Ukrayna Rusya heyetleri İstanbul’da… ‘Liderler Zirvesi’ çağrısı

RUSYA ile Ukrayna arasında savaş tüm şiddetiyle devam ederken, İstanbul’da Çırağan Sarayı’nda üçüncü defa bir araya gelen Rus ve Ukrayna heyetleri bir kez daha diplomatik çözüm yolu aradı. Moderatör olan Türk heyetinde Dışişleri Bakanı Hakan Fidan, MİT Başkanı İbrahim Kalın ve Genelkurmay Başkanı Orgeneral Metin Gürak yer aldı. Rus heyetine Rusya lideri Vladimir Putin’in yardımcılarından Vladimir Medinski liderlik ederken, Ukrayna heyetine Güvenlik Konseyi Sekreteri Rüstem Ümerov başkanlık etti. Müzakere başında Türk yetkililer taraflara “En kötü barış en iyi savaştan iyidir” mesajı verdi.

İki ülke heyetleri arasındaki barış görüşmeleri, yerel saatle 20.37’de başladı ve yaklaşık 40 dakika sürdü. Toplantının ardından heyet başkanları Vladimir Medinski ve Rüstem Ümerov basına açıklamalarda bulundu. Medinski, tarafların hazırladığı memorandumlar üzerinde uzun süre çalışıldığını, bazı insani konularda mutabakata varıldığını ve temasların süreceğini söyledi. Ümerov ise, Ukrayna lideri Volodimir Zelenski, Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin, ABD Başkanı Donald Trump ve Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın katılımıyla ağustos sonuna kadar dörtlü zirve önerisini Rus tarafına ilettiklerini belirtti. Ancak Rus tarafı ‘Liderler Zirvesi’ önerisini geçiştirerek “Liderler her şeyi sıfırdan görüşmek için toplanmaz. Kararlaştırılan anlaşmaları imzalamak için zirvede buluşur” diyerek noktayı koydu.

ÇALIŞMA GRUBU KURULACAK

Taraflar görüşmeler neticesinde esir takası kapsamında sadece asker değil, sivillerin değişimi konusunda da anlaştı. Rus tarafı, 24 ila 48 saatlik insani ateşkes aralıklarının yeniden başlatılmasını önererek, üç alanda (askeri, siyasi, insani) çevrim içi çalışacak ‘çalışma grubu’ kurulmasını önerdi. Ukrayna, bu üç çalışma grubu önerisini değerlendirmeyi kabul etti. Önümüzdeki dönemde de en az bin 200 askerin daha karşılıklı takasının yapılacağı belirtilirken Rusya, Ukrayna tarafına 3 bin askerin naaşını teslim etmeye hazır olduğunu bildirdi. Ayrıca, ağır yaralı ve hasta askerlerin sınır hattında süresiz biçimde takas edileceği, çatışmalar nedeniyle yerinden edilen sivillerin iadesinin müzakere edildiğini bildirildi. Rusya, Ukrayna’ya, geri getirilmesi gereken 20 çocuğun da listesini sundu. Ukrayna heyeti de yalnızca esirlerin değil, sivillerin ve çocukların da serbest bırakılmasını beklediklerini ifade etti.

‘RUSYA ŞEFFAF OLMALI’

Ukrayna heyetinin başkanı Ümerov, barışın sağlanması için mutlak ateşkes gerektiğini ve bunun sivil hedeflere yönelik saldırıların durmasını da kapsaması gerektiğini söyledi. Ümerov Liderler Zirvesi’nin süreç açısından belirleyici olacağını savunarak, Rusya’nın bu tür önerilere şeffaf olması gerektiğini vurguladı.

ZELENSKİ: BARIŞ İÇİN ZİRVE

Ukrayna Devlet Başkanı Volodimir Zelenski, görüşmeler öncesi paylaştığı görüntülü mesajında, “Amacımız, ateşkes üzerinde çalışmak” dedi. Savaşın sona erdirilmesi için liderler düzeyinde bir görüşme yapılması çağrısını yineleyen Ukrayna Başkanı, “Amacımız, bir liderler toplantısı düzenlemek için çalışmaktır. Barışı daha da yakınlaştıracak olan budur. Ukrayna asla savaş istemedi ve Rusya, kendi başlattığı bu savaşı sonlandırmalıdır” ifadelerini kullandı.

UZLAŞMANIN MERKEZİ İSTANBUL

Türkiye’nin ev sahipliğinde 2 Haziran’da İstanbul’da yapılan müzakereler sonucunda da 6 bin Ukrayna askerinin dondurulmuş cesetlerinin teslimi, ağır hasta ve yaralı askerler ile 25 yaş altındaki esir askerlerin takası konusunda anlaşmalara varılmıştı.

FİDAN: NİHAİ HEDEFİMİZ ‘ATEŞKES’

DIŞİŞLERİ Bakanı Hakan Fidan barış görüşmeleri öncesi Türkiye - Rusya - Ukrayna Üçlü Toplantısı Açılış Konuşması’nda, “Nihai hedef barışa giden yolu inşa edecek bir ateşkestir. Kolaylaştırıcı olarak Türkiye, üstüne düşen görevi layıkıyla yerine getirecek” dedi. Türkiye’nin müzakereler için uzun süredir yoğun çaba gösterdiğini kaydeden Fidan, “İlk iki tur görüşmelerde önemli sonuçlar elde ettik. Bugüne kadar gerçekleştirilen esir değişimlerinin insani sonuçları bakımından uluslararası toplumca takdir edildiğini memnuniyetle görüyoruz. Nihai hedef elbette ki barışa giden yolu inşa edecek bir ateşkes” ifadelerini kullandı.

40 DERECE ALTINDA BARIŞ UMUDU

Rusya ile Ukrayna taraflarının bir araya geldiği İstanbul, doğrudan müzakereler için tek adres olmayı sürdürüyor. Müzakereleri Türk, Rus ve Ukraynalı gazetecilerin dışında birçok uluslararası basın kuruluşu da takip etti. Gazeteciler İstanbul’da hava sıcaklığı 40 derecenin üzerinde seyrederken Çırağan Sarayı’ndaki gelişmeleri saatlerce anbean dünyaya duyurdu. Saat 18.00’de başlaması planlanan görüşmeler 20.30 sularında başladı.  Rus ve Ukraynalı yetkililer baş başa bir araya gelmekten kaçınırken dünkü görüşmelerden çıkan kararların çoğu, heyetler arası görüşmeden önce Fidan, Ümerov ve Medinski arasındaki mini zirvede kararlaştırıldı. Bununla beraber toplantı öncesi basın mensuplarının konferans salonuna alınması sırasında izdiham yaşandı. Yetkililer gazeteci ordusunu kontrol etmekte zorlanırken yere düşen muhabirler oldu.

�

Hürriyet’ten Necdet Burak Özyurt, Çırağan’daki görüşmeleri izledi.