Yeni düzenleme geliyor: Marketlere, fiyat yükseltenlere 1 milyondan 5 milyona kadar ceza yağacak!

Ülkede yüksek enflasyon altında milyonların alım gücü erirken, Ticaret Bakanlığı denetim ve cezalarla piyasayı domine edecek bir düzenleme hazırlığında. Bakanlık tarafından hazırlanan ve birçok değişiklik getirecek düzenlemenin yeni taslağında üreticiden mal almayan markete 50 milyon TL ceza öngörülüyor. Fiyat yükseltenlere 1 milyon TL, bozulan ürünü çöpe dökenlere 200 bin TL ceza verilmesi planlanıyor.

Ticaret Bakanlığı “Sebze ve Meyveler ile Yeterli Arz ve Talep Derinliği Bulunan Diğer Malların Ticaretinin Düzenlenmesi Hakkındaki Kanun’da” değişikliğe gidiyor. Kanunda değişiklik öngören düzenleme için bir taslak hazırlandı.

Türkiye Gazetesi’nin haberine göre taslak ile toptancı hallerinin kurulmasına ilişkin izin belediyelerden alınarak, Ticaret Bakanlığı’na verilecek. Bu şekilde, hizmet tesislerini oluşturmayan ve asgari nitelikleri taşımayan toptancı hallerinin kurulmasının engellenmesi ve modern toptancı hallerinin kurulması hedefleniyor. Yine toptancı hali kurmak isteyen üretici örgütlerine de kolaylık sağlanacak: Toptancı hal yerlerinin bedelsiz olarak verilecek. Böylelikle üretici örgütlerinin güçlendirilmesi hedefleniyor. Malların toptan alımı, satımı ve sevki hal kayıt sistemine bildirilecek. Henüz satışa konu olmayan ve depolarda muhafaza edilen mallar için de bildirim yükümlülüğü olacak.

Üretici örgütlerine satılan zirai ürün bedelleri üzerinden gelir vergisi tevkifatı yapılmamasını öngören düzenleme ile üretici örgütlerinin teşvik edilmesi hedefleniyor. Ticaret Bakanlığı, kararlaştıracağı niteliklere sahip perakendecilerin satışa sunacağı malların yüzde 20’sini geçmemek üzere belirleyeceği bir oranının, doğrudan üretici ve üretici örgütlerinden satın alınmasını zorunlu kılabilecek. Üretici ve tüketici fiyatı arasındaki farkın azaltılması isteniyor.

Üretici örgütlerine, ortak ve üyelerinin mallarının satışına aracılık etme imkânı tanınarak, bu örgütlerin malları satın almasına gerek kalmaksızın ortak ve üyelerinin mallarını pazarlayabilecek. Yine malların üzerine eklenen aracı maliyetlerini azaltmak için bir yasak gelecek; aynı hal içinde komisyoncular komisyonculara ve tüccarlar tüccarlara mal devri ve satışı yapamayacak.

Komisyoncular kanunî kesintileri satış bedelinden düştükten sonra mal bedelini satış tarihinden itibaren 20 gün, vadeli satışlarda ise 30 gün içinde ödemek zorunda olacak.

Komisyoncular dışındakilerin ise mal bedelini, malın teslimi veya mülkiyetinin devrinden itibaren yine 30 gün içinde ödemesi mecburi kılınacak. Ödemeler ise bankalar aracılığı ile yapılacak ve bu zorunlu olacak. Bu adımla kayıt dışılığın önüne geçilmek isteniyor. Belediye toptancı hallerinde bulunan iş yerlerinde faaliyet gösteren kişilerin kira sözleşmesinin bitiminde sözleşmenin yeniden uzatılması ve bu iş yerlerinin yalnızca kiralama yoluyla işletilmesi sağlanıyor. Bu yolla; kiralama ve satış ihale bedellerinin yüksek olmasının neden olduğu toptancı hallerinde faaliyet gösteren meslek mensuplarının maliyet artışının önüne geçilmesi amaçlanıyor.

Yanı sıra, üretici örgütlerini teşvik etmek için ödeyecekleri kira bedellerinde yüzde 75 indirim yapılması öngörülüyor. Ancak, üç kez gerçeğe aykırı bildirim veya bildirimsiz mal alım satımı nedeniyle hakkında ceza uygulananların kira sözleşmesinin feshi ile kayıt dışı satışların engellenmesi amaçlanıyor.

Mal bedellerinin üreticilere ödenmemesi, malların özenle korunmaması ve bozuk olması durumunda meydana gelen zararları karşılamak için kullanılan teminatın kapsamı hal dışında faaliyet gösteren tüccarları da kapsayacak şekilde genişletilecek. Düzenleme ile üreticiler dışındaki kişilerin alacakları için de teminattan kesinti yapılabilmesi sağlanarak alacakların tahsilinin kolaylaştırılması amaçlanıyor.

Serbest rekabeti engellemek amacıyla anlaşma yapmak, piyasada darlık oluşturmak, fiyatların yükselmesine sebebiyet vermek veya fiyatların düşmesine engel olmak için malların belirli ellerde toplanması, satışından kaçınılması, stoklanması, yok edilmesi, bu amaçla propaganda yapılması veya benzeri davranışlarda bulunulması eylemlerine şuan 177 bin 340 TL olarak uygulanan idari para cezası, daha caydırıcı olması için 1 milyon TL’ye yükseltiliyor. Diğer yandan süresinde ödenmeyen mal bedelleri için öngörülen idari para cezasının 20 bin Türk Lirasından az, 100 bin Türk Lirasından fazla olmamak üzere ödenmeyen tutarın yüzde 25’i olarak uygulanması sağlanarak ürün bedellerinin ödenmemesi hususundaki caydırıcılık artırılıyor.

Bozulan ürünlerin imhası için belirlenecek usul ve esaslara aykırı hareket ederek ürünleri çöpe veya başka bir alana dökenlere de 200 bin lira idari para cezası müeyyidesi getiriliyor. Bu yasağa aykırı hareket eden üreticilerin 3 yıl süre ile üretim desteklerinden yararlanamaması da caydırıcılığı arttırmak üzere taslakta yer aldı. Ayrıca malları belirlenen standartlara aykırı şekilde ambalajlayan, taşıyan, depolayan ve satışa sunan kişiler için 36 bin lira para cezası uygulanacak.

Üreticiler ve üretici örgütlerinden satışa sunacağı malların yüzde 20’sini geçmemek üzere belirlenecek oranda mal temin etmeyen perakendecilere aykırılığın tespit edildiği her yıl için 50 milyon TL para cezası uygulanacak.

Depolanabilen sebze ve meyveler için depolama ve nakliye desteği sağlanması maksadıyla Ticaret Bakanlığı’na yetki veriliyor.