Tüketimde değil kartta ‘rekor’

Türkiye Cumhuriyeti Merkez Bankası (TCMB) son yıllarda rekorlar kıran kartlı harcamalardaki artışın nedenleriyle ilgili önemli bir analiz yayınlandı. Analizde, kartla harcama verileri üzerinden talep koşullarını değerlendirirken kart kullanım oranındaki artışın etkisinin arındırılmasının önem taşıdığı belirtilerek, “Kart kullanım tercihi etkisinden arındırılmış olarak bakıldığında harcamalardaki artış daha ılımlı. Dahası, bazı dönemsel ayrışmalar dışında, bu düzeltilmiş harcama verisi özel tüketimin seyri ile oldukça uyumlu” denildi.

‘Kart Kullanım Oranı ve Kartla Yapılan Harcamalar’ analizi TCMB blog sayfası Merkezin Güncesi’nde yayımlandı.

NAKİTİ TERK ETTİK

Analizde, son yıllarda kartla yapılan harcamaların ivmelenme kaydederek özel tüketimin seyrinden ayrıştığı ifade edildi. Bu ayrışmanın, kartla yapılan harcamalardaki artışın yalnızca talep gelişmelerine değil, aynı zamanda tüketicilerin ödeme tercihindeki dönüşüme yani nakitten kartlı ödemeye yönelimin artmasına bağlı olduğunu akla getirdiği kaydedildi.

BİR SEBEBİ ENFLASYON

Kartla yapılan harcamaların son dönemde hızlı bir şekilde arttığına işaret edilen analizde, şu değerlendirmelere yer verildi:

“Bu artışta talep dinamiklerinin yanı sıra geleneksel ödeme yöntemi olan nakitten karta geçiş de etkili. Nitekim, güncel çalışmalar kartla ödeme sıklığının kayda değer biçimde arttığını ortaya koyuyor. Bu yükselişte, dijitalleşme ve temassız ödeme sistemlerinin yaygınlaşması gibi teknolojik gelişmelerin yanı sıra enflasyonun yükselerek nakit taşımayı daha maliyetli hale getirmesi temel faktörler olarak karşımıza çıkıyor.” TCMB analizinde, dolayısıyla ödeme alışkanlıklarındaki değişimlerin, kartlı harcamalar verisini kullanarak talebe ilişkin yorum yaparken kart kullanımındaki artışın da dikkate alınmasını gerektirdiği ifade edildi.

AKARYAKIT ÖRNEĞİ

Kartla yapılan harcamaları bu değişimden arındırmak için kart kullanım oranını bir zaman serisi olarak tahmin edilmesinin gerektiğinin altı çizilen analizde, kart kullanım eğilimlerini ölçebilmek için tüketicilerin toplam harcama düzeyine ilişkin verilere ihtiyaç duyulduğu ve bu kapsamda akaryakıt sektörünün önemli bir referans sunduğu belirtildi. Analizde, bunun nedeni olarak bu sektörde hem toplam satış miktarına hem de kartla yapılan harcama verilerine ulaşılabilmesi gösterildi.