Yapak zeka, suyumuza ortak oldu Son dakika haberleri

Artık hayatımızın tam da merkezine konumlanan yapay zeka suyumuza ortak çıktı desem... Bunu ben değil uzmanlar söylüyor. Hidropolitik Akademi Direktörü Dursun Yıldız anlatıyor:

* Yapılan araştırmalar ChatGPT sorgulamalarının, Google’daki bir aramanın yaklaşık 10 katı daha fazla elektrik kullandığını ortaya koyuyor. Yapay zekayı kullanan büyük teknoloji şirketlerinin toplam su kullanımları her yıl artıyor.

* Yapay zekayı besleyen büyük veri toplama ve işleme sistemleri için gerek enerji temini gerek soğutma sistemlerinde çoğu zaman temiz su kaynakları kullanılmaktadır. Bu temiz su, özellikle sunucuları soğutmak ve ortam nemini sabit tutmak için kullanılmaktadır. OECD’ye göre, 2027 itibarıyla yapay zeka sistemlerinin yıllık su tüketimi 4.2 ila 6.6 milyar metreküp arasında olacak. Bu su tüketimi de yaklaşık olarak Türkiye’nin yıllık net toplam içme ve kullanma suyu tüketimine yaklaşmış olacak.

* Yapay zekayı besleyen büyük veri toplama merkezlerinin hem enerji ihtiyaçları hem de soğutma için kullanılan su ihtiyacı artıyor. Bu durum özellikle iklim değişikliği etkisi altındaki bölgelerde yer alan veri toplama merkezlerinin su tüketimini doğrudan ve dolaylı yoldan etkileyerek su sıkıntısını arttıracak.

* Yapay zeka alanındaki gelişmeler ayrıca enerji için su, su için enerji ilişkisinin artmasına da neden olacak. Enerji için daha fazla suya temiz su için de daha fazla enerjiye ihtiyacımız olacak.

* Bazı teknoloji şirketleri, bu tüketimi azaltmak için yeni teknolojiler geliştiriyor. Meta, ‘kuru soğutma’ teknolojisini yaygınlaştırırken, NVIDIA ve Alibaba gibi firmalar da doğrudan sıvı soğutma yöntemlerine geçiyor.

* Microsoft ve Amazon Web Services, 2030’a kadar ‘su pozitif’ olacaklarını, yani tükettiklerinden fazlasını doğaya geri kazandıracaklarını açıkladı. Apple ise veri merkezlerini Su Yönetimi İttifakı’nın sertifikalarıyla belgelendirmeyi hedefliyor.

* Özellikle evaporatif soğutma ve nemlendirme sistemlerinde kullanılan yüksek kaliteli su, kullanım sonrası geri kazanılamadan buharlaşıyor.

* Araştırmalara göre buharlaşan su oranı Google’da yüzde 74, Microsoft’ta ise yüzde 60’a kadar çıkıyor. Bu da, her yıl milyarlarca litrelik suyun kalıcı olarak doğadan çekilmesi anlamına geliyor.

* Büyük teknoloji şirketlerinin 5 yıl içinde su pozitif olma taahhütlerini yerine getirmeleri için daha verimli bir işletme, soğutma ve enerji sistemine geçmeleri gerekiyor. Ayrıca geri kazanılmadan buharlaşan su oranlarını azaltacak yeni nesil teknolojileri kullanmaları gerekiyor. Yenilenebilir enerji kullanımına geçerek enerjide kullandıkları dolaylı su ayak izini azaltmaları gerekiyor.

* Günümüzde çok gelişmiş yapay zeka modelleri yüksek enerji tüketse de, bunları daha verimli hale getirmek için birçok araştırma çalışması yapılmaktadır. Bu çalışmalarda teknolojik gelişmeler ve optimizasyon modelleri yapay zekanın daha az enerji ile çalışmasını mümkün kılabilir. Yapay zekânın daha az enerjiyle çalışması için donanım, yazılım, algoritma alanlarında bir optimizasyona ve daha verimli bir enerji altyapısına ihtiyaç vardır. Bu çalışmaların birlikte ele alınarak yürütülmesi durumunda enerji verimliliği artabilir.

Fotoğraf: DHA