Yapay zekâ destekli dolandırıcılığa karşı kuşak dayanışması

Dolandırıcılık. Bu mağduriyeti her yeni teknolojiyle farklı şekillerde yeniden yaşıyoruz. Şimdi de yapay zekâ! Sadece bizim için değil aynı zamanda kötü niyetli kullanıcılar için de yeni fırsatlar anlamına geliyor.

İnterneti ve cep telefonlarını nasıl kullandıklarını yıllardır acı bir şekilde deneyimliyoruz ve hâlâ kayda değer bir mesafe alabilmiş değiliz. Şimdi yapay zeka ile birlikte daha ikna edici, kafa karıştırıcı, sofistike ve yaygın saldırılar düzenleyebilme yeteneğine kavuştular. Potansiyel tehditler konusunda panik değil, tedbirli ve uyanık olmak gerekiyor.

Evlenmeye veya arkadaş olmaya çalıştığınız kişi yapay zekâ figürü olabilir!

Yapay zekâ teknolojisi kullanılarak üretilmiş kadın ve erkek figürlerle görüntülü ve sesli konuşmalar gerçekleştirilebiliyor. Bu figürler, gerçek insanlarla iletişim kuruyormuş izlenimi vererek çeşitli vaatlerde (örneğin evlilik ya da ilişki vaatleri) bulunabiliyor ve para transferi yapılmasını isteyebiliyor. (Yani internet üzerinden evlilik veya başka niyetlerle görüştüğünüz kişi aslında bir yapay zekâ figürü olabilir. Ve sizi bir süre sonra çeşitli nedenlerle para transferi yapmaya ikna edebilir.)

Bu yöntemin bir önceki versiyonunda mağdurlar, çeşitli mesajlaşma programları aracılığıyla en azından gerçek kişiyle muhatap olmaktaydılar. Hali hazırda, karşınızdaki size bir yapay zekâ ile muhatap olduğunuzu söylemediği sürece bunu anlamanızın mümkün olamayacağı bir aşamaya geçmiş bulunuyoruz.

OpenAI’ın geliştirdiği GPT-4.5'nin, Kaliforniya Üniversitesi’nde yapılan bir deneyde, katılımcıların büyük çoğunluğunu insan olduğuna inandırdığına dair haberler var. İster zekâsından ister taklit yeteneğinden olsun bir şey fark etmez. Neticede, deneyde, katılımcılar biri insan biri yapay zekâ olan iki farklı kişiyle hangisinin kim olduğunu bilmeden sohbet etmişler. Sohbetin sonunda tahmin yapmaları istenince, GPT-4.5, katılımcıların %73’ü tarafından insan sanılmış.

Deepfake Teknolojisi

Sahte ses veya videolar üretilerek kişilerin kendi adlarına ya da yakınları veya güvendikleri kişiler adına sahte talimatlar oluşturulabiliyor. Bunun için CEO olmanıza falan gerek yok. Bir aile büyüğü adına acil paraya ihtiyacı olduğunu söyleyen deepfake ses kaydı pekâlâ oluşturulabilmekte. Hesabınızın bulunduğu bankanın bir çalışanı adına deepfake videosu oluşturularak hesap bilgileriniz ele geçirilebilir örneğin.

Konuyla ilgili bir haberde:

- Kapalı sosyal medya gruplarında kadınlara yönelik iş ilanlarının paylaşıldığı,

- Kendilerine yapay zekâ destekli animasyon filmleri üretmek amacıyla pazarlama elemanı olarak çalışacaklarının söylendiği,

- Görüşme sırasında yapay zekâyı eğitmek için kızlardan, farklı açılardan çekilmiş yüksek kalitede yüz fotoğraflarının istendiği,

- Sonrasında yapay zekâ ile deepfake teknolojisi kullanılarak, kurbanların yüzlerinin önceden kaydedilmiş müstehcen videolara monte edildiği,

- İlk görüşme sırasında alınan ses kaydının yapay zekâ aracılığıyla taklit edilerek, videolara gerçekçi bir seslendirme eklendiği,

- Daha sonra şantaj aşamasının başladığı,

- Kurbandan yüklü miktarda para istenerek, aksi takdirde videoların internette paylaşılacağı tehdidinde bulunulduğu,

- Ödeme yapılmazsa, sahte videoların bulut depolama platformlarına yüklendiği ve sosyal medyanın kapalı kanallarında satıldığı ifade edilmektedir.

Sahte Sağlık Danışmanlık Hizmetleri

Yapay zekâ kullanılarak oluşturulan sahte sağlık danışmanları aracılığıyla sağlık bilgileriniz ele geçirilebilir. Gereksiz veya sahte tedavi yöntemleri önerilerek para talep edilebilir. Pandemi gibi olağanüstü durumlar, yapay zekâ destekli sahte sağlık platformları için en elverişli zamanlardır. Özellikle bu dönemlerde, bağışıklık sistemini güçlendirdiğini iddia ettikleri sahte ilaçları yüksek fiyatlara satıp, üstüne kişisel bilgilerinize de sahip olabilirler.

Sahte Danışmanlık ve Eğitim Platformları

Dolandırıcılar, yapay zekâyı kullanarak sahte danışmanlık veya online eğitim platformları yaratabilir. Bu platformlarda yüksek meblağlı üyelikler satılabilir veya kullanıcıların kart bilgileri ele geçirilebilir.

Duygusal Manipülasyon

Yapay zekâ algoritmaları ile kullanıcıların sosyal medya paylaşımları analiz edilerek duygusal hassasiyetlerini belirleyebilmek mümkündür. Bu yönde manipülatif içerikler oluşturularak kullanıcılar, duygusal zaaflarından faydalanılıp dolandırıcılığa sürüklenmektedir. Örneğin yapay zekâ algoritmaları ile depresyon belirtileri gösteren bireylerin sosyal medya paylaşımları analiz edilerek, manipülatif reklamlarla sahte psikolojik destek hizmetleri ücreti mukabilinde sunulabilmektedir. Dolandırılmayı masum bırakacak farklı yönlendirmelere de tanık olabiliriz.

Sahte Tehlike Çanları

Yapay zekâ algoritmaları kullanılarak otomatik olarak sahte haber içerikleri üretilip sosyal medyada hızla yayılabilir. Bu içerikler insanları paniğe sürükleyerek belirli finansal işlemleri yapmaya, yatırım kararlarını değiştirmeye ya da para transferi gerçekleştirmeye yönlendirebilir. Sahte haberler nedeniyle borsa ve döviz piyasalarında kısa süreli dalgalanmalar yaşanarak yatırımcılar zarara uğratılabilir.

Sahte Kimlik ve Kimlik Hırsızlığı

Yapay zekâ algoritmaları veri analiz yetenekleri ile sahte kimlikleri daha gerçekçi ve ikna edici hâle getirebilmektedir. Sosyal medya ve açık kaynaklardan toplanan verilerle oluşturulan sahte profiller aracılığıyla kişileri kandırmak daha da kolaylaşmıştır. Yapay zekâ kullanılarak oluşturulmuş sahte LinkedIn profilleriyle şirket yöneticilerine ulaşıp şirketle ilgili mahrem verileri bile ele geçirmek mümkündür. 

Yapay zekânın dolandırıcılık amacıyla kullanılmasına karşı bireyler:

- Kuşak dayanışması sergileyerek (dijital yerlilerin-melezlerin ve göçmenlerin birbirlerine, ailelerine ve yakın çevrelerine rehberlik etmesi yoluyla),

- İnanılamayacak ya da gerçek olamayacak kadar güzel tekliflere şüpheli yaklaşarak,

- Yüz ifadeleri, jest ve mimikler ya da beden dili uyumunu gözleyerek,

 - Yapay zekânın temel prensiplerini, algoritmalarını ve çalışma şekillerini anlamaya çalışarak,

 - Yapay zekâ tarafından sunulan bilgileri sorgulayarak ve kaynaklarını değerlendirerek,

 - Yapay zekânın etik sonuçlarına, toplumsal etkilerine ve potansiyel risklerine dair farkındalık geliştirerek,

 - Yapay zekâ araçlarını ve uygulamalarını kullanarak ve yapay zekâ ile etkileşim kurmayı deneyerek mesafe almaya çalışabilirler.

Yine özellikle para transferi gibi hassas konularda, tanınmayan kişilerden gelen talepleri dikkatle inceleyerek, görüntülü veya sesli iletişimde olunan kişinin gerçek olduğundan emin olmak için ek doğrulama adımları kullanarak (örneğin, kişisel sorular sorarak), sosyal medya hesaplarındaki kişisel bilgileri ve paylaşımları sınırlandırarak temel düzeyde korunmak mümkündür.

Prof. Dr. Hakan Aydın / Haber7