YAVUZ DONAT Yapay zekâ

Konferans... Kürsüde iki uzman... Prof. Dr. Levent Eraslan... Ve Zafer Küçükşabanoğlu... Yapay Zekâ Politikaları Derneği Kurucu Başkanı.
Konuşmacılar sözlerini bitirince... Soru yağmuru başladı. Sorular yanıtlandı. Konuşmacılar yerlerinden kalktılar... Gidecekler. Ama... Salondaki kalabalık, iki konuşmacının etrafını sardı.

Yapay zekâ ile ilgili açıklamalar, salondakilerin kafasını karıştırmıştı.
İtiraf etmeliyim... Benim de kafam karıştı.

***

Fırsat... Ve risk

Profesör Eraslan, yapay zekâ gazeteciliğini anlattı.
"Yapay zekâdan rica et... Senin adına makale yazsın."
Öğrenciysen... Ev ödevini yapay zekâ yapsın.
Milletvekili misin? Yapay zekâ, Meclis konuşmanı hazırlasın.
Yapay zekâ, artık haber yazıyor... Görsel seçiyor.
Yorumda bulunuyor... Gündemi yönlendiriyor.
Dayanamadım... Levent Hoca'nın sözünü kestim... Sordum:
- Yapay zekâ bir fırsat mıdır, yoksa risk mi?
Salonda sesler yükseldi:
- Biz de bunu soracaktık.
Profesör Eraslan yanıt verdi:
- Hem fırsattır hem de risk.

***

Biliyor muydunuz?

Singapur'da... 40 yaş üstü çalışanlara, ücretsiz yapay zekâ eğitimi verildiğini biliyor muydunuz?
Fransa... Yapay Zekâ ve Dijitalleşme Bakanı var... Bayan Clara Chappaz... Biliyor muydunuz?
Danimarka... Yapay Zekâ Partisi kurulduğunu... Biliyor muydunuz?
Birleşik Arap Emirlikleri... Dünyanın ilk ve tek yapay zekâ üniversitesini kurmuş... Mohammed bin Zayed Artificial Intelligence University.
Yapay zekâ konusunda, kamu kurumları arasında uyum/koordinasyon gerekiyor... İngiltere'de bu amaçla kurulmuş Yapay Zekâ Ofisi var.
Konferans sonrası... Salonda kısa bir anket... İzleyicilerin neredeyse tamamı bunları bilmiyordu.

***

Çok önemli

Diğer konuşmacı... Zafer Küçükşabanoğlu... O da söze girdi:
- İşte can alıcı konu... Yapay zekânın fırsatlarından yararlanmak şart... Ama risklerinden korunmak da şart.
Sordum:
- Öyleyse... Ne yapmalıyız?
- Toplumun yapay zekâ konusunda bilinçlendirilmesi lazım... Bu çok önemli.

***

Hawking ne diyor?

Ünlü fizikçi Stephen Hawking demişti ki:
Güçlü bir yapay zekânın yükselişi ya insanlığın başına gelen en iyi şeydir... Ya da en kötü şey olabilir.
Yapay zekâ, insanlığın en büyük icadı ya da en kötü şey olacaktır.
Hangisinin olacağını bilmiyoruz.
Anlaşılıyor ki... 2018'de hayatını kaybeden... Dünyaca ünlü fizikçinin bile kafasında sorular vardı... Onun da kafası hayli karışıktı.

***

Etik ve vicdan

Prof. Dr. Levent Eraslan, "Yapay zekâ gazeteciliği, yeni bir meydan okumadır" dedi:
"Yalnızca teknolojik bir gelişme değil, aynı zamanda medya etiği, toplumsal algı ve haberin güvenilirliği açısından da ciddi bir sınavdır."
Konferans sonrası Levent Hoca ile sohbet.
Önemli bir şey söyledi:
Gazeteciliğin vicdanı var... İnsan.
Yapay zekâ çok güçlü... Ama vicdanı yok.
Etik bir el onu tutmadıkça, yapay zekâ manipülasyon üretir.

***

İlk 10

İzleyicilerden biri sordu:
- Yapay zekâda... Dünyada ilk 10 ülke hangileri? Ve aralarında Türkiye var mı?
Hayır... Türkiye yok... Zafer Küçükşabanoğlu söyledi.
İlk 10... Başta ABD... Ardından Çin... Sonra İngiltere.
Sıralama devam ediyor: Hindistan... Birleşik Arap Emirlikleri... Fransa... Güney Kore... Almanya... Japonya... Singapur.
Biz... Hayli gecikmişiz. Daha fazla gecikmeyelim.

***

Büyük sınav

Amerika... Stanford Üniversitesi'nden Eric Bryjolfson... Diyor ki:
Teknolojiyi benimseyen, nasıl kullanılacağını öğrenen çok başarılı olacak.
Yapay zekâ çalışanların yerini almayacak.
Fakat... Yapay zekâ ile çalışanlar, çalışmayanların yerini alacak.
Makinelere karşı şaşırmak yerine, makinelerle birlikte yarışmak zorundayız.
Önümüzdeki en büyük sınav budur.

***

Korku

Dünyanın en zengin kişilerinden Bill Gates... Yapay zekâ konusunda onun bile korkuları var... Diyor ki:
Yapay zekâ, kötü niyetli kişi ve organizasyonların eline geçerek savaşlara hatta biyoterörizme yol açacak olaylara neden olabilir.
Yapay zekâ dolandırıcılık, siber saldırı anlamında daha çok kullanılarak başımıza büyük dertler açabilir.

***

Kaçınılmaz konu

Yapay zekâ... Öyle bir konu ki... İlgilenmek şart... Kaçınılmaz. Konferansta şunu gördüm: Yapay zekâyı merak eden çok. Yapay zekâdan nefret eden... Çok. Yapay zekâ denilince... Heyecanlanan... Çok. Kaygı duyan... Çok. Yapay zekâ... Artısı da çok, eksisi de. Yapay zekâ... Tıp... Hukuk... Politika... Medya... Mühendislik... Etkilemediği alan yok. Yapay zekâ konusunda Türkiye'nin, dünyadaki ilk 10 ülke arasında yer almasını isteyen... Hepsinden kat kat çok.

***

Liderlere uyarı

Kitap: Yapay Zekâ Çağında Rekabet. Yazanlar: Marco Iansiti... Karım R. Lakhani. Kitaptan bir alıntı: "Sağlık, ekonomi ve politika alanında benzeri görülmemiş bir belirsizlikle karşı karşıyayız." Kitapta liderlere uyarılar da var:
Liderler, etkili olmak istiyorlarsa analiz sistemini bilmeli.
Dijital ağların ve yapay zekânın teknolojisini ve ekonomisini anlamalı.
Değişim-dönüşüm açlığı duymalı.

***

Neredeyiz?

Merak ettik... Konferanstaki konuşmacılara sorduk... Araştırdık... Biz, yapay zekâ konusunun neresindeyiz?
Dünya sıralamasında yerimiz nedir? Önümüze iki yabancı rapor konuldu.
Birinde... 188 ülke içinde 53. sıradayız. Diğerinde... 174 ülke içinde 50. sırada.
Ve... Türkiye'nin gündemine bakıyoruz... Siyasetin, medyanın, iş dünyasının, çalışma hayatının gündeminde... Yapay zekâ konusu ya hiç yok... Ya da gündemin son sıralarında.
Ve nokta: Bir konferans dinledim, kafam karıştı.