Türkiye küresel güç olma hazırlığında Ekonomi Haberleri

Milli İstihbarat Akademisi; nadir toprak elementlerinin küresel jeopolitikteki yükselen rolünü ele aldığı analizde, Türkiye'nin Eskişehir Beylikova’daki rezervle Çin'den sonra en büyük ikinci NTE sahasına sahip olduğunu vurguladı. Türkiye’nin bu alanda bölgesel güç olma hedefi dikkat çekiyor.

Milli İstihbarat Akademisi'nce, "Nadir Toprak Elementleri ve Türkiye: Jeopolitik Satrançta Yeni Dinamikler ve Aktörler" başlıklı analiz yayınlandı. Analizde, nadir toprak elementlerinin (NTE) küresel enerji dönüşümünün merkezine yerleştiği, elementlerin jeopolitik güç mücadelesinin de belirleyici unsurlarından biri haline geldiği vurgulandı.

ÇİN’İN 'ÜRET, KISITLA, LİSANSLA' MODELİ

Akademinin analizinde, Çin'in küresel NTE piyasasındaki baskın konumuna işaret edilerek, "Çin, 2024 itibarıyla küresel NTE cevher üretiminin yüzde 61'ini, rafinasyon ve ayrıştırmanın ise yüzde 92'sini tek başına üstlenmiştir" bilgisine yer verildi. Çin'in "üret, kısıtla, lisansla" modelini benimsediği ve bunu güçlendirdiği aktarılan analizde, küresel fiyatlama üzerinde etkili konumunu sürdürdüğü aktarıldı.

ABD TAMAMEN DIŞA BAĞIMLI

Analizde, dikkati çeken değerlendirmelerden biri de ABD'nin stratejik kaynaklara olan "yüksek bağımlılığı" oldu. ABD'nin 2020-2023 arasında ihtiyaç duyduğu NTE'lerin yüzde 70'ini Çin'den ithal ettiği belirtilen analizde, "ABD, ağır NTE'de tamamen dışa bağımlıdır. Bir F-35 savaş uçağı için yaklaşık 410 kilogram, Arleigh Burke sınıfı destroyer için 2,36 ton ve Virginia sınıfı denizaltı için 4,17 ton NTE gereksinimi olduğu herhangi bir arz kesintisinin ABD'nin caydırıcılık mimarisi üzerinde olumsuz etkiler yaratabilir" değerlendirmesine yer verildi.

ÇÖZÜMÜ UKRAYNA’DA ARIYOR

Analize göre ABD, NTE konusunda Çin'e bağımlılığını azaltmaya yönelik girişimlerde bulunurken, Ukrayna ile yapılan Mineral Anlaşması'yla daha önceki 500 milyar dolarlık geri ödeme planı yerine 'yarı yarıya ortak fon' modelini benimsedi. Analizde, "Böylece Ukrayna'nın sahip olduğu yüzde 5'lik küresel rezerv potansiyeli ABD için stratejik alternatif tedarik hattı oluşturmuştur. Ancak rezervlerin yüzde 40'ının Rusya'nın işgali altındaki bölgelerde olduğu ve savaşın altyapı üzerindeki yıkıcı etkilerinin kısa vadede üretimi sınırlayacağı da not edilmiştir" tespitinde bulunuldu.

Çin'den sonra en büyük ikinci saha Türkiye'de

Milli İstihbarat Akademisinin hazırladığı analizde, Türkiye'nin sahip olduğu kaynaklara özel bölüm ayrıldı. Eskişehir Beylikova'daki 694 milyon tonluk rezervin 'Türkiye'yi Çin'den sonra dünyanın en büyük ikinci NTE sahası' konumuna taşıdığı aktarılan analizde, "Yıllık 10 bin tonluk pilot tesisin faaliyete geçmesinin ardından Türkiye'nin hedefi, yıllık 570 bin tonluk saflaştırma kapasitesine ulaşarak bu alanda Avrupa başta olmak üzere yakın bölgenin başat aktörü haline gelmektir" tespitine yer verildi. Türkiye'nin gelecek 10 yıllık süreçte yalnızca rezerv sahibi değil, aynı zamanda katma değer üreten aktöre dönüşmesi için üç eksenli strateji sunulduğu aktarılan analizde, "Bu strateji, JORC/UMREK uyumlu doğrulama süreçleri, ölçeklenebilir rafinasyon altyapısı ve ileri manyetik alaşım Ar-Ge'si, döngüsel geri kazanım hatlarının entegrasyonunu içermektedir" görüşü yer aldı.