Yangını dumanından yakalayacak

Orman yangınları, iklim değişikliğiyle mücadelenin önemli ayaklarından biri olarak küresel risk analizlerinde öne çıkmaya başladı. Can kayıpları herkesin yüreğini yaktı. Ekosistemde oluşan tahribat ise yıllarca onarılamayacak. Birleşmiş Milletler raporlarındaki İklim modellemelerinde orman yangınlarının sıklığının 2030’a kadar yüzde 14, 2050’ye kadar yüzde 50 artacağı öngörüyor. Artık daha kolay yangın çıkıyor ve söndürmek daha uzun sürüyor.
Yangınların küresel maliyeti artınca çeşitli fonlarla tedbirler de alınmaya başlandı. Allianz’a göre orman yangınlarının küresel sigorta maliyeti son 10 yılda 6 kattan fazla artmış durumda. Avrupa Birliği geçen yıl orman yangınlarıyla mücadele için 600 milyon Euro’luk fon oluşturdu. Türkiye’nin Dünya Bankası tarafından desteklenen 400 milyon dolar tutarındaki İklime Dirençli Ormancılık Projesi de örneklerden biri.

SEKİZ YILDA GELİŞTİRİLEN YERLİ RADAR

Krizlerin en etkili çözümleri akut dönemlerde geliyor. Tıpkı pandemide olduğu gibi teknolojiden destek alan orman yangınıyla mücadele çözümlerinin sayısı artmış durumda. Geçtiğimiz ay İstanbul’da yapılan IDEF 2025 Savunma Sanayi Fuarı’nda bu çözümlerden biri tanıtıldı. Yerli radar çözümleriyle dikkatleri çeten Canovate Group, bu kez yangın radarı geliştirdiğini duyurdu. Canovate Group Yönetim Kurulu Başkanı Can Gür, ‘dünyada ilk’ dediği sistemi Hürriyet’e anlattı.

‘Deep Watcher’, yapay zekâ destekli termal bir radar. Sekiz yıl süren geliştirme çalışmalarını tamamladıklarını belirten Gür, cihazın en büyük özelliğinin yangın yayılmadan haber vermesi olduğunu dile getirdi. “Türkiye’de yangın ihbarlarının yüzde 60’ı 112 acilen gelen köylü mesajlarından oluşuyor. Yüzde 15’i orman kulelerinde tespit ediliyor. Ama IHA’lar şu anda ihbar sisteminde kullanılmıyorlar” diyen Gür, çalışma sürecini şöyle anlattı:
“Sekiz yıl boyunca üç profesör, dört doktora öğrencisi bu işe kafa yordu. 4 milyon doların üzerinde yatırım yapıldı. Bir algoritma geliştirildi. Sadece orman yangınları odaklı bir algoritma.”

30 KM ÇAPINDA ALANI TARIYOR

Gür’ün verdiği bilgilere göre ‘Deep Watcher’, 7/24 otonom olarak 30 km çapında alanı tarıyor. 360 derece yapılan bu taramada en küçük bir duman çizgisinden cam ya da metal parçasına, ormanda olmaması gereken kişiye kadar her türlü riske karşı duyarlı bir alarm sistemi var.

Cihazlar altı aydır Orman Genel Müdürlüğü işbirliğinde test ediliyor. Cihaz, yaklaşık 1.000 civarında başka cihazla iletişim kurabiliyor. Bu da hız kazandırıyor.

MALİYET 3’TE 1 DAHA UCUZ

Peki, bu cihazın maliyeti nedir? Can Gür, fiyatı 47 bin dolar olarak açıkladı. Neyle kıyaslamamız gerek? Gür, şu yanıtı veriyor: “Avrupa’daki çok daha dar kapsamlı cihazların şu anda satış fiyatı 150 bin dolar. Bu cihaz nokta atışı yaparak riskin olduğu koordinati yetkililere iletebiliyor. Ormanda zaman kaybı olmuyor. Coğrafya ile ilgili derin öğrenme söz konusu. Meteorolojik sensörleri var. Yangın sezonunda topraktaki nem yüzde 20’nin altına düştüyse alarm veriyor. Her hava basıncı değişikliğini bildiriyor. Ve ‘Burası hassas bölge’ diyor. Yangınların maliyetleri düşünüldüğünde çok düşük maliyetle bu mücadeleye nokta atışı destek sağlayacak bir çözümü tamamen yerli mühendislik eseri olarak pazara sunuyoruz.”