Üçlü zirve Komşu’yu korkuttu: Meloni Atina’ya sırtını döndü

İstanbul’da önceki gün düzenlenen Türkiye-İtalya-Libya İşbirliği Zirvesi, Atina’da büyük endişe yarattı. Yunan Dışişleri çevrelerinin “Üçlü zirvenin gerçekleştirileceğinden haberdardık” diyerek görüşmenin önemini küçümseye çalışmalarına karşın, muhalefet ve medya Kiriakos Miçotakis hükümetini ağır şekilde eleştirdi. Atina’daki eleştirilerin bir bölümü ise İtalya Başbakanı Giorgia Meloni’yi hedef aldı.

SYRIZA: DİPLOMATİK YENİLGİ

Muhalefet partilerinden Radikal Sol Koalisyon (SYRIZA) yazılı açıklamasında, İstanbul’daki zirveyi Yunanistan için diplomatik bir yenilgi olarak değerlendirdi. Yunan hükümetinin, ulusal bir stratejisi bulunmadan sadece gelişmeleri izlemekle yetindiği belirtilen açıklamada, “Türkiye, İtalya savunma sanayisine yatırımlar yapıyor. İtalya da gerek Libya’daki siyasi durumu gerekse bu ülkeden Avrupa’ya kaçak göç konularını Yunanistan’ı tamamen devre dışı bırakıp Türkiye ve Libya Ulusal Mutabakat Hükümeti ile konuşuyor. Yunanistan, AB ve ABD’den gelen direktiflerin dışına çıkmazken; Türkiye bölgede gelişmeleri yönlendiren ülke konumuna geldi” denildi.

‘YUNANİSTAN NİYE YOK’

Yunan medyası da zirvede ele alınan önemli bir konunun Libya’dan Avrupa’ya kaçak göç sorunu olduğunu belirterek son dönemde binlerce kaçak göçmenin Girit Adası’na geldikleri bir sırada Yunanistan’ın bu zirvede yer almamasına dikkat çekti. Ta Nea gazetesi, Yunanistan’ın kendisini bu denli ilgilendiren bir zirvede yer almamasını eleştirirken, “Tarafların İstanbul’daki toplantıda birbirinden farklı hedefleri vardı. Libya’dan Avrupa’ya yasadışı göçün büyük bölümü İtalya’ya gerçekleştiriliyor. Bu ülkeye gelen göçmen sayısı, geçen yıla kıyasla yüzde 80 arttı. Meloni’nin bu durumu frenleyebilmesi için Ankara ve Trablus’un katkılarına ihtiyacı var. Libya Ulusal Mutabakat Hükümeti Başbakanı Abdulhamid Dibeyde, yönetimini ‘meşrulaştırma’ çabasında ve dolasıyla ulusalararası desteğe ihtiyaç duyuyor. Libya’da hem Dibeyde hem de Halife Hafter ile teması bulunan Cumhurbaşkan Erdoğan ise bölgede ne kadar söz sahibi olduğunu fiilen de gösteriyor” diye yazdı. Giorgia Meloni’nin Yunanistan’a sırtını döndüğünü iddia eden Naftemboriki gazetesinin haber sitesinde yayınlanan bir yazıda da 3’lü zirvede Doğu Akdeniz’deki hidrokarbonların da konuşulduğu kaydedilerek, “İtalya, Doğu Akdeniz’de iş yapabilmek uğruna sessiz sedasız da olsa Türkiye-Libya anlaşmasını kabul etmiş görünüyor. Eğer Atina’da birileri, Giorgia Meloni ile işbirliği hayalleri kuruyorsa, İtalya Başbakanı’nın dikkatini başka yere yönlendirdiğini idrak etmelidirler” ifadesi kullanıldı.

LİBYA-ATİNA HATTI GERGİN

 Yunanistan-Libya ilişkilerinde özellikle son dönemde peş peşe gerginlikler yaşanıyor. Deniz yetki alanlarının belirlenmesini ilişkin 2009’da imzalanan Türkiye-Libya mutabakatının “yok hükmünde” olduğunu iddia ederek tanımayan Yunanistan, bir yandan bu anlaşmanın  Temsilciler Meclisi’nde (parlamento) onaylanmasını engellemek ya da en azından geciktirmek için Doğu Libya’yı kontrolü altında tutan Halife Hafter’e yaklaşma yolları ararken diğer yandan kendi kıta sahanlığı içinde bulunduğunu ileri sürerek Libya kıta sahanlığı içinde hidrokarbon çalışmaları için ihale açtı. Libya da Doğu Akdeniz’de egemenlik haklarının ihlal edildiği gerekçesiyle Yunanistan’ı bir ay içinde iki kez Birleşmiş Milletler’e şikâyet etti. Atina, İtalya Başbakanı Meloni’nin Türkiye’ye yaklaşımı ve Cumhurbaşkanı Tayip Erdoğan ile olan dostluğundan rahatsız. Türkiye’nin Avrupa savunma projelerinden (SAFE) dışlanması çabalarında İtalya’dan destek bulmayan ve savunma sanayisinde faaliyet gösteren Türk şirketlerinin İtalya’ya yatırımlarından endişelenen Yunanistan’ın nisan ayı sonunda Roma’da gerçekleştirilen ve 11 anlaşmanın imzalandığı 4’üncü Türkiye-İtalya Dördüncü Hükümetlerarası Zirve sonuçlarından da duyduğu memnuiyetsizlik medyaya yansımıştı. Erdoğan ile Meloni’nin başkanlık ettikleri Roma’daki zirve, Yunan medyasında “Meloni’nin tutumu endişe verici” ve “İtalya kendi çıkarlarını, Avrupa’nın çıkarlarından üstün tutuyor” yorumlarına yol açmıştı.

25 YIL ÖNCEKİNDEN BAMBAŞKA BİR TÜRKİYE

 Yunan Liberal gazetesi, Türkiye’nin savunma sanayisindeki ataklarına dikkat çekerek şu yorumu yaptı: “Önümüzdeki yıllarda Yunanistan, 25 yıl önce Erdoğan’ın devraldığı Türkiye ile artık ilgisi kalmamış bir Türkiye ile karşı karşıya kalacak. Güç dengesi değişti, ittifaklar ve uluslararası örgütlere katılım da Türk revizyonizmini durdurmakta giderek daha az etkili oluyor. Savunma sanayisinin büyük sıçraması sayesinde Türkiye artık sadece birçok silah sisteminde kendi kendine yeterli hale gelmekle kalmadı, aynı zamanda ihracat yoluyla ciddi bir finansman da sağlıyor. Bu tablo günlük gerilimleri yönetmenin ötesinde, Türkiye’ye karşı acilen yeni bir strateji belirlemeyi zorunlu hale getiriyor.”

TÜRKİYE’DEN EGE HAMLESİ

Türkiye, Ege ve Akdeniz’de deniz koruma alanları ile ilgili önemli bir adım attı. Türkiye’nin yeni ‘Deniz Koruma Alanları’ (DKA), ulusal Deniz Planlama Haritası’na eklendi. DKA, Birleşmiş Milletler (BM) Eğitim, Bilim ve Kültür Örgütü (UNESCO) bünyesindeki Hükümetlerarası Oşinografi Komisyonu’na (IOC) kaydettirilen haritaya da işlendi.

FİNİKE-KAŞ AÇIKLARI

Yeni Deniz Koruma Alanları arasında Kuzey Ege ve Fethiye-Kaş açıklarındaki iki alan dikkat çekiyor. Dışişleri Bakanlığı kaynakları, Türkiye’nin çevre denizlerinde başka ‘Deniz Koruma Alanları’nın da yayınlanacağını ifade etti. Yeni DKA’larda, deniz ekosisteminin korunması ve çevresel önlemlerin alınması planlanıyor. Kaynaklar, söz konusu alanlarda denizlerde seyrüsefer serbestisinin de etkilenmeyeceğini belirtti. Türkiye, geçtiğimiz aylarda tüm denizlerini kapsayan Deniz Mekânsal Planlaması’nı kamuoyuna açıklamış ve BM’nin ilgili kuruluşuna kaydettirmişti. Dışişleri Bakanlığı ve ilgili kurumların eşgüdümünde, deniz koruma alanlarına ilişkin yürütülen çalışmaların tamamlanmasıyla Kuzey Ege’de Gökçeada açıklarında, Akdeniz’de ise Finike açıklarında deniz koruma alanları ilan ediliyor. Bu iki alan Deniz Mekansal Planlama haritasına da işlenecek. Kaynaklar, Türkiye’nin uluslararası deniz hukuku doğrultusunda Yunanistan’a işbirliği çağrısını yinelediğinin de altını çizdi.

ATİNA’DAN HARİTA TEPKİSİ

Yunan Dışişleri Bakanlığı’nın açıklamasında “Türkiye’nin karasuları dışında ve tanımlanmamış (deniz yetki sınırları belirlenmemiş bölge kastediliyor) bölgelerde deniz parkı ilanı tek taraflı, kabul edilmez ve yasadışı bir eylemdir. Uluslararası Deniz Hukuku’na saygı eksikliğini gösteren bu eylem, Yunan egemenlik haklarına aykırı hiçbir hukuki sonuç doğurmaz” denildi. Yunan medyasında ise tepkiler, “Türkiye Deniz Parkı haritası yayınladı. Siyasi tansiyon yükselebilir. Türkiye, tehdidini gerçekleştiriyor” şeklinde oldu. Yunan medyasında yer alan haberlerde “Ege’deki deniz parkı, Gökçeada ve Bozcaada’nın batısında, Türk karasularının dışına çıkıyor. Doğu Akdeniz’de ise Meis adası adeta yok sayılıyor” ifadesi kullanıldı. Son derece dikkatli belirlenen Türkiye’nin Ege ve Doğu Akdeniz’deki iki Deniz Koruma Alanı, Yunanistan’ın geçtimiz haftalarda tek taraflı harita hamlesine cevap teşkil ediyor. ◊ Yorgo KIRBAKİ