Yapay zeka bu soruda sınıfta kaldı: Oysa insanlar için çok kolay Sözcü Gazetesi

arXiv'de yayımlanan ve henüz hakem değerlendirmesinden geçmeyen ve 2025 Uluslararası Öğrenme Temsilleri Konferansı'nda (ICLR) duyurulan araştırma, yapay zekanın zayıf noktalarını ortaya çıkardı. Edinburgh Üniversitesi'nden araştırmacı Rohit Saxena'nın liderliğindeki ekip, çeşitli çok modlu büyük dil modellerine (MLLM) saat ve takvim görsellerinden oluşan özel bir veri seti sundu. Amaç, bu modellerin görsel bilgiyle doğru zaman ve tarih belirleyip belirleyemeyeceğini test etmekti.

Ancak sonuçlar beklentilerin oldukça altında kaldı. Test edilen modeller, analog saatleri sadece yüzde 38.7 doğruluk oranıyla okurken, takvim tarihlerini doğru tahmin etme oranı yalnızca yüzde 26.3 oldu.

Rohit Saxena, yapay zekanın saat ve takvim okumadaki bu başarısızlığının temel nedeninin eğitilme biçimiyle ilgili olduğunu belirtiyor. "Yapay zeka modelleri örüntü tanıma üzerinden çalışır. Ancak saat okumak, uzamsal akıl yürütme ve geometri bilgisi gerektirir. Akrep ve yelkovanın konumunu ayırt etmek, açı ölçmek, Roma rakamlı veya stilize kadranları tanımak gerekir" diyen Saxena, bu görevlerin insanlara çocuk yaşta öğretilmesine rağmen YZ için hala zorlayıcı olduğunun altını çizdi.

Benzer şekilde takvim hesaplamaları da, örneğin "Yılın 153. günü haftanın hangi gününe denk gelir?" gibi sorular, yapay zeka için beklenmedik derecede zorlayıcı oluyor. Çünkü dil modelleri, matematiksel algoritmalar kullanmak yerine eğitim verilerinde gördüğü örneklerden tahmin üretir. Dolayısıyla doğru cevabı bazen verse de bunu tutarlı ve kurallı biçimde yapamaz.

Araştırma, yapay zekanın insan benzeri düşünme yetkinliklerinden hala uzak olduğunu gözler önüne seriyor. Saxena, "Bizim için çocuk oyuncağı olan bir görev, yapay zeka için karmaşık olabilir ve tersi de geçerli" derken, özellikle zamanla ilişkili uygulamalarda insan kontrolünün önemini vurguluyor: "Algı ile mantıksal akıl yürütme birleştiğinde, yapay zekayı mutlaka sıkı testlerden geçirmeli ve gerektiğinde insan müdahalesini devrede tutmalıyız."