SonTurkHaber.com
close
up
Menu

Golden sonra duygulandım Nice i deviren iki golü atan Kerem Aktürkoğlu ndan açıklama: Dün gece konuştuk Fanatik Gazetesi Fenerbahçe (FB) Haberleri Spor

Yabancı araca ‘taşıma’ yasağı Ekonomi Haberleri

Yunanistan da işçiler İsrail in Sumud Filosu na saldırısı nedeniyle greve gitti

Cumhurbaşkanı Higgins ten tüm dünyaya İsrail mesajı! Harekete geçmeliyiz

Kira şampiyonları açıklandı: Zirvede bakın hangi şehir var!

Üniversiteyi 3 yılda bitirme formülü: 240 kredi 180 e düşürülecek Eğitim Haberleri

Giyim üssü S.O.S veriyor Sözcü Gazetesi

Trump ın Gazze planına karşı ilk itirazlar yükseldi! Bazı şartları var

BAKARA SURESİ OKU Bakara Suresi Anlamı, Tefsiri, Arapça Okunuşu, Türkçe Meali Dini Bilgiler

Ödüllü keman sanatçısı Laçin’in öldüğü kazanın keşfi yapıldı

Sanayi ve Teknoloji Bakanı Kacır: Çelik üretiminde bu yıl Avrupa da 1. dünyada 7. büyük üreticiyiz

Okul servisiyle midibüs çarpıştı: 7 öğrenci yaralandı!

Dünya Zeki Yavru ya yapılan çirkin hareketi konuşuyor: Nasıl olur da kırmızı kart gösterilmez!

Küresel Kararlılık Filosu Türkiye Basın Ofisi: İsrail in filoda yardım taşınmadığı iddiası yüz kızartıcıdır

Dünyanın Gazze ye olan sessizliğine sanatıyla tepki gösterdi: Dünya izlerken muralı büyük beğeni gördü VİDEO İZLE

Yahşihan Belediyesi ne yönelik soruşturmada, 6 şüphelinin mal varlıklarına el konulması kararı

Enflasyon verisi TCMB nin faiz kararını nasıl etkiler? Capital Economics ten çarpıcı tahmin

Özgür Özel den Ali Babacan a telefon Sözcü Gazetesi

Caner i kim öldürdü?

Zafer Partisi nden Fatih Altaylı çıkışı! Yargı tarafsızlığına gölge düşürdü

Türk tarihini değiştirecek keşif! Türk kelimesinin geçtiği ilk belge

Türk tarihini değiştirecek keşif! Türk kelimesinin geçtiği ilk belge

SonTurkHaber.com, Haber7 kaynağından alınan verilere dayanarak açıklama yapıyor.

Özbekistan'da Türk tarihini değiştirebilecek bir keşfe imza atıldı. Batı Göktürk dönemine ait olduğu belirtilen "Türk-Kağan" yazılı madeni para bulundu.

Bu ünvanın görüldüğü paralar Özbekistan’ın başkenti Taşkent civarındaki eski şehir kalıntılarında bulunalı yaklaşık 25-30 sene geçti fakat bu tür sikkelerin Göktürk Kağanlığıyla ilişkili olduğu meselesi karanlık kaldı.
TAŞKENT'TE TÜRK KAĞAN SİKKESİ BULUNDU

 Türk parasını bulan Özbekistan Bilimler Akademisi Milli Arkeoloji Merkezi Uzmanı Prof. Dr. Gaybulla Babayarov, paranın hangi Türk kağanına ait olduğuna, parayı nasıl okuduğuna, Türk tarihi için önemine dair detayları ilk kez TRT Haber'den Ayşe Şimşek'e anlattı.

Çaç (Taşkent) bölgesinde bulunan Soğdça yazılı sikke çeşitlerinin birinde “Türk-Kağan” tabiri yer alıyor.
Prof. Dr. Gaybulla Babayarov, Taşkent bölgesinin eski şehir kalıntılarından bulunan bronz sikkeler arasında 20'den fazla sikke çeşidinin Batı Göktürk Kağanlığı’na ait olduğunu belirtti. Bu sikkelerden 3’ünün żpγw “Jabgu”; 5’inin cpγw x’γ’n “Cabgu-Kağan” ve 9’unun x’γ’n “Kağan” ünvanlarıyla basıldığı, geri kalanlarının ise yazısız olduğu anlaşıldı.

Prof. Dr. Gaybulla Babayarov, adı geçen sikke çeşitlerinin (Levha I) arasında 2 çeşit sikkenin Soğdça yazıyla twrk x’γ’n – “Türk-Kağan” tabiriyle bastırılmış olmasının ilgi çekici olduğunu söyledi.
TÜRK-KAĞAN TABİRİ İLK KEZ BU SİKKELERDE GÖRÜLDÜ

Prof. Dr. Babayarov, bu tür sikkelerde Batı Göktürk Kağanlığının Yabguluk döneminde (6. yüzyılın son çeyreği–7. yüzyılın başı) basıldığı belirlenen biçimindeki bir damganın görüldüğünü açıkladı:

"Yine, bu sikkelerin, hem barındırdığı ikonografi, hem yapım tarzı (çapı, ağırlığı, teknik yapımı, metal özellikleri vs.) onları daha sonra bastırıldığı anlaşılan Batı Göktürklerinin Yabgu-Kağanlık (7. yüzyılın başı–şu yüzyılın 30’lu yılları) ve Kağanlık dönemi (630-740) sikkelerinden farklı kılıyor."

 Hem Kağanlığın kurucusu olan toplumun adıyla, hem de devletin adıyla ilişkili olarak Türk-Kağan tabirinin ilk olarak bu tür sikkelerde görüldüğünü açıklayan Prof. Dr. Gaybulla Babayarov, etnik-siyasî aidiyeti belirleme amacını taşıması bu sikkelerin ilginç yanı olduğunun altını çizdi.
HANGİ TÜRK KAĞANINA AİT?

Prof. Dr. Babayarov, sikkenin İstemi Kağan'ın Fergana yönetimindeki torunlarına ait olabileceğini duyurdu:
Hem arkeolojik katmanlardan anlaşılacağı üzere hem de Soğdça yazının sistemine ve yazı biçimine göre 6-7. yüzyıllara ait olduğunu düşündüğüm bu Türk-Kağan sikkesi, Batı Göktürk Kağanlarından birine, muhtemelen Kağanlığın kurucularından biri İstemi Kağan'ın Fergana'da yönetimde bulunan torunlarına ait olabilir.
TÜRK KELİMESİNİN GEÇTİĞİ İLK BELGE

Prof. Dr. Babayarov, "Türk-Kağan kelimesinin ilk belirtildiği tarih 8. yüzyılın ilk çeyreğine uzanıyordu. Bilindiği gibi, bu tabir ilk olarak Orhun bölgesinde dikilen Kül Tigin ve Bilge Kağan yazıtlarında görülmüştü. Ondan önce de Çin kaynaklarındaki 'Tu-jüe Ko-han' kelimesi 'Türk Kağan' olarak kullanılıyordu." dedi.

 Prof. Dr. Babayarov, Türk" kelimesinin geçtiği ilk belge olduğunun tahmin edildiğini açıkladı:

Bu sikke ile beraber 'Türk' kelimesinin geçtiği bu tarihi belgenin, Türk adının tarihini 150 sene daha geriye götürdüğünü söyleyebilirim. Yani Orhun yazıtlarının dikildiği tarih 730’lu yıllara denk geliyorsa, sikke yazıları 580-610 yıllarına ait. Böylece “Türk” adının tarihinin 1400-1500 yıllık bir vakit dilimine sahip olduğunu anlayabiliriz."
Türk-Kağan ifadesi mensup olduğu etnik ve siyasî aidiyeti anlatıyor

Prof. Dr. Babayarov, Türk-Kağan ifadesinin burada kesin bir hükümdarın şahsî adı veya ünvanı değil, mensup olduğu etnik ve siyasî aidiyeti anlatan bir tabir olduğunu diğer örneklerle de tespit edilebildiğini açıkladı:

"Bunun en sabit örneği Batı Göktürk Kağanlığının birer devamcısı olan Türgeş Kağanlığı sikkelerinde βγy twrkyš x’x’n pny – “İlahi / Cenap Türgeş Kağan sikkesi” cümleleri yer almasında görülüyor. Ancak, Türgeş sikkelerinde adı geçen cümleler standart olup, Batı Göktürk sikkelerinde ise hemen hemen her yönetici değişiminde sikkeyi bastıran hükümdarın taşıdığı kendi ünvanı veya tahta oturduğu vakit sahip olduğu adını sikkede darbettirdiği görülüyor."

TÜRK TOPLUMUNUN BELİRGİN BİR KISMININ YERLEŞİK HATAR SÜRDÜĞÜ ANLAŞILDI

Prof. Dr. Gaybulla Babayarov'a göre bu Türk-Kağan sikkesi, şu ana kadar bilim insanları arasında genel görüş olan “Göktürkler göçebe toplumdu, dolayısıyla onları yerleşiklere özgü alış verişte para dolaşımına gerek duymamışlardı” görüşünü çürütüyor. O dönemlerde Türk yöneticilerinin ve Türk toplumunun belirgin bir kısmı yerleşik hayat sürdürdükleri, şehirler inşa ettikleri anlaşılıyor.

 Bu sikke ile beraber, Türk Dünyası açısından Taşkent, Fergana gibi Türkistan'ın en eski yerleşik kültüre sahip bölgelerinin Türk tarihi ve toplulukları açısından önemi de ortaya çıkmış oldu.

6. yüzyılın sonu, 7. yüzyılın başlarında basılan bu tür madeni paraların çeşitleri son günlerde sadece Taşkent bölgesinde değil, Fergana bölgesinde de bulunmaya başlamasıyla Batı Göktürk Kağanlığı tarafından bastırılan sikkelerin dağılım coğrafyası epey genişledi.

KAYNAK: TRT HABER

Gelişmeleri kaçırmamak için SonTurkHaber.com'dan en güncel haberleri takip edin.
seeGörüntülenme:146
embedKaynak:https://www.haber7.com
archiveBu haber kaynaktan arşivlenmiştir 14 Mayıs 2025 12:33 kaynağından arşivlendi
0 Yorum
Giriş yapın, yorum yapmak için...
Yayına ilk cevap veren siz olun...
topEn çok okunanlar
Şu anda en çok tartışılan olaylar

Golden sonra duygulandım Nice i deviren iki golü atan Kerem Aktürkoğlu ndan açıklama: Dün gece konuştuk Fanatik Gazetesi Fenerbahçe (FB) Haberleri Spor

03 Ekim 2025 00:21see394

Yabancı araca ‘taşıma’ yasağı Ekonomi Haberleri

02 Ekim 2025 04:08see237

Yunanistan da işçiler İsrail in Sumud Filosu na saldırısı nedeniyle greve gitti

03 Ekim 2025 09:49see202

Cumhurbaşkanı Higgins ten tüm dünyaya İsrail mesajı! Harekete geçmeliyiz

02 Ekim 2025 02:05see190

Kira şampiyonları açıklandı: Zirvede bakın hangi şehir var!

02 Ekim 2025 12:16see186

Üniversiteyi 3 yılda bitirme formülü: 240 kredi 180 e düşürülecek Eğitim Haberleri

03 Ekim 2025 04:06see185

Giyim üssü S.O.S veriyor Sözcü Gazetesi

02 Ekim 2025 05:32see183

Trump ın Gazze planına karşı ilk itirazlar yükseldi! Bazı şartları var

03 Ekim 2025 08:45see183

BAKARA SURESİ OKU Bakara Suresi Anlamı, Tefsiri, Arapça Okunuşu, Türkçe Meali Dini Bilgiler

03 Ekim 2025 12:17see174

Ödüllü keman sanatçısı Laçin’in öldüğü kazanın keşfi yapıldı

03 Ekim 2025 14:06see173

Sanayi ve Teknoloji Bakanı Kacır: Çelik üretiminde bu yıl Avrupa da 1. dünyada 7. büyük üreticiyiz

03 Ekim 2025 18:49see168

Okul servisiyle midibüs çarpıştı: 7 öğrenci yaralandı!

03 Ekim 2025 10:19see167

Dünya Zeki Yavru ya yapılan çirkin hareketi konuşuyor: Nasıl olur da kırmızı kart gösterilmez!

03 Ekim 2025 12:00see158

Küresel Kararlılık Filosu Türkiye Basın Ofisi: İsrail in filoda yardım taşınmadığı iddiası yüz kızartıcıdır

03 Ekim 2025 20:58see157

Dünyanın Gazze ye olan sessizliğine sanatıyla tepki gösterdi: Dünya izlerken muralı büyük beğeni gördü VİDEO İZLE

03 Ekim 2025 12:34see155

Yahşihan Belediyesi ne yönelik soruşturmada, 6 şüphelinin mal varlıklarına el konulması kararı

03 Ekim 2025 13:58see139

Enflasyon verisi TCMB nin faiz kararını nasıl etkiler? Capital Economics ten çarpıcı tahmin

03 Ekim 2025 14:12see138

Özgür Özel den Ali Babacan a telefon Sözcü Gazetesi

03 Ekim 2025 21:22see136

Caner i kim öldürdü?

03 Ekim 2025 20:15see129

Zafer Partisi nden Fatih Altaylı çıkışı! Yargı tarafsızlığına gölge düşürdü

03 Ekim 2025 17:41see129
newsSon haberler
Günün en taze ve güncel olayları