YAVUZ DONAT Acı ama gerçek

Dünyada... 196 ülke arasında... En büyük ekonomi sıralamasında... Çin, ikinci durumda.
Yakın geçmişe bakıyoruz... 1950'li yıllara...
Türkiye, Çin'den... Güney Kore'den daha gelişmiş durumda... Milli gelir, iki ülkeden fazla.
Ama... Darbeler... Muhtıralar... Siyasete müdahaleler... Ara rejimler... Türkiye'nin hızını kesti.
Onlar gaza basarken... Biz, frenlendik.
Frenleyenler... Dışarıdakiler ve içerideki uzantıları.

***

DOĞUM VE TEŞVİK
Çin'de... Eskiden... Nüfusun artmaması için önlemler alınırdı...
Bir çocuktan fazlası yasaktı.
Sonra... Yaşlı nüfus artınca, tek çocuk politikasından vazgeçildi... 2016'da.
Şimdi... Doğum oranının artması için politikalar üretiliyor... Teşvikler.
0-3 yaş arasındaki her bebek için, aileye yılda 500 dolar ödeme.
Çin'de, bu konuyla ilgilenmemizin nedeni...
Biliyorsunuz... Bizde de doğum oranı düşüyor ve yaşlı nüfus artıyor.

***

KENTSEL DÖNÜŞÜM
Pekin'de... Şanghay'da... Ve özellikle de gelir düzeyi düşük yerlerde eski konut çok... Depreme dayanıksız.
Bizdeki kentsel dönüşüme benzer bir uygulama başlamış.
Devlet, binaların yenilenmesini teşvik ediyor. Aynen bizim uygulama.
Halkın ilgisi yoğun... Darısı başımıza.

***

PROVA
Uyanan dev Çin, iddialı... 3 Eylül'de, insanlık tarihinin en büyük geçit resmi töreni yapılacak.
Tiananmen Meydanı'nda, Çin ordu mensupları yürüyecek.
En gelişmiş silahlarıyla.
Prova yapıldı... Gece başladı, sabaha kadar sürdü... 22 bin kişi.
Son hazırlıklar yapılıyor... Ve liderler bekleniyor... Dünya liderleri.

***

ESKİYİ GETİR... YENİYİ GÖTÜR
Aslında... Böyle bir uygulamanın/ kampanyanın bizde de olması lazım... Tam zamanı... Durgun ekonomiye can suyu.
Otomobil... Beyaz eşya...
Ev aletleri... Mobilya... Ve daha pek çok şey.
Çinli... Eskisini mağazaya/fabrikaya getiriyor... Yenisini alıyor.
Teşvik... Ödeme kolaylığı... Evet, hepsi var.

***

YATIRIMLAR
Yatırıma teşvik... Yabancı yatırımcıya da... Yerli yatırımcıya da.
2021-2025... Çin'e gelen yabancı yatırım... 661 milyar dolar.
Yerel yönetim... Merkezi yönetim... Yatırımcıların hizmetinde... Sıfır bürokrasi.
Güçlük çıkarana ceza... Hele rüşvet alana...
Yıllarca hapis.

***

HAVA KİRLİLİĞİ
Hindistan'dan sonra... Hava kirliliği nedeniyle ölüm oranının en yüksek olduğu ülke... Çin.

Yılda... Bir milyona yakın insan ölüyor. Çevre kirliliğini önlemek için yenilenebilir enerji yatırımlarına hız verilmiş.
Sokaklarda... O kadar çok maskeyle dolaşan insan var ki.

***

FIKRA... VE ÖTESİ
Fıkra bu ya... Temel, idam sehpasında...
Son arzusunu sormuşlar...
Son arzusu yerine getirilmeden idam edilmeyecek.
Temel... "Çince öğrenmek istiyorum" demiş.
Çince öğrenmek kolay değil...
Neyse ki Türkiye'de... Dört üniversitemizde, Konfüçyüs Enstitüsü şubeleri var... Çin'le işbirliği... Çince dersleri...
Çin kültürüyle ilgili etkinlikler.
Pekin'de de, Yunus Emre Enstitüsü bayrağımızı dalgalandırıyor.
Çinliler, Türkçe öğreniyorlar.

***

BİSİKLET TARLASI
Bundan 40 yıl önce... Pekin'de ticari taksi bulamazdınız.
Varsa bisiklet... Yoksa bisiklet.
Şimdi... Caddelerde binlerce otomobil var.

Yine de... Bisiklete binmeye devam.
Ve motosiklete.
Fabrikaların, kamu binalarının, büyük şirketlerin, alışveriş merkezlerinin önü... Kaldırımlar... Bisiklet tarlası gibi.

Trafikte... Yolun bir bölümü... Sağ tarafı... Bisikletlere ait.
Geçen hafta... Bodrum-Gündoğan'da, trafikte korna çalma kavgası... Silah... 2 yaralı.
Pekin... 21 milyon nüfus... Trafiğin hâlini düşünün artık... Ama korna çalan yok.
"Vay sen misin korna çalan?" diye, silahına davranan yok.

***

ÇİN'DEKİ TÜRKİYE
Sadece Pekin'de değil... Şanghay'da... Guangzhou'da... Hangzhou'da... Tientsin'de... Shenzhen'de... Shenyang'da... Ningbo'da... Pek çok beş yıldızlı otelde Türk var.

Türk genel müdür... Türk yiyecek içecek müdürü... Türk aşçı.
Türk lokantası... Çok.
Pekin'de... Şanghay'da... Şehrin en prestijli yerlerinde.

***

BYD... ELBETTE YAZACAĞIZ
Manisa'ya dev yatırım... Dünyanın en büyüklerinden BYD, Türkiye'ye geliyor... Elbette yazacağız.
Çin'de kaç otomobil fabrikası var? Nerelerde? Kaç otomobil yapılıyor? Anlatacağız.

Çin... Büyük ülke... Adım başı Çin otomobili... Değişik marka ve modeller.
Fakat... Dikkatimizi çekti.
Pekin caddelerinde... Cadillac... BMW... Mercedes... Tesla... Lincoln... Citroen... Buick... Volkswagen... Bentley... O kadar çok ki.

Global ekonomi... İşte böyle bir şey.
Çin... Hem dünyaya otomobil satıyor.
Hem de dünya markalarını satın alıyor.