Trump’ın tarifeleri küresel ekonomiyi sarstı: Gözler ABD istihdam verileri ve ECB de Sözcü Gazetesi

Küresel piyasalarda ABD'nin tarifelerine yönelik gündemin ve tarifelerin hukuksal durumuna yönelik belirsizliklerin etkisiyle geçen hafta karışık seyir izlenirken, gözler gelecek hafta ABD'de açıklanacak istihdam verileri ve Avrupa Merkez Bankasının (ECB) faiz kararına çevrildi.

ABD Başkanı Donald Trump'ın 20 Ocak'ta tekrar göreve gelmesinin ardından başta yüksek tarifeler olmak üzere attığı korumacı adımlar küresel ekonomi üzerinde temel belirsizlik unsuru olmayı sürdürürken, ülkede tarifelere ilişkin devam eden yasal süreçler, söz konusu belirsizliklerin derinleşebileceğine işaret ediyor.

Analistler, sık değişkenlik gösteren tarife politikalarının yanı sıra ABD ile diğer ülkeler arasında henüz tatmin edici düzeyde ticari uzlaşmaların sağlanamamış olmasının risk iştahını sınırladığını belirterek, dünya genelinde devam eden ekonomik ve jeopolitik risklerin etkisiyle süregelen belirsizliklerin yatırımcıların karar alma süreçlerini zorlaştırdığını bildirdi.

Trump hükümetinin ABD Uluslararası Ticaret Mahkemesinin tarifeleri engelleme kararını temyize götürmesinin ardından Federal Temyiz Mahkemesi, hükümetin temyiz süreci boyunca kararın yürürlükte kalmaması yönündeki talebini değerlendirdi. Temyiz Mahkemesi, hükümetin bu talebini kabul ederek, söz konusu kararın geçici olarak durdurulmasına hükmetti.

Öte yandan Trump, "Truth Social" sosyal medya hesabından yaptığı açıklamada, Çin'in kendileriyle yaptığı ticaret anlaşmasını tamamen ihlal ettiğini savundu.

Tarifelerin küresel ekonomi üzerinde temel belirsizlik unsuru olmayı sürdürdüğünü ifade eden analistler, ABD yönetiminin değişkenlik gösteren tarife politikalarıyla devam eden yasal süreçlerin bu belirsizliği derinleştirebileceğini vurguladı.

Makroekonomik veri tarafında ise ABD Ticaret Bakanlığı, yılın ilk çeyreğine dair Gayri Safi Yurt İçi Hasıla (GSYH) verisine ilişkin ikinci tahminini yayımladı. Buna göre ocak-mart döneminde ülke ekonomisi, ithalattaki artış ve kamu harcamalarındaki azalmanın etkisiyle yüzde 0,2 daraldı. Geçen ay yayımlanan öncü veride, ABD ekonomisinin yüzde 0,3 küçüldüğü öngörülmüştü.

ABD Merkez Bankasının (Fed) enflasyon göstergesi olarak dikkate aldığı, çekirdek kişisel tüketim harcamaları fiyat endeksi de nisanda aylık bazda yüzde 0,1, yıllık bazda yüzde 2,5 ile beklentilere paralel arttı.

NEW YORK BORSASI ALICILI SEYRETTİ

New York borsasında geçen hafta ABD'li çip üretici Nvidia'nın beklentilerin üzerinde gelen finansal sonuçları ve ABD'de Ticaret Mahkemesinin karşılıklılık esaslı tarifeleri geçersiz kılan kararının etkisiyle alış ağırlıklı seyir öne çıktı. Tarifelere ilişkin mahkeme kararı Temyiz Mahkemesi kararıyla durdurulmasına karşın söz konusu tarife iptal kararı, perşembe günü ABD endekslerinin yükselmesinde etkili oldu.

California merkezli çip üreticisi Nvidia'nın geliri, üç aylık dönemde yıllık bazda yüzde 69 artışla 44,1 milyar dolara ulaşarak piyasa beklentilerini aştı. Gelirini bir önceki çeyreğe göre de yüzde 12 artıran Nvidia, geçen mali yılın aynı döneminde 26 milyar dolar gelir elde etmişti.

Nvidia'nın Kurucusu ve Üst Yöneticisi (CEO) Jensen Huang, finansal sonuçlara ilişkin yaptığı açıklamada, Blackwell NVL72 yapay zeka süper bilgisayarın artık tam ölçekli olarak üretimde olduğunu belirtti.

Haftalık bazda New York borsasında, S&P 500 yüzde 1,88, Nasdaq endeksi yüzde 2,01 ve Dow Jones endeksi yüzde 1,60 değer kazandı.

Bu gelişmelerin ışığında ABD tahvil piyasalarında geçen hafta alıcılı seyir hakim olurken, ABD'nin 10 yıllık tahvil faizi yaklaşık 12 baz puanlık azalışla haftayı yüzde 4,40'tan kapattı.

Emtia fiyatları söz konusu haber akışıyla karışık seyir izlerken, altının ons fiyatı geçen hafta yüzde 2,02 azalışla 3 bin 289 dolara, gümüşün ons fiyatı da yüzde 1,49 düşüşle 32,98 dolara geriledi. Brent petrolün varili haftayı yüzde 2,9 değer kaybıyla 62,6 seviyesinden tamamladı.

Dolar endeksi ise haftalık bazda yüzde 0,2 yükselişle 99,3 seviyesinden cuma gününü tamamladı.

2 Haziran'la başlayan haftanın veri takviminde, pazartesi imalat sanayi Satınalma Yöneticileri Endeksi (PMI), ISM imalat sanayi PMI ve Fed Başkanı Jerome Powell'ın konuşması, salı fabrika siparişleri, dayanıklı mal siparişleri ve JOLTS açık iş sayısı, çarşamba ADP istihdam raporu, hizmet sektörü PMI, ISM hizmet sektörü PMI ve Bej Kitap Raporu, perşembe dış ticaret dengesi ve haftalık işsizlik maaşı başvuruları, cuma tarım dışı istihdam ve işsizlik oranı takip edilecek.

AVRUPA MERKEZ BANKASI FAİZ KARARINI AÇIKLAYACAK

Avrupa borsalarında geçen hafta pozitif seyir öne çıkarken, ABD yönetimi ve Avrupa Birliği (AB) arasındaki tarife müzakerelerinin akıbetine yönelik soru işaretleri güçlendi.

AB Komisyonu Ticaretten Sorumlu Üyesi Maros Sefcovic, ABD Ticaret Bakanı Howard Lutnick ile yaptığı telefon görüşmesinin ardından yaptığı açıklamada, bütün zamanını ve çabalarını ABD ile tarifeler konusunda anlaşma sağlamaya adadığını bildirdi.

Öte yandan, görüşmenin ABD'de tarifeler konusunda yaşanan yasal belirsizlik ortamında gerçekleşmesi dikkati çekti.

Analistler, tarifeler konusundaki belirsizliklerin ekonomi otoritelerinin işini zorlaştırdığını kaydederek, bu hafta faiz kararını açıklayacak ECB'nin politika projeksiyonlarında işini zorlaştırabileceğini söyledi.

ECB'nin şirketlerin finansmana ulaşmasını kolaylaştırmak ve maliyetlerini azaltmak için gevşemeyi sürdürmesi beklenirken, 5 Haziran'da politika kararını açıklayacak bankanın para piyasalarındaki fiyatlamalara göre 3 temel politika faizinde 25 baz puan indirime gideceği tahmin ediliyor. Gelecek hafta ECB'nin para politikası duyuru metninin yanı sıra Christine Lagarde'ın düzenleyeceği basın toplantısı da yakından takip edilecek.

Geçen hafta Almanya'da DAX endeksi yüzde 1,56, Fransa'da CAC 40 endeksi yüzde 0,23, İngiltere'de FTSE 100 endeksi yüzde 0,62 ve İtalya'da MIB 30 endeksi yüzde 1,55 değer kazandı.

Gelecek hafta pazartesi bölge genelinde imalat sanayi PMI verileri, salı Avro Bölgesi'nde öncü tüketici enflasyonu ve işsizlik oranı, çarşamba bölge genelinde hizmet sektörü PMI, perşembe Almanya'da fabrika siparişleri, Avro Bölgesi'nde üretici enflasyonu, ECB'nin faiz kararı ve ECB Başkanı Lagarde'ın basın toplantısı, cuma Almanya'da sanayi üretimi, Avro Bölgesi'nde perakende satışlar ve büyüme takip edilecek.

GÜNEY KORE'DE SEÇİMLER İZLENECEK

Asya borsalarında geçen hafta karışık seyir öne çıkarken, Nvidia'nın finansal sonuçları ve tarifelere ilişkin hukuksal gelişmeleri piyasaların yönü üzerinde etkili oldu. Gelecek hafta ise Güney Kore'de yapılacak başkanlık seçimleri bölgenin odağında bulunuyor.

Geçen hafta Nvidia'nın beklentileri aşan sonuçları sonrası Güney Koreli ve Japon teknoloji hisselerinde artış öne çıkarken, para politikası tarafında Güney Kore Merkez Bankası politika faiz oranını beklentilere paralel olarak 25 baz puan indirerek yüzde 2,75'ten 2,50'ye çekti.

Bankadan yapılan açıklamada, faiz indirimi kararının ekonomik büyümenin önemli ölçüde azalacağı ve enflasyonun genel olarak istikrarlı kalacağı beklentilerine bağlandığı belirtilerek, iç ve dış politika ortamındaki değişikliklerin yakından izleneceği vurgusu yapıldı.

Öte yandan, Güney Kore'de eski Devlet Başkanı Yoon Suk Yeol'ün görevden azledilmesinin ardından yeni devlet başkanını belirleyecek başkanlık seçimleri 3 Haziran Salı günü yapılacak.

Seçim yarışında şu anda 6 aday bulunsa da çekişmenin büyük oranda ana muhalefetteki Demokrat Parti'nin (DP) adayı Lee Jae-myung ile iktidardaki Halkın Gücü Partisi'nden Kim Moon-soo arasında geçmesi bekleniyor.

Ülkede dün paylaşılan son kamuoyu yoklamasına göre, DP'nin adayı Lee yüzde 49,2 ile önde giderken, iktidarın adayı Kim ise yüzde 36,8 ile Lee'yi takip etti. Adaylardan Yeni Reform Partisi lideri Lee Jun-seok ise bu ankette yüzde 10,3 oy oranıyla üçüncü sırada yer aldı.

Bölgede geçen hafta açıklanan verilere göre, Japonya'da ülke çapındaki fiyat eğilimlerinin öncü göstergesi olarak görülen Tokyo Tüketici Fiyat Endeksi (TÜFE) mayıs ayında yıllık bazda yüzde 3,4 arttı. Tokyo'da çekirdek TÜFE de yüzde 3,6 ile beklentilerin üzerinde artış kaydetti.

Söz konusu gelişmelerle haftalık bazda Japonya'da Nikkei 225 endeksi yüzde 2,17 ve Güney Kore'de Kospi endeksi yüzde 4,07 yükselirken, Çin'de Şanghay bileşik endeksi yüzde 0,03 ve Hong Kong'da Hang Seng endeksi yüzde 1,32 düştü.

Gelecek hafta salı günü Çin'de Caixin imalat sanayi PMI, çarşamba günü Japonya'da hizmet sektörü PMI, perşembe günü Çin'de Caixin hizmet sektörü PMI, cuma günü Japonya'da hane halkı harcamaları ve öncü endeks takip edilecek.

Pazartesi Çin'de "Dragon Boat" Festivali, salı günü ise Güney Kore'de başkanlık seçimi dolayısıyla piyasalarda işlemler yapılmayacak.

GÖZLER TCMB'NİN FAİZ KARARINDA

Yurt içinde geçen hafta satış ağırlıklı seyir öne çıkarken, BIST 100 endeksi haftalık bazda yüzde 3,60 düşüşle 9.019,57 puandan kapandı. Yeni haftada açıklanacak enflasyon verileri yatırımcıların odağında bulunuyor.

AA Finans Enflasyon Beklenti Anketi'ne katılan ekonomistler, mayıs ayında Tüketici Fiyat Endeksi'nin (TÜFE) yüzde 2,10 arttığını tahmin ediyor.

Mayıs ayı enflasyon beklentilerinin ortalamasına göre (yüzde 2,10), bir önceki ay yüzde 37,86 olan yıllık enflasyonun yüzde 36,17'ye ineceğini öngören ekonomistlerin 2025 sonu enflasyon beklentisi mayıs ayı itibarıyla yüzde 31,17 oldu.

Öte yandan, Sermaye Piyasası Kurulunun (SPK) cuma günü yayımlanan bültenine göre, Borsa İstanbul AŞ pay piyasalarında açığa satış işlemlerinin yasaklanmasına, halka açık ortaklıkların pay geri alımlarının kolaylaştırılmasına, kredili sermaye piyasası işlemlerinin devamı süresince öz kaynak oranının esnetilerek uygulanmasına ilişkin tedbir ve uygulamalar 4 Temmuz seans sonuna kadar uzatıldı.

Dolar/TL haftayı, haftalık bazda yüzde 0,8 artışla 39,2020'den tamamladı.

Gelecek hafta yurt içinde pazartesi imalat sanayi PMI, salı günü enflasyon, çarşamba reel efektif döviz kuru verileri takip edilecek. Kurban Bayramı tatili sebebiyle Borsa İstanbul'da perşembe günü yarım gün işlem gerçekleştirilecek, cuma günü ise işlem yapılamayacak.