YAVUZ DONAT Yakalanmasaydı hırsız değildi

Meşhur atasözü... Caminin mumunu yiyen kedinin gözü kör olur.
Bir Rus atasözü... Yakalanmadıysa hırsız değildir.
Ve... Nâzım Hikmet'ten bir alıntı:
"Öyle bir ülkede yaşamak istiyorum ki,
Orada evlerin kapısı kilitlenmesin,
Soygun, hırsızlık, cinayet sözcükleri unutulup gitsin."
Yok böyle bir ülke Nâzım Usta.
Ne Türkiye, ne Amerika, ne Rusya, ne Japonya... İngiltere, Fransa, İtalya... Say sayabildiğin kadar.
Çin'deyim... Tapınağın rahibi görevden alındı... Yolsuzluktan... Hırsızlıktan.
Yakalanmasaydı hırsız değildi.

***

RAHİP DE ÖYLE YAPARSA...
Dünyaca ünlü... Çin'in en önemli kültürel markalarından biri... Henan eyaletindeki Shaolin Tapınağı.

1999 yılından bu yana tapınağın yöneticiliğini yapan... CEO ve rahip Shi Yongxin görevinden alındı.
Suçlamalar:

"Yolsuzluk... Suiistimal... Yurtdışına para kaçırma... Evlilik dışı ilişkiler."
Yargılanacak.

***

TAPINAK DEĞİL SANKİ HOLDİNG
Tapınak deyip geçmeyin... Bu tapınak başka tapınak... Shaolin... Turizm merkezi gibi... Büyük bir işletme gibi.
Tapınağın, 45 farklı sektörde, 200 ayrı markası var.
Kungfu akademisi... Geleneksel Çin tıbbı... Film... E-ticaret... Kültür turizmi...
Yıllık cirosu... 215 milyon dolar.
Tapınağın... 450 milyon yuan emlak yatırımı olduğunu da söyleyelim.

***

BU KEZ KAÇAMADI
Böyle bir unvan dünyada acaba kaç kişide var?
CEO-Rahip.
Shi Yongxin... Rahiplik unvanı iptal edildi.
Soruşturma sırasında, Virgin Adaları'na, emlak alımı için 18 milyon dolar transfer edildiği ortaya çıktı.
Rahip... 2015'te de bir soruşturma geçirmiş... Ama aklanmış.
Bu defa ise... İşi zor... Yargılanacağı günü bekliyor.

***

TARİH... VE BUGÜN
Tarihten bir yaprak... 1589... Sultan 3. Murad'ın veziriazamı (başbakanı) idam edildi... Suçu, rüşvet almak.
6 yıl sonra... 1603... Sultan yine 3. Murad... Bu defa Yemişçi Hasan Paşa... Suç aynı... Rüşvet.

Tarihten sayfaları bırakalım... Çin günlüğü notlarına devam.
Savunma Bakanı Li Shangfu görevden alındı.
Ondan önceki bakan Wei Fenghe de görevden alınmıştı.

Suçlama: Yolsuzluk ve disiplinsizlik.
Halk Meclisi Üyelikleri (milletvekilliği) düşürüldü.
Çin Komünist Partisi'nden ihraç edildiler.

***

UZUN LİSTE
İstatistikleri görmek istedik... Çinliler gösterdiler... Uzun bir liste... İsim isim. Ayrıntıya girmeyelim.
2022 yılında Çin'de 32 üst görevli soruşturma geçirmiş. 2023 yılında... 45 üst görevli.
Şu anda... Devam eden soruşturma çok.

***

SUÇ VE CEZA
Amiral Miao Hua... Çin Komünist Partisi Merkez Askeri Komitesi Siyasi Büro Direktörü... Önemli görev.
Yolsuzluk... Ve disiplinsizlik... Görevden alındı.
Ulusal Halk Meclisi Üyeliği de iptal. Partiden ihraç.

***

BİR ZAMANLAR KARTALDI
Tanınmış bir iş insanı... Xu Jia Yin... China Evergrande Group Kurucusu... Başkanı.
Bir zamanlar... 132 bin çalışanı vardı... Ve 300 milyar dolar varlık.
Şili gibi... Finlandiya gibi ülkelerin üzerinde bir ekonomik büyüklüğe sahipti.
2020... Cirosu 77 milyar dolar... Net kârı 1.2 milyar dolar.

Kriz... Emlak sektörü yavaşladı... Satışlar azaldı... Fiyatlar geriledi.
Şirket... Parasını aldığı konutları zamanında teslim edemedi... Ödeme güçlüğüne girdi.
Xu Jia Yin... Gözaltına alındı... Sonra bırakıldı.
Ama... Şirket, sorunlarını çözemedi... Nakit akışı sağlanamadı... Borçlar arttı.
Polis sorgusu... Ve Siyasi Danışma Konferansı Üyeliği (senatörlük) iptal edildi.
İddia... Karısıyla hileli boşanma... Ve yurtdışına 6 milyar dolar kaçırma.
Bir dönemin dev kuruluşunun başkanı Xu Jia Yin... Gözaltı devam ediyor.

***

'FİŞ'
Pekin... Sabah yürüyüşü... Park... Çarşı... Yoruldum. Otele döneceğim... Taksiye bindim.
Şoför, İngilizce bilmiyor... Otelin kartını verdim.

Taksimetreyi çalıştırdı... Otele geldik... Taksimetredeki yazılı parayı ödedim ve indim.
Şoför... Arkamdan bağırmaya başladı.
Otelin kapısındaki görevliye döndüm:
- Ne diyor?
Görevli... Şoförle konuştu... Ve bana bir fiş uzattı:
- Fişinizi almamışsınız.
Şoförün... Taşıdığı yolcuya fiş vermemesi... Suç.

***

BEĞENDİK
Çin mutfağını seviyorsanız... Lokanta çok... Mutfak zengin. Fiyatlar... Makul.

28 yuan... 22 yuan... 38 yuan... 52 yuan... Türk Lirası karşılığı... 5.5 ile çarpacaksınız.
Dikkat ettim:

1. Lokantalarda kameralar var... Kasa görünüyor.
2. Fiş... Mutlaka kesiliyor... Ama mutlaka.

***

YARIN... ÇİN'E DEVAM
Bitmedi... Çin günlüğü devam edecek.

Yolda yürürken... Bir kreşin önünden geçerken... Dikkatimizi çekti.
Kreşin girişinde... Duvarda... Diploma gibi iki belge asılı. Kreşin sahibi kim? Sorumlusu kim? Yöneticisi kim?

Fotoğraflı... Ad ve telefon yazılı.
Kreş... Büyük... Yeşillikler içinde... Ve cıvıl cıvıl... Hoşumuza gitti.