SonTurkHaber.com
close
up
Menu

Bülent Arınç: Bahçeli bu sözleri nasıl söyler inanamadım! Sözcü Gazetesi

Muğla Valisi Akbıyık tan orman yangını uyarısı Muğla Haberleri

Tarlada park halindeki aracında cansız bedeni bulundu

Dries Mertens ten Ciro Mertens itirafı Galatasaray a gelebilir miyim? Fanatik Gazetesi Galatasaray (GS) Haberleri Spor

İmamoğlu ndan iktidara net mesaj: Korkularına da oyunlarına da boyun eğmeyiz Sözcü Gazetesi

Kevin Durant in yeni durağı belli oldu! Dev takasta Alperen Şengün detayı...

Icardi ve China Suarez arasında kriz! Arjantin de bırakıp Türkiye ye geldi

Yüzmek için İznik Gölü ne giren iki kuzenden kahreden haber! Cansız bedenlerine ulaşıldı

İletişim Başkanı Altun: ABD nin İran a yönelik saldırısı daha fazla radikalleşme ve teröre yol açma niteliğindedir

YKS (TYT, AYT, YDT) soru ve cevap anahtarı kitapçığı 2025: YKS soru ve cevapları yayımlandı! İşte TYT, AYT, YDT soruları ve cevap anahtarı PDF sorgulama

Son maçına Galatasaray da çıktı; Dries Mertens ten futbolu bırakma kararı

Batman da bilirkişi heyeti kaza yaptı! 4 can kaybı var! Son dakika haberleri Son dakika haberleri

Bu ürünleri sakın almayın! Çay diye bize bakın ne içiriyorlarmış

Fenerbahçe’de vitrin kalabalık: Tam 12 futbolcu, Süper Lig takımlarının radarında

Kahverengi kokarcayla mücadele edecekler! Artvin de samuray arıları doğaya salındı

İmamoğlu nu hedef ala ala TRT de rolü kaptı

Savaş bitti, boşluktan yararlandılar! Yurdu aileleriyle terk ediyorlar

Kevin Durant Alperen Şengün ün takım arkadaşı oldu

Öğretmen üniversiteleri neden kurulmalıdır?

2025 YKS SORULARI VE CEVAPLARI: TYT, AYT, YDT sınav soruları ve cevapları PDF indir Son Dakika Haberleri

Türk tarihini değiştirecek keşif! Türk kelimesinin geçtiği ilk belge

Türk tarihini değiştirecek keşif! Türk kelimesinin geçtiği ilk belge

SonTurkHaber.com, Haber7 kaynağından alınan verilere dayanarak açıklama yapıyor.

Özbekistan'da Türk tarihini değiştirebilecek bir keşfe imza atıldı. Batı Göktürk dönemine ait olduğu belirtilen "Türk-Kağan" yazılı madeni para bulundu.

Bu ünvanın görüldüğü paralar Özbekistan’ın başkenti Taşkent civarındaki eski şehir kalıntılarında bulunalı yaklaşık 25-30 sene geçti fakat bu tür sikkelerin Göktürk Kağanlığıyla ilişkili olduğu meselesi karanlık kaldı.
TAŞKENT'TE TÜRK KAĞAN SİKKESİ BULUNDU

 Türk parasını bulan Özbekistan Bilimler Akademisi Milli Arkeoloji Merkezi Uzmanı Prof. Dr. Gaybulla Babayarov, paranın hangi Türk kağanına ait olduğuna, parayı nasıl okuduğuna, Türk tarihi için önemine dair detayları ilk kez TRT Haber'den Ayşe Şimşek'e anlattı.

Çaç (Taşkent) bölgesinde bulunan Soğdça yazılı sikke çeşitlerinin birinde “Türk-Kağan” tabiri yer alıyor.
Prof. Dr. Gaybulla Babayarov, Taşkent bölgesinin eski şehir kalıntılarından bulunan bronz sikkeler arasında 20'den fazla sikke çeşidinin Batı Göktürk Kağanlığı’na ait olduğunu belirtti. Bu sikkelerden 3’ünün żpγw “Jabgu”; 5’inin cpγw x’γ’n “Cabgu-Kağan” ve 9’unun x’γ’n “Kağan” ünvanlarıyla basıldığı, geri kalanlarının ise yazısız olduğu anlaşıldı.

Prof. Dr. Gaybulla Babayarov, adı geçen sikke çeşitlerinin (Levha I) arasında 2 çeşit sikkenin Soğdça yazıyla twrk x’γ’n – “Türk-Kağan” tabiriyle bastırılmış olmasının ilgi çekici olduğunu söyledi.
TÜRK-KAĞAN TABİRİ İLK KEZ BU SİKKELERDE GÖRÜLDÜ

Prof. Dr. Babayarov, bu tür sikkelerde Batı Göktürk Kağanlığının Yabguluk döneminde (6. yüzyılın son çeyreği–7. yüzyılın başı) basıldığı belirlenen biçimindeki bir damganın görüldüğünü açıkladı:

"Yine, bu sikkelerin, hem barındırdığı ikonografi, hem yapım tarzı (çapı, ağırlığı, teknik yapımı, metal özellikleri vs.) onları daha sonra bastırıldığı anlaşılan Batı Göktürklerinin Yabgu-Kağanlık (7. yüzyılın başı–şu yüzyılın 30’lu yılları) ve Kağanlık dönemi (630-740) sikkelerinden farklı kılıyor."

 Hem Kağanlığın kurucusu olan toplumun adıyla, hem de devletin adıyla ilişkili olarak Türk-Kağan tabirinin ilk olarak bu tür sikkelerde görüldüğünü açıklayan Prof. Dr. Gaybulla Babayarov, etnik-siyasî aidiyeti belirleme amacını taşıması bu sikkelerin ilginç yanı olduğunun altını çizdi.
HANGİ TÜRK KAĞANINA AİT?

Prof. Dr. Babayarov, sikkenin İstemi Kağan'ın Fergana yönetimindeki torunlarına ait olabileceğini duyurdu:
Hem arkeolojik katmanlardan anlaşılacağı üzere hem de Soğdça yazının sistemine ve yazı biçimine göre 6-7. yüzyıllara ait olduğunu düşündüğüm bu Türk-Kağan sikkesi, Batı Göktürk Kağanlarından birine, muhtemelen Kağanlığın kurucularından biri İstemi Kağan'ın Fergana'da yönetimde bulunan torunlarına ait olabilir.
TÜRK KELİMESİNİN GEÇTİĞİ İLK BELGE

Prof. Dr. Babayarov, "Türk-Kağan kelimesinin ilk belirtildiği tarih 8. yüzyılın ilk çeyreğine uzanıyordu. Bilindiği gibi, bu tabir ilk olarak Orhun bölgesinde dikilen Kül Tigin ve Bilge Kağan yazıtlarında görülmüştü. Ondan önce de Çin kaynaklarındaki 'Tu-jüe Ko-han' kelimesi 'Türk Kağan' olarak kullanılıyordu." dedi.

 Prof. Dr. Babayarov, Türk" kelimesinin geçtiği ilk belge olduğunun tahmin edildiğini açıkladı:

Bu sikke ile beraber 'Türk' kelimesinin geçtiği bu tarihi belgenin, Türk adının tarihini 150 sene daha geriye götürdüğünü söyleyebilirim. Yani Orhun yazıtlarının dikildiği tarih 730’lu yıllara denk geliyorsa, sikke yazıları 580-610 yıllarına ait. Böylece “Türk” adının tarihinin 1400-1500 yıllık bir vakit dilimine sahip olduğunu anlayabiliriz."
Türk-Kağan ifadesi mensup olduğu etnik ve siyasî aidiyeti anlatıyor

Prof. Dr. Babayarov, Türk-Kağan ifadesinin burada kesin bir hükümdarın şahsî adı veya ünvanı değil, mensup olduğu etnik ve siyasî aidiyeti anlatan bir tabir olduğunu diğer örneklerle de tespit edilebildiğini açıkladı:

"Bunun en sabit örneği Batı Göktürk Kağanlığının birer devamcısı olan Türgeş Kağanlığı sikkelerinde βγy twrkyš x’x’n pny – “İlahi / Cenap Türgeş Kağan sikkesi” cümleleri yer almasında görülüyor. Ancak, Türgeş sikkelerinde adı geçen cümleler standart olup, Batı Göktürk sikkelerinde ise hemen hemen her yönetici değişiminde sikkeyi bastıran hükümdarın taşıdığı kendi ünvanı veya tahta oturduğu vakit sahip olduğu adını sikkede darbettirdiği görülüyor."

TÜRK TOPLUMUNUN BELİRGİN BİR KISMININ YERLEŞİK HATAR SÜRDÜĞÜ ANLAŞILDI

Prof. Dr. Gaybulla Babayarov'a göre bu Türk-Kağan sikkesi, şu ana kadar bilim insanları arasında genel görüş olan “Göktürkler göçebe toplumdu, dolayısıyla onları yerleşiklere özgü alış verişte para dolaşımına gerek duymamışlardı” görüşünü çürütüyor. O dönemlerde Türk yöneticilerinin ve Türk toplumunun belirgin bir kısmı yerleşik hayat sürdürdükleri, şehirler inşa ettikleri anlaşılıyor.

 Bu sikke ile beraber, Türk Dünyası açısından Taşkent, Fergana gibi Türkistan'ın en eski yerleşik kültüre sahip bölgelerinin Türk tarihi ve toplulukları açısından önemi de ortaya çıkmış oldu.

6. yüzyılın sonu, 7. yüzyılın başlarında basılan bu tür madeni paraların çeşitleri son günlerde sadece Taşkent bölgesinde değil, Fergana bölgesinde de bulunmaya başlamasıyla Batı Göktürk Kağanlığı tarafından bastırılan sikkelerin dağılım coğrafyası epey genişledi.

KAYNAK: TRT HABER

Gelişmeleri kaçırmamak için SonTurkHaber.com'dan en güncel haberleri takip edin.
seeGörüntülenme:122
embedKaynak:https://www.haber7.com
archiveBu haber kaynaktan arşivlenmiştir 14 Mayıs 2025 12:33 kaynağından arşivlendi
0 Yorum
Giriş yapın, yorum yapmak için...
Yayına ilk cevap veren siz olun...
topEn çok okunanlar
Şu anda en çok tartışılan olaylar

Bülent Arınç: Bahçeli bu sözleri nasıl söyler inanamadım! Sözcü Gazetesi

23 Haziran 2025 09:32see184

Muğla Valisi Akbıyık tan orman yangını uyarısı Muğla Haberleri

22 Haziran 2025 17:19see114

Tarlada park halindeki aracında cansız bedeni bulundu

22 Haziran 2025 21:19see114

Dries Mertens ten Ciro Mertens itirafı Galatasaray a gelebilir miyim? Fanatik Gazetesi Galatasaray (GS) Haberleri Spor

22 Haziran 2025 17:03see113

İmamoğlu ndan iktidara net mesaj: Korkularına da oyunlarına da boyun eğmeyiz Sözcü Gazetesi

22 Haziran 2025 21:19see113

Kevin Durant in yeni durağı belli oldu! Dev takasta Alperen Şengün detayı...

22 Haziran 2025 20:03see112

Icardi ve China Suarez arasında kriz! Arjantin de bırakıp Türkiye ye geldi

23 Haziran 2025 17:46see111

Yüzmek için İznik Gölü ne giren iki kuzenden kahreden haber! Cansız bedenlerine ulaşıldı

22 Haziran 2025 19:10see111

İletişim Başkanı Altun: ABD nin İran a yönelik saldırısı daha fazla radikalleşme ve teröre yol açma niteliğindedir

22 Haziran 2025 16:55see111

YKS (TYT, AYT, YDT) soru ve cevap anahtarı kitapçığı 2025: YKS soru ve cevapları yayımlandı! İşte TYT, AYT, YDT soruları ve cevap anahtarı PDF sorgulama

22 Haziran 2025 19:16see111

Son maçına Galatasaray da çıktı; Dries Mertens ten futbolu bırakma kararı

23 Haziran 2025 09:04see110

Batman da bilirkişi heyeti kaza yaptı! 4 can kaybı var! Son dakika haberleri Son dakika haberleri

24 Haziran 2025 01:47see110

Bu ürünleri sakın almayın! Çay diye bize bakın ne içiriyorlarmış

22 Haziran 2025 17:02see110

Fenerbahçe’de vitrin kalabalık: Tam 12 futbolcu, Süper Lig takımlarının radarında

22 Haziran 2025 17:09see110

Kahverengi kokarcayla mücadele edecekler! Artvin de samuray arıları doğaya salındı

23 Haziran 2025 17:56see110

İmamoğlu nu hedef ala ala TRT de rolü kaptı

23 Haziran 2025 08:52see109

Savaş bitti, boşluktan yararlandılar! Yurdu aileleriyle terk ediyorlar

23 Haziran 2025 17:34see108

Kevin Durant Alperen Şengün ün takım arkadaşı oldu

22 Haziran 2025 19:52see108

Öğretmen üniversiteleri neden kurulmalıdır?

23 Haziran 2025 05:06see108

2025 YKS SORULARI VE CEVAPLARI: TYT, AYT, YDT sınav soruları ve cevapları PDF indir Son Dakika Haberleri

22 Haziran 2025 19:23see108
newsSon haberler
Günün en taze ve güncel olayları