Yandaşın tatlı hayatı: Geliri milyarlar, vergisi sıfır!

İktidarın vergi adaletinden anladığı şu: Bakkala, lokantaya, berbere filan denetim var ama kamudan her yıl milyarlarca lira garanti gelir aktarılan büyük müteahhitlere yok. Otoyol, köprü, havalimanı, hızlı tren hatlarını yap-işlet-devret modeliyle yapan ve Hazine’den gelir garantisine sahip olan inşaat şirketlerinin çoğu, 2024 yılında yine sıfır (0) vergi ödedi. Tıpkı 2019, 2020, 2021, 2022 ve 2023’te olduğu gibi.

Oysa Hazine ve Maliye Bakanı Mehmet Şimşek geçen yılın Haziran ayında hazırlanan ‘vergi reformu’ çalışmalarında büyük mükellef olan ve yap-işlet-devret ihalelerini kazanan şirketlerin Kurumlar Vergisi oranını yüzde 25’ten, yüzde 30’a çıkarmıştı. Bu şirketlerin hiç vergi vermedikleri de bizzat Gelir İdaresi Başkanlığı tarafından hazırlanan bir çalışmada ortaya çıkmıştı.

Konuyu kısaca bir hatırlayalım…

Gelir İdaresi Başkanlığı’nın hazırladığı ve bir bölümü kamuoyuna da sızan çalışmada özellikle 3996 sayılı Bazı Yatırım ve Hizmetlerin Yap-İşlet-Devret Modeli Çerçevesinde Yaptırılması Hakkında Kanun ile 6428 sayılı Sağlık Bakanlığınca Kamu Özel İş Birliği Modeli ile Tesis Yaptırılması ve Hizmet Alınması Hakkında Kanun kapsamında bulunan şirketlerin Kurumlar Vergisi’nin yüzde 25’ten, yüzde 30’a çıkarılması öneriliyordu. Önerinin altında da şöyle bir bilgi notu bulunuyordu:

“Hali hazırda bu kapsamda 44 mükellef bulunduğu tespit edilmiş olup, 2023 yılında bu mükelleflerden 7’si 12.6 milyar lira matrah beyan etmiş ve bu tutar üzerinden 2.8 milyar lira Kurumlar Vergisi tahakkuk etmiştir. 37 mükellef matrah beyan etmemiştir.”

Yani Hazine’den gelir garantisi verilmesi sebebiyle yıllardır tartışma konusu olan köprü, otoyol, hızlı tren garları, havalimanı ve şehir hastanelerini işleten müteahhitlerin sadece 7’si biraz vergi ödüyormuş. Kalan 37 tanesi matrah beyan etmiyormuş.

Konuyu ilk kez 25 Haziran 2024’te yazmıştım. Vergi levhaları kontrol edildiğinde gerçekten de geçsek de geçmesek de, kullansak da kullanmasak da hepimizin cebinden çıkan parayla finanse edilen otoyolları, köprüleri işleten büyük müteahhitler yıllardır tek kuruş vergi ödemedikleri görülüyordu.

Şimdi 2024 yılına ait bilgiler vergi levhalarına işlenmeye başlandı.

Peki Şimşek’in gururla “5 puan vergilerini artırdık” dedikleri, kamudan ihale alan müteahhitler bu sefer vergi ödemiş mi?

Nurol, Özaltın, Makyol, Astaldi, Göçay firmalarının ortaklığında kurulan ve Ankara-İzmir otoyolunu işleten Otoyol AŞ. 2024’te de matrah beyan etmedi. Ankara-Niğde otoyolunun işletmecisi ERG Otoyol AŞ de aynı şekilde. Limak, Cengiz ve Kolin İnşaat’ın kurduğu Ankara hızlı tren garı işletmesi ATG Ankara Tren Garı İşletmeciliği AŞ’nin vergi levhasında da herhangi bir rakam görünmüyor.

Kuzey Marmara Otoyolu’nun Avrupa kısmını işleten Avrupa Otoyolu Yatırım ve İşletme AŞ’nin 2024 yılı vergisinin karşısında da ‘matrahsız’ yazıyor. Bu yolun Asya yakasındaki kısmını işleten KMO Anadolu Otoyolu İşletme AŞ’de de aynı tablo var. Vergi sıfır. Şirketin sahipleri ise artık ezbere bildiğimiz ve kamuoyunda ‘5’li çete’ diye anılan müteahhitler: Cengiz, Kolin, Kalyon, Limak.

Menemen-Bergama arasındaki otoyolu işleten İKA İzmir Otoyol Yatırım ve İşletme AŞ ile Çanakkale köprüsü ve otoyolunu işleten Çanakkale Otoyol ve Köprüsü İnşaat Yatırım ve İşletme AŞ de vergi ödemeyenler arasında. Gaziantep, Başakşehir Çam ve Sakura, Adana, Bursa, Elazığ Fethi Sekin ve Yozgat şehir hastanelerini yapıp işleten Rönesans Sağlık Yatırımları AŞ de geçen yıllarda olduğu gibi 2024’te de matrah beyan etmedi.

Belki de en çarpıcı örnek Bursa, Balıkesir, Çanakkale ve Yalova’nın elektrik dağıtımını yapan Uludağ Elektrik Dağıtım AŞ. Bu 5 ilde yaşayan yüz binlerce vatandaş faturasını aslında İngilizler üzerinden ABD’ye ödüyor. Nasıl mı? Özelleştirme ihalesi ile dağıtım işini 2017 yılında Limak kazandı. Limak, 1 Nisan 2022 günü bütün hisselerini İngiltere merkezli yatırım fonu ACTIS’e sattı. İngiliz ACTİS ise 2024 yılında Amerikan General Atlantic adlı fonun oldu. Devralma işlemine Rekabet Kurulu da onay verdi. Faturaların ödendiği şirket ise yıllardır tek kuruş vergi vermiyor. 2024 yılı kayıtlarında da yine verginin karşısında ‘matrahsız’ yazıyor.

Buna karşın 2024 yılında sadece köprü ve otoyollar için Hazine’den ödenen garanti para 60 milyar 294 milyon lira. Son 3 yılda 153 milyar liralık garanti ödemesi yapıldı. Önümüzdeki 3 yılda ise bu miktar ikiye katlanacak ve 328 milyar 490 milyon liraya çıkacak.

Özetle şu sırada “vergi vermeyenin canını okuruz” diyerek berberleri, lokantaları, büfeleri, kafeleri ablukaya alan Şimşek ve ekibi bütçeden milyarlarca lira aktarılan büyük müteahhitleri yine görmezden geliyor. Acaba bu garantili sözleşmelerde bilmediğimiz bir şeyler daha mı var? Vergiden muaflar mı?