yanında Trump'ın gümrük tarifesi gündemi ticaret dengesizliklerini ele almayı ve ithalatı dışarıda tutarak yabancı mallara bağımlılığı azaltmayı amaçlıyor.

Ancak bu güçlü yaklaşım, dünyanın en büyük ekonomisinde enflasyon ve diğer ekonomik olumsuzluklara ilişkin korkuları artırdı. Beyaz Saray gümrük vergilerinin Amerikan istihdamını ve refahını arttıracağı konusunda ısrar ederken, ekonomistler ABD'li tüketicilerin ve işletmelerin yüksek ithalat maliyetlerinin yükünü çekeceği konusunda uyarıyor.

Asya Toplum Politikaları Enstitüsü Kıdemli Başkan Yardımcısı Wendy Cutler, "Şüphesiz ki son birkaç ayda imzalanan yürütme kararı ve ilgili anlaşmalar, II. Dünya Savaşı'ndan bu yana uluslararası ticareti düzenleyen ticaret kurallarını yırtıp atıyor." diye ekledi.

KİMİ ÜLKELER ANLAŞTI, KİMİLERİ İLE MÜZAKERELER SÜRÜYOR

Trump ilk olarak 2 Nisan'da birçok ülke için gümrük tarifeleri duyurmuştu. Bu süre zarfında ABD bazı ülkelerle ticaret anlaşmaları imzalarken bazı ülkelerle de müzakerelerini sürdürüyordu.

Washington ile daha yüksek tehditli vergileri önlemek için anlaşma yapmayı başaranlar arasında Vietnam, Japonya, Endonezya, Filipinler, Güney Kore ve AB yer aldı. İngiltere de ABD ile bir anlaşmaya vardı. Beyaz Saray bazı ülkelerin ise müzakere için iletişime bile geçmediklerini açıklamıştı.

Yeni imzalanan kararnamede ise ülkelere uygulanan gümrük tarifeleri yüzde 10'dan başlıyor. Bazı ülkeler için 2 Nisan'da açıklanan gümrük vergileri düşürülürken bazıları için artırıldı.

Toplam 68 ülkeden ve 27 üyeli Avrupa Birliği'nden yapılan ithalatı etkileyen tarifeler, ABD ile olan ilişkilere ve bölgesel ekonomik profillere göre şekillendirildi.

KANADA'YA UYGULANAN TARİFE YÜKSELTİLDİ

ABD'nin uygulayacağı tarife vergileri oranı en çok merak edilen ülkelerin başında ABD'nin sınır komşusu Kanada geliyor. Trump, Perşembe günü yaptığı açıklamada, ABD'nin bazı Kanada mallarına uyguladığı gümrük vergilerini yüzde 25'ten yüzde 35'e çıkaracağını söyledi.

Trump, Kanada Başbakanı Mark Carney'nin Eylül ayında BM Genel Kurulu'nda Filistin devletini tanıma planlarını açıklamasının ardından, Kanada için ticari sonuçlar doğurabileceği konusunda uyarıda bulunmuştu. Trump, Truth Social platformunda "Vay canına! Kanada, Filistin'in devletleşmesini desteklediğini açıkladı. Bu durum bizim onlarla bir ticaret anlaşması yapmamızı çok zorlaştıracak." şeklinde paylaşımda bulunmuştu.

Beyaz Saray'ın bilgi notuna göre, Kanada'ya uygulanan vergiler düzinelerce başka ekonomiyi etkileyen tarifelerin aksine cuma günü başlayacak. Ancak geniş bir ürün yelpazesini kapsayan 2020 ABD-Meksika-Kanada Anlaşması kapsamındaki ürünler gümrük vergisinden muaf tutulacak.

MEKSİKA'YA 90 GÜN ERTELEME

Başkan Trump gümrük vergilerini açıklarken bir yandan çeşitli ülkeler ile ticaret müzakerelerini de sürdürüyor. ABD Başkanı, bir diğer sınır komşusu olan Meksika'ya olan gümrük vergilerinin yüzde 25'te tuttuğunu, daha yüksek gümrük vergileri uygulanmasını 90 gün erteleyeceğini söyledi. Karar, Meksika Devlet Başkanı Claudia Sheinbaum ile görüşmesinin ardından geldi.

ABD lideri, yasadışı bir uyuşturucu olan fentanil kaçakçılığının durdurulmasına yönelik ilerleme sağlanamaması nedeniyle Meksika ürünlerine uygulanan gümrük vergilerini 1 Ağustos'ta yüzde 25'ten yüzde 30'a çıkarma tehdidinde bulunmuştu. Mevcut Kuzey Amerika ticaret anlaşması kapsamında ABD'ye giren mallar etkilenmedi.

GÜNEY KORE İLE ANLAŞMA

Gümrük vergisi müzakereleri için belirlenen son tarihin bitmesine sadece birkaç gün kala Washington ve Seul yönetimleri, Güney Kore mallarına uygulanacak yüzde 25'lik gümrük vergisini ortadan kaldırmak ve vergi seviyesini yüzde 15'e düşürmek için anlaşmaya vardı.

Trump, ayrıca Güney Kore'nin ABD'ye 350 milyar dolarlık yatırım yapma ve ABD'den 100 milyar dolar değerinde sıvılaştırılmış doğal gaz (LNG) veya diğer enerji kaynakları satın alma taahhüdünde bulunduğunu söyledi.

Yüzde 15'lik oran, ABD'nin Japonya ve Avrupa Birliği ile yaptığı anlaşmalarda belirlenen seviyelerle örtüşüyor.

Seul, otomobillere uygulanan tarifelerin de yüzde 15'te kalacağını açıkladı.

BREZİLYA'YA BOLSONARO, HİNDİSTAN'A RUSYA CEZASI

Trump, dün Brezilya mallarına yüzde 50 oranında gümrük vergisi uygulanacağını duyurmuştu. ABD Başkanı vergilerin uygulanmasını 1 Ağustos'tan 6 Ağustos'a erteledi ve tarifelerden portakal suyu ile sivil uçak gibi ürünleri muaf tuttuğunu da açıkladı.

AFP'ye göre uzmanlar Trump'ın Brezilya'ya yönelik önlemlerinin açıkça siyasi olup, uzun yıllardır devam eden ticari bağları hiçe saydığını belirtiyor. Uzmanlara göre Brezilya'ya uygulanan gümrük vergileri, Trump'ın müttefiki ve eski devlet başkanı Jair Bolsonaro'ya karşı Brezilya'da başlatılan soruşturma nedeniyle uygulamaya konuldu.

Trump Hindistan mallarına 1 Ağustos'tan itibaren yüzde 25 oranında ABD gümrük vergisi uygulanacağını açıkladı. 
Trump, sosyal medyada yaptığı açıklamada, Yeni Delhi'nin Rus silah ve enerji satın alımları nedeniyle ülkenin belirtilmeyen bir "ceza" ile karşı karşıya kalacağını söyledi.

Trump ayrıca bir paylaşımında, "Hindistan'ın Rusya ile ne yaptığı umurumda değil. Umurumda değil, ölü ekonomilerini birlikte çökertebilirler." ifadesini kullandı.

AB'YE YÜZDE 15 VERGİ

AB'nin ABD'ye ihracatında, iki tarafın yüzde 30'luk oranın üzerine çıkmamak için anlaşmaya varmasının ardından, çoğu üründe yüzde 15'lik gümrük vergisi uygulanacak.

Avrupa Komisyonu Başkanı Ursula von der Leyen, Pazar günü varılan anlaşma kapsamında bazı tarım ürünlerinin muafiyet kapsamına alınacağını söyledi ancak hangi ürünler olduğunu belirtmedi.

Ancak Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron, takip eden görüşmelerde "kararlı" olacaklarını söyledi.

BAZI ÜLKELERE EK VERGİLER GETİRİLİRKEN BAZILARINA UYGULANAN VERGİLER DÜŞTÜ

Trump ayrıca nisan ayında açıklanan bazı gümrük vergilerini bu yeni kararname ile değiştirdi. Buna göre İsviçre'ye yüzde 39'luk daha yüksek bir gümrük vergisi uygulanırken, Tayland'a yüzde 19'luk daha düşük bir gümrük vergisi uygulanacak.

Tayvan ürünlerine uygulanan gümrük vergisi yüzde 20'ye düşürüldü ancak Tayvan Devlet Başkanı Lai Ching-te daha da düşük bir seviye arayışında olduklarını söyledi.

Bu ülkelerin yanında Endonezya'ya yüzde 19, Irak'a yüzde 35, İsrail'e yüzde 15, Malezya'ya yüzde 19, Norveç'e yüzde 15, Suriye'ye yüzde 41, Vietnam'a yüzde 20 ve Pakistan'a yüzde 19 tarife getirilmesi planlanıyor. Türkiye için planlanan tarife oranı ise yüzde 15. Başlangıçta nisan ayında hedef alınmayan Ekvador, Gana ve İzlanda gibi bazı ülkelere yönelik gümrük vergileri yüzde 15 olarak açıklandı. Listede yer almayan ülkeler için temel tarife yüzde 10 olarak belirlendi.

ÇİN SORU İŞARETİ

ABD ile Çin arasında 2 Nisan sonrası adeta bir ticaret savaşı çıkmış ve iki ülke de birbirlerine karşı çok yüksek oranda tarifeler açıklamıştı. Ancak yürütülen müzakereler sonucu mayıs ayında ABD Çin mallarına uyguladığı gümrük vergilerini 90 gün için yüzde 145'ten yüzde 30'a, Pekin, ABD mallarına uyguladığı gümrük vergilerini yüzde 125'ten yüzde 10'a düşürdü.

Çin, vergilerin daha yüksek seviyelere çıkabileceği 12 Ağustos son tarihiyle karşı karşıya. İki ülke arasında pazartesi başlayan görüşmelerde henüz bir sonuç alınabilmiş değil.