Yeni Papa nasıl seçiliyor? Konklav kuralları ve gizemli süreç

Dünyanın bir milyardan fazla Katoliğin liderini seçme süreci, köklü bir tarihe, geleneğe ve sıkı bir gizliliğe dayanmaktadır. Bir Papa vefat ettiğinde veya görevinden ayrıldığında, yeni lideri seçme sorumluluğu, Papalık Konklavı olarak bilinen ciddi bir toplantıda bir araya gelen Kardinaller Koleji'ne düşer.

"Konklav" kelimesi, "anahtarla kilitli" anlamına gelen Latince "cum clave" ifadesinden gelir; bu, kardinal seçmenlerin dış etkileri önlemek ve kararı hızlandırmak amacıyla dış dünyadan kilit altında tutulmasının tarihsel bir uygulamasına göndermedir. Günümüzde Konklav, Vatikan sınırları içinde, ağırlıklı olarak Sistina Şapeli'nde gerçekleşir.

Sadece, Papalık makamının boşaldığı anda 80 yaşından küçük olan kardinallerin oy kullanma hakkı bulunur. Kardinal seçmenler olarak bilinen bu kişiler, küresel Katolik Kilisesi'nin karşılaştığı zorluklar ve geleceği hakkında farklı bakış açıları sunarak dünyanın çeşitli bölgelerini temsil ederler. Tüm kardinal seçmenlerin, sağlık veya başka ciddi nedenler engellemediği sürece Konklav'a katılması beklenir.

Ön hazırlık toplantılarının ardından kardinaller Konklav'a resmi olarak girerler. Önemli anlardan biri "Extra omnes!" (Herkes dışarı!) emrinin verilmesidir; bu emirden sonra seçime dahil olmayan herkes Sistina Şapeli'ni ve çevresindeki alanları terk eder ve bu alanlar mühürlenir. Kardinaller, Konklav içinde olup biten hiçbir şeyi açıklamayacaklarına dair ciddi bir gizlilik yemini ederler. Bu süre zarfında kardinallerin dış dünyayla iletişim kurması kesinlikle yasaktır. Konklav içindeki günler dua, tefekkür ve çok sayıda oylama turuyla geçer.

Oylama, gizli oylama yöntemiyle yapılır. İlk gün genellikle bir tur oylama yapılır. Sonraki günlerde ise genellikle günde dört tur oylama gerçekleştirilir – ikisi sabah, ikisi öğleden sonra. Her kardinal seçmen, seçtiği adayın adını oy pusulasına yazar. Pusulalar daha sonra toplanır, sayılır ve belirlenmiş kardinaller tarafından doğrulanır.

Bir adayın Papa seçilebilmesi için, mevcut kardinal seçmenlerin oylarının üçte iki çoğunluğunu alması gerekir. Bu kural, yüzyıllardır Papalık seçimlerinin temel taşlarından biridir.

Her oylama turundan sonra, oy pusulaları, Aziz Petrus Meydanı'ndan görülebilen bir bacaya bağlı özel bir sobanın içinde yakılır. Dumanın rengi, sonucun ne olduğunu gösterir:

Siyah Duman: Eğer hiçbir aday gerekli üçte iki çoğunluğu sağlayamazsa, yakılan pusulalara kimyasallar eklenerek siyah duman çıkması sağlanır; bu, henüz bir Papa seçilmediğini belirtir.

Beyaz Duman: Bir aday başarıyla gerekli oyları aldığında ve seçimi kabul ettiğinde, pusulalar beyaz duman çıkaracak şekilde yakılır. Aziz Petrus Bazilikası'nın çanlarının çalması genellikle beyaz dumana eşlik ederek bekleyen kalabalığa net bir işaret verir.

Bir kardinal üçte iki çoğunluğu elde ettiğinde, Kardinaller Koleji Dekanı tarafından resmi olarak "Yüce Papalık makamına seçilmenizi kabul ediyor musunuz?" diye sorulur. Eğer kabul ederse, hangi Papalık adını almak istediği sorulur. O andan itibaren resmi olarak Katolik Kilisesi'nin yeni lideri olur.

Yeni seçilen Papa daha sonra Papalık cübbesini giyer. Kısa bir süre sonra, kıdemli kardinal diyakoz Aziz Petrus Bazilikası'nın orta balkonuna çıkarak dünyaya tarihi duyuruyu yapar: "Habemus Papam!" (Bir Papamız Var!) diyerek yeni Papa'nın adını ve seçtiği Papalık ismini ilan eder. Ardından yeni Papa genellikle ilk "Urbi et Orbi" (Şehre ve Dünyaya) kutsamasını verir.

Tüm bu süreç, köklü gelenek ve yasalara göre bir sonraki lideri belirlemek için tasarlanmış derin bir ruhsal ve lojistik faaliyettir.