Yerli karanfil ıslah çalışmalarında olumlu sonuç: Yüzde 85 i ihraç ediliyor!

Batı Akdeniz Tarımsal Araştırmalar Enstitüsü'nün (BATEM) Antalya'da kesme çiçek üretimi ve ihracatçısı 2 firma ile 2012 yılında ortak başlattığı yerli karanfil ıslah çalışmaları olumlu sonuçlandı. 5 çeşit üretimi yapılan yerli karanfillerin yüzde 85'i ihraç ediliyor.

Türkiye'de kesme çiçek üreticilerinin her yıl anaç ve fideleri İsrail, Hollanda, İtalya ve İspanya'dan ithal edilen karanfile yönelik yerli ıslah çalışmaları, BATEM ve kesme çiçek üretici firmalarının iş birliğinde 2012 yılında başladı. Ana vatanı Türkiye olan, 1800'lü yıllardan itibaren Anadolu dağlarındaki kültürleri yabancı bilim adamları tarafından toplanarak Avrupa ve İsrail'e götürülen, yıllardır anaç, çelik ve fideleri ithal edilen karanfilin ilk yerli ıslah çalışmasının başarıyla sonuçlanmasının ardından, üretimi yaygınlaşan yerli karanfillerin ihracatına başlandı.

İlk yerli karanfil: Likya Kaya

Türkiye'de kesme çiçek üretimi ve ihracatının merkezi konumundaki Antalya'da BATEM'den Ziraat Mühendisi Ayşe Kaya'nın proje liderliğinde Türkiye'nin ilk yerli karanfillerinin ıslahı gerçekleştirildi. Yerli karanfil ıslah çalışmalarında Türkiye'nin ilk yerli karanfiline ise "Likya Kaya" ismi verildi.

Likya Kaya'nın satışını Turkish Flower Group'a yaptıklarını anlatan Ayşe Kaya, “Yine ıslah çalışmalarımızın sonucu olarak geliştirdiğimiz 4 çeşidin, iki firmaya satışını gerçekleştirdik. Halen bu çeşitlerin yurt dışına ihracatı yapılmakta " dedi.

4 milyon yerli karanfil üretimi

BATEM'in yerli karanfil çeşitleri ıslahında başarılı sonuçlar elde ettiğini belirten Antalya Ticaret Borsası Başkanı Ali Çandır, şöyle konuştu:

“Bir tanesi ticarileştirilerek tescillenmişti, Likya Kaya diye. Daha sonra BATEM'in ürettiği dört çeşidin de tescillerini alarak üretimine başladık. Üç yıldır üretiyoruz. Bu karanfillerimizin yapısı diğerlerinden daha farklı, daha olumlu. Bu doğrultuda yaklaşık son 3 yılda 4 milyonun üzerinde bu çiçeklerden ürettik. Bunların da yaklaşık yüzde 85'ini ihracat, yüzde 15'ini iç piyasada değerlendirdik." 

Süs bitkileri yükselen trend 

Bu çalışmaların önemli olduğunu dile getiren Çandır, şöyle devam etti:

“Çünkü bizler ürettiğimiz ürünlerin çoğunluğu için yurt dışında 'royalty: telif' bedelleri ödüyoruz. Bu ürünlerin yerli ve milli olması, bu katma değerin ülkemizde kalmasını sağlayacaktır.

Özellikle bu ıslah, çeşit geliştirme çalışmaları uzun soluklu işler. Bunları da BATEM'in özel sektörle iş birliği halinde yapıyor olması önemli. Kentleşmenin yoğunlaştığı bu dönemlerde özellikle süs bitkileri yükselen bir trend.

Dünyada hem peyzaj olarak hem iç mekanda hem vazolarda çiçeklerle insanların natürelliği yakalanmaya çalışılıyor. Önü açık bir sektör. Türkiye de potansiyeli yüksek bir ülke. Bu çeşitler ne kadar artarsa biz de ülkemize daha çok katma değer yaratarak ihracata yönleniriz."

40 milyon dolarlık ihracat 

Türkiye'de kesme çiçek üretimi ve ihracatının merkezinin Antalya olduğunu ifade eden Çandır, şunları kaydetti:

"Antalya olarak yaklaşık 40 milyon dolarlık ihracatımız söz konusu. 10 bin dekar alanda da süs bitkisi karanfil yetiştiriciliği yapıldığını görüyoruz. Sprey karanfil üretimi olarak da dünyada söz sahibiyiz. Ama son yıllarda özellikle kamu kurumlarımızın ve şirketlerimizin, üreticilerimizin çabalarıyla biraz daha karanfil dışındaki çeşitlerle üretime başladık. Böylelikle pazar payımızı da artırıyoruz. Daha yeni çeşitlerle hem iç piyasaya hem yurt dışına farklı çiçekler üretmenin peşindeyiz." 

Saksıda yerli karanfiller de üretildi 

Diğer yandan, BATEM'in yerli karanfil ıslah çalışmalarında, kesme çiçek türü dışında, peyzaj çalışmalarında kullanılan saksıda karanfil olarak da iki yerli tür üretimi tamamlandı.

Aura ve Nezahat ismi verilen iki tür hakkında bilgi veren Ayşe Kaya, şunları söyledi:

“Nezahat Gökyiğit Botanik Bahçesi ile ortaklaşa yürüttüğümüz her iki kurumun alanlarında ortaklaşa yürüttüğümüz TAGEM-ARGE destekli bir projeyle başladı ve günümüze kadar kesintisiz çalışmalarımız devam etti.

Karanfilin saksılı kullanımı da var. Park bahçelerde, açık alanlarda, balkonlarda, peyzaj tasarımlarında geniş kullanımı olan bir tür. Çalışmalarımızda saksılı karanfil çeşit geliştirme kısmına da girdik.

2017 yılından itibaren 18 adaydan ikisinin, Aura ve Nezahat ismiyle 2024 aralık ayında tescil işlemini gerçekleştirdik. Şu anda özel sektöre sunumu hazır bir şekilde, nihai müşterilerini bekliyor çeşitlerimiz." (DHA)