Vatandaşın vergisi yine garantiye gitti: 5 yılda 273 milyar lira buhar oldu

Karayolları Genel Müdürlüğü'nün 2024 yılı bütçesi, yıl içinde eklenen ödeneklerle birlikte 293,6 milyar liraya ulaştı ve bu bütçenin 285,2 milyar lirası harcandı. Sermaye giderlerinin ardından bütçedeki en büyük ikinci harcama kalemini "cari transferler" oluşturdu. Sayıştay denetçilerinin tespitlerine göre, bu kalemde yer alan 60,5 milyar liralık harcamanın neredeyse tamamı, yani yüzde 99'undan fazlası, tek bir alana yönlendirildi. Bu kapsamda, Yap-İşlet-Devret projelerini yürüten şirketlere 2024 yılı içinde tam olarak 60 milyar 294 milyon 708 bin 465 lira garanti ödemesi yapıldı.

Garanti ödemelerinin bütçe üzerindeki baskısını artıran en önemli faktörlerden biri, geçiş ücretlerinin ve garanti bedellerinin döviz kuruna endeksli olması. Raporda ve konuya ilişkin yapılan değerlendirmelerde, döviz kurunda yaşanan artışlar nedeniyle bütçeye başlangıçta konulan ödeneklerin yıl içinde yetersiz kaldığı ve bu durumun sürekli olarak ek ödenek ihtiyacı doğurduğu vurgulanıyor. Bu durumun, Karayolları Genel Müdürlüğü'nün mevcut yolların bakım ve onarımı gibi asli görevleri için ayırması gereken kaynakları da kısıtladığı belirtiliyor.

Konuyla ilgili Sayıştay verilerini analiz ederek bir açıklama yapan Cumhuriyet Halk Partisi Genel Başkan Yardımcısı Ulaş Karasu, garanti ödemelerinin son beş yılda ulaştığı boyuta dikkat çekti. Karasu'nun ortaya koyduğu verilere göre, 2019-2024 döneminde Karayolları Genel Müdürlüğü bütçesinden yapılan toplam garanti ödemesi 273,6 milyar liraya ulaştı.

Yıllara göre yapılan garanti ödemelerinin sürekli bir artış eğiliminde olduğu görülüyor. 2019 yılında yaklaşık 5,1 milyar lira olan garanti ödemesi, 2022'de 36,3 milyar liraya, 2023'te 56,8 milyar liraya ve son olarak 2024'te 60,2 milyar liraya yükseldi. Karasu, bu tablonun bütçede sürdürülemez bir yük oluşturduğunu ve devletin elindeki mevcut köprü ve otoyolların satılması gibi yeni finansman arayışlarına neden olduğunu iddia etti.