Yılda 520 milyon euro kazanç

Sıfır Atık'ın en önemli adımı biri olan Depozito Yönetim Sistemi dün pilot il olan Sakarya'da başlatıldı. Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanı Murat Kurum'un startını verdiği sistemle, vatandaşın dönüşüm makinalarına attığı her cam, alüminyum ve plastik atık, e-cüzdanına para olarak dönecek. Yılda 25 milyar şişenin dönüştürülmesinin hedeflendiği sistemle, kayıtdışı üretim de engellenecek. 2026'da tüm il ve ilçelerde kurulacak olan sistemle, geri kazanımdan yılda 520 milyon euro gelir elde edilmesi hedefleniyor. Sakarya'da "Depozito İade Sistemi Tanıtım Toplantısı"nda konuşan Bakan Bakan Kurum, "Ulusal depozito yönetim sistemini başlatıyoruz. Bu sistem 2017 yılında başlattığımız Sıfır Atık hareketimizin 2025 yılından geleceğe uzanan en önemli adımıdır" dedi.

DÖNÜŞÜME % 30 HAMMADE
Sıfır atık hareketinin insanlığa bir armağan olduğunu vurgulayan Kurum, "Ülkemizde her yıl 35 milyon katı atık çıkıyor. Bu atıkların yüzde 25'ini içecek ambalajları oluşturuyor. Biz de bu ciddi miktarı dönüştürmek için süratle Türkiye Çevre Ajansı'nı kurduk" diye konuştu. Depozito İade Sistemi'nin sıfır atığın en önemli adımı olduğuna dikkat çeken Kurum, şöyle devam etti: "1 ton atık cam dönüştürüldüğünde yüzde 30 hammadde sağlıyoruz. Avrupa'da atık cam şişe toplama oranı yüzde 80 iken ülkemizde bu oran yüzde 3. Fabrikalarımız üretimde kullandığı cam kırıklarını ithal etmek zorunda kalıyor. Depozito uygulaması sistemimizle birlikte, AB mutabakatı ile zorunlu hale gelen bir işi de başlatıyoruz. Bu sistemle yılda 200 binden fazla pet şişeyi toplamayı hedefliyoruz. Depozito yönetim sisteminin 81 ilde yüzde 100 uygulanması demek ülkemize her yıl 500 milyon eurodan fazla yatırım demek."

2026'DA HER YERDE

Bu sistemle sadece Sakarya'da 1-2 ayda 100 ton atık cam topladıklarını anlatan Bakan Kurum, "Bu ilde kurduğumuz 30 depozito iade makinemiz sistemin kusursuz işlediğini ortaya koydu. Sakarya'da 37 binden fazla vatandaşımız sistemi kullanıyor. Günde ortalama 30 bin ambalaj toplanıyor. Sistem devreye alındığından beri Sakarya'da 1 milyon fazla şişe çöpe gitmedi" dedi. Bakan Kurum, Erzurum, Samsun, Mersin, Gaziantep, Konya ve İzmir'de de depozito iade makinelerinin kurulum çalışmalarının başladığı, 2026 yılında da tüm il ve ilçelerde kurulumun yapılacağını kaydetti.

HEDEF YILDA 25 MİLYAR ATIK ŞİŞE
Denizlerdeki plastik kirliliği azaltılacak.
Düzenli depolama sahalarında alandan tasarruf edilecek.
Enerjiden tasarruf sağlanacak.
Teknoloji transferi ve yerli üretimde ekonomiye katkı sağlanacak.
Kayıt dışı üretim engellenecek.

DEPOZİTO YÖNETİM SİSTEMİ NEDİR?

Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı'na bağlı Türkiye Çevre Ajansı'nın (TÜÇA) uygulayıcısı olduğu Depozito Yönetim Sistemi kapsamında "Depozitosu Olan Ambalajlar" (DOA) logosu olan plastik ve cam şişeler ile alüminyum ambalajlar DOA İade Makineleri'ne bırakılıyor, depozito iadesi tüketici tarafından cüzdanına yatırılıyor.

UYGULAMA NASIL ÇALIŞIYOR?
İLK ADIM: Tüketiciler iade süreçlerinde "DOA" dijital uygulamasını telefonlarına yüklüyor.
İKİNCİ ADIM: Depozito iade makinelerine QR kod okutuluyor ve ambalajlar depozito makinelerine yükleniyor. Böylece iade edilen ambalajlara karşılık gelen teşvik bedelini dijital cüzdanlarda birikebiliyor.
ÜÇÜNCÜ ADIM: Uygulamada biriken tutar, anlaşmalı mağazar, market ve restoranlarda QR okutularak kullanılıyor. Biriken bakiye, transfer yoluyla banka hesaplarına aktarılabiliyor.

ATIK İTHALATI DA ÖNLENECEK
Yıllık 120 milyon euro geri kazanım geliri.
İkincil ham madde kullanımından 250 milyon euro kazanç.
Atık ithalatında 50 milyon euro azalma.
Yerel yönetimlerin atık bertarafı ve elektrik kullanımından 100 milyon euro tasarruf.