Vantilatör ya da klima karşısında uyumak hasta eder mi?

Vantilatörler bir odadaki sıcaklığı düşüremese de, sizi serinletmeye yardımcı olabilecek bir esinti yaratabilir ve birkaç nedenden dolayı daha iyi uyumanıza yardımcı olabilir:

Uyku uzmanları, vantilatörlerin serinletici bir esinti ve rahatlatıcı bir beyaz gürültü sağlayabileceğini söylüyor. Ancak bu, herkese uyan tek bir yaklaşım değildir çünkü başarısı, havanın ne kadar sıcak olduğu, vantilatörün türü ve kişinin belirli sağlık koşullarına sahip olup olmadığı gibi çeşitli faktörlere bağlı olabilir.

ODALARI DEĞİL İNSANLARI SERİNLETİYOR

Washington Post’ta yer alan habere göre Enerji Bakanlığı, vantilatörlerin rüzgârın daha sıcak havanın yerini değiştirdiği ve ciltteki terin buharlaşmasına yardımcı olarak insanların daha serin hissetmesini sağlayarak “odaları değil insanları serinlettiğini söylüyor. Bu, geceleri sıcaktan bunalan insanlar için özellikle yararlı olabilir.

Bakanlık, ayrıca vantilatörün önemli olduğunu, tavan vantilatörleri de dâhil vantilatörlerin hava sirkülasyonu için iyi çalıştığını, rüzgâr soğuğu etkisi yaratmaya yardımcı olduğunu ancak bazı dezavantajları da olduğunu belirtti

Stanford Üniversitesi'nde psikiyatri ve davranış bilimleri klinik profesörü olan Norah Simpson, etrafında dönerek çalışan salınımlı vantilatörlerin bazen hava akışı ve gürültüde dalgalanmalar yaratarak uykuyu bozabileceğini söyledi.

Vantilatörleri nasıl kullandığı da önemli bir konu.

Amerikan Uyku Tıbbı Akademisi sözcüsü John Saito, özellikle iyi havalandırılmayan odalarda karbondioksit birikebileceğini söylüyor. "Eğer serinlemenize yardımcı olması için üzerinize bir vantilatörden esindi gelmesi harika ancak havasız bir odadaysanız, fanın aslında odada biriken tüm CO2'yi dışarı üflemesini istersiniz, yani açık bir kapı veya pencereden dışarı üfleyecek şekilde açı bırakmalısınız” dedi.

New York'taki bir uyku kliniğinde 10 yetişkin üzerinde yapılan küçük bir çalışmada beyaz gürültünün uykuyu iyileştirdiği bildirilmiş, ancak konuyla ilgili sistematik bir incelemede ikna edici kanıtlar bulunamadı.

Cleveland Clinic Uyku Bozuklukları Merkezi'nde davranışsal uyku tıbbı direktörü olan Michelle Drerup, kulak çınlaması gibi işitsel sorunları olanlar için beyaz gürültünün çınlamayı “daha az fark edilir ve özellikle uyumaya çalışırken göz ardı etmeyi kolaylaştırabilir” dedi.

Uzmanlar, ister soğutma ister beyaz gürültü için kullanılsın, vantilatörlerin uykusuzluk veya uyku apnesi gibi uyku bozukluklarına yardımcı olmasının muhtemel olmadığını ve doktor tarafından reçete edilen tedavilerin yerini almaması gerektiğini söyledi.

Simpson ayrıca, sürekli vantilatör kullanımında bazı kişilerin alışkanlık kazanma ve vantilatör olmadan uyumayı zor bulma riski olduğunu da sözlerine ekledi.

Bazı insanlar alerji, astım veya göz kuruluğu nedeniyle sürekli olarak vantilatör kullanamaz, çünkü vantilatörler toz ve diğer alerjenleri toplayıp etrafa savurabilir.

Simpson, sıcaktan bunalan ve hafif uyuyan biriyseniz, tutarlı bir sesi olan ancak salınım yapmayan veya hava akışında dalgalanmalara yol açmayan bir vantilatör kullanmayı düşünebilirsiniz” dedi ve ekledi:

Alerjiniz veya kuru gözleriniz varsa ya da bir vantilatörün bütün gece üzerinize üflemesini istemiyorsanız belirli bir süre sonra kapanması için zamanlayıcılı bir vantilatör alabilirsiniz.

Uzmanlar, vantilatörden gelen serin esinti ve uğultunun birçok insanın uyumasına yardımcı olabileceğini, ancak vantilatörün herkes için işe yaramayabileceğini ve uyku bozukluklarını tedavi etmek için kullanılmamasıgerektiğini söyledi.

Peki, vantilatör veya klima doğrudan vücuda üflediğinde hangi sağlık sorunları ortaya çıkabilir?

“Klima çarpması” olarak bilinen durum gerçekten tıbbi bir karşılığı olan rahatsızlık mıdır?

Vantilatör ve klima kullanımı arasında sağlık açısından risk farkı var mı?

Yüz felci gibi durumlar gerçekten uyku esnasındaki hava akımıyla bağlantılı mıdır? Yoksa şehir efsanesi mi?

Tüm bu sorularımıza Göğüs Hastalıkları Uzmanı Prof. Dr. Hacer Kuzu Okur yanıt verdi.

ÖKSÜRÜK VE NEFES DARLIĞI ATAKLARINI TETİKLEYEBİLİR

Vantilatör veya klima doğrudan vücuda üflediğinde hangi sağlık sorunları ortaya çıkabilir?

Burun ve boğaz mukozasında kurumaya neden olarak enfeksiyona zemin hazırlar. Klima filterileri düzenli temizlenmediğinde alerjen maruziyetleri yapabilir. Alerjik rinit ve astım ataklarını tetikleyebilir.

Sürekli kuru ve soğuk hava; göz kuruluğu, gözde yanma ve batmaya neden olabilir. Kronik solunum yolu olan hastalarda öksürük ve nefes darlığı ataklarını tetkileyebilir. Soğuk hava doğrudan kaslara temas ettiğinde kaslarda spazm gelişebilir, boyun ve sırtta ağrılar yapabilir.

KASLARDA KASILMALARA NEDEN OLABİLİR

Uyku sırasında sürekli hava akımına maruz kalmak sinir sistemi veya kaslar üzerinde uzun vadede olumsuz etki yaratır mı?

Uzun süre ve doğrudan gelen soğuk hava maruziyeti kaslarda refleks olarak kasılmalara yol açar.

Özellikle boyun,omuz ve sırt bölgesinde sabah sertlik hissedilmesine, ağrı ve hareket kıstlamasına neden olabilir. Yine uzun süre soğuk hava maruziyeti vücutta karıncalanmaya ve güç kaybına neden olabilir. Uyku sırasında normalde kaslarımız gevşer, dinlenir. Soğuk havanın etkisi kasılmalarla kas gevşeyemez ve dinlenememiş olarak uyanırız.

“Klima çarpması” olarak bilinen durum gerçekten tıbbi bir karşılığı olan rahatsızlık mıdır? Belirtileri nelerdir?

Evet bu tıbbi bir durumdur. Kas, eklem kasılmalarından sinir sistemi ve solunum sistemi bulguları olabilir.
Kaslarda ağrı, uyuşma, titreme, öksürük, nefes darlığı, mevcut hastalık şikayetlerinde artmalar olabilir.

Vantilatör ve klima kullanımı arasında sağlık açısından risk farkı var mı? Hangisi daha güvenli kabul edilir?

Vantilatör havayı döndürerek serinlik veren ortamın ısısını düşürmez, sadece serinlik verir. Filtreye ihtiyaç duymaz. Ancak hava sıcaklığının yüksek olduğu bugünlerde vantilatör yetersiz kalır çünkü dışarısı 40 ile 50 derece sıcaklıkta iken bu da sağlığı tedit edeceğinden dolayı yaşam alanlarının 23 -25 derecede tutulması, belli nem oranının sağlanması gerekir. Bu da klima ile mümkün olur. Klima daha pahalı ve sessiz, daha bakım gerektiren ancak uygun iklim sağlayan bir yöntemdir.

ODAYA AĞZI AÇIK SU KOYUN YA DA ISLAK HAVLU ASIN

Gece boyunca çalışan klima veya vantilatörün neden olduğu nem kaybı nasıl dengelenebilir?

Vantilatör kullanırken camı açık tutmak ortama nem sağlar, klima ise oto ya da uyku modunda tutulmalıdır ki havada
çok kuruma olmasın. Klimlı odaya ağzı açık su koyamak ya da ıslak havlu asmak nemi sağlar .

SOĞUK HAVA YÜZ FELCİNE NEDEN OLABİLİR

Yüz felci gibi durumlar gerçekten uyku esnasındaki hava akımıyla bağlantılı mıdır? Yoksa şehir efsanesi mi?

Bağlantılıdır. Bu tıbbi bir durumdur. Soğuk hava doğrudan yüz felcini etkiler. Soğuk hava maruziyetinde sinir iltihaplanır ve sinirin iletimi bozulur. Bu sinirin görev yaptığı yüz alanında belirtiler olur ve felce yol açar.

Bu sadece uyku sırasında olmaz. Uzun süre soğuk havanın yüze maruz kaldığında da olabilir. gece uyurken ve terliyken doğrudan soğuk havaya maruz kalmamak gerekir.

Uyku hijyeni açısından bu cihazları kullanmak önerilir mi, yoksa serinleme için farklı yollar mı tercih edilmeli?

Uyku hijyeni için odanın serin olması önemlidir. Sıcak yaz günlerinde ekonomik durumlara göre bu cihazların kullanımı kaçınılmazdır. Çünkü ideal uyku için oda ısısı 22-24 derecede olmalıdır.

Tavan vantilatörleri veya zaman ayarlı klima kullanmak gibi alternatifler riskleri azaltır mı?

Tavan vantilatörü sadece havayı serinletir, ısıyı düşürmez. Gece klima yerine bu tercih edilebilir. Ancak
sıcaklığın çok fazla olduğu yerde klima ile sıcaklığın ideal ortama getirilmesine ihtiyaç duyulabilir.

Bebekler, yaşlılar ve hassas bağışıklığa sahip bireyler için özel önerileriniz nelerdir?

Tüm bireylerin ihtiyacı olan sıvının karşılanması son derece önemlidir. Sıcak ortamlarda bulunmamak gerekir. Yaşam alanlarının ısısının uygun aralıkta olması için bakımı yapılmış klima ya da ekonomik duruma göre vantilatör kullanabilir. Ancak kişilerin üzerine doğrudan soğuk hava gelmeyecek şekilde ortam yerleştirilmesi yapılmalıdır.

Alerji, astım ya da kuru göz gibi rahatsızlıkları olan bireyler için bu cihazları kullanmak ne kadar güvenli?

Bu cihazların iklim koşulları nedeni ile riskli hastalarda kullanımı çok dikkat gerektirir. Bakımlarının yapılması şarttır. Doğrudan temas önerilmez, yaşanılan ortamda kuruluk seviyesinin zararlı seviyede olmaması gerekir. Dışarı ısısı ile iç ortam ısısı arasında büyük farklılıklar olmamalıdır.

Klima ve vantilatör kullanımında dikkat edilesi gerekenler neler?

Bakımlarının, filtre değişimlerinin yapılması solunum yolu hastalıklarının önlemlenmesi için şarttır. Çok soğuk ayarlarda kullanılmamalıdır. Doğrudan elinize ve yüzünüze gelmemelidir. Eğer herhangi bir klima maruziyeti sonrası hastalık belirtileri olursa hekime başvurmakta gecikmemelisiniz.