Yolsuzluğa Karşı Devletler Grubu duyurdu: Türkiye milletvekillerine ilişkin hiçbir tavsiyeyi tam olarak uygulanmadı

Avrupa Konseyi’ne bağlı Yolsuzluğa Karşı Devletler Grubu (GRECO) tarafından yapılan açıklamaya göre, GRECO’dan üst düzey bir heyet, bugün Ankara’da gerçekleştirdiği temaslarda, Türkiye’ye; yolsuzluğun önlenmesi ile milletvekilleri, hakimler ve savcılar arasında dürüstlüğün güçlendirilmesine yönelik tavsiyeleri tam olarak hayata geçirme çağrısında bulundu.

Heyette; GRECO Başkanı David Meyer, Avrupa Konseyi Güvenlik, Dürüstlük ve Hukukun Üstünlüğü Direktörü Hanne Juncher, GRECO Başkan Yardımcısı ve Portekiz'in GRECO Delegasyonu Başkanı António Delicado ve Azerbaycan'ın GRECO Delegasyonu Başkanı Elnur Musayev'in yanı sıra GRECO İcra Sekreteri Livia Stoica Becht ve GRECO Sekretaryası Kıdemli Hukuk Danışmanı David Dolidze yer aldı.

Heyet; Adalet Bakanı Yılmaz Tunç, Adalet Bakan Yardımcısı Hurşit Yıldırım, Yargıtay Birinci Başkan Vekili Adem Albayrak, Hakimler ve Savcılar Kurulu (HSK) Birinci Daire Başkanı Turan Kuloğlu Hakimler ve Savcılar Kurulu İkinci Daire Üyesi Seyfi Han, TBMM Başkanvekili Bekir Bozdağ ve aralarında GRECO Türkiye Delegasyonu Başkanı Ahmet Ulutaş'ın da bulunduğu diğer üst düzey yetkililer ile görüştü.

Açıklamada, ziyaretin, GRECO’nun, “Türkiye’ye tavsiye ettiği yasa ve politika değişikliklerini görüşmek için bir fırsat olduğu” belirtilirken, bu temasların, GRECO’nun Haziran 2023’te aldığı ve Türkiye’nin Dördüncü Değerlendirme Turu kapsamındaki tavsiyeleri uygulamada yeterli ilerleme kaydetmediğini ortaya koyan kararının ardından geldiği ifade edildi.

Açıklamada, şu ifadelere yer verildi:

“GRECO heyeti, ziyaret sırasında sağlanan bilgileri not etmiş, GRECO tavsiyelerinin uygulanması konusunda en üst düzeyde ifade edilen kararlılığı memnuniyetle karşılamış ve Türkiye'nin bu konuda hızla harekete geçmesini beklediğinin altını çizmiştir. GRECO'nun, ‘Türkiye'ye ilişkin Dördüncü Tur Değerlendirme Raporu’nun kabul edilmesinin üzerinden dokuz yıldan fazla bir süre geçmesine rağmen, raporda yer alan 22 tavsiyeden yalnızca üçü tam olarak uygulanmıştır.

TBMM üyelerine ilişkin heyet, GRECO'nun milletvekilleriyle ilgili 7 tavsiyesinden hiçbirinin tam olarak uygulanmamış olmasından duyduğu endişeyi dile getirmiştir. Değerlendirme raporunun kabul edilmesinden kısa bir süre sonra bazı adımlar atılmış olsa da 2018'den bu yana tavsiyelerin daha fazla uygulanması için alınan veya öngörülen herhangi bir tedbir hakkında önemli bir bilgi sağlanmamıştır. Bu nedenle GRECO, TBMM'yi yasama sürecinin şeffaflığına, davranış kurallarının kabul edilmesine, çıkar çatışmalarının yönetilmesine, mal beyanlarının doğrulanmasına, milletvekili dokunulmazlığının daraltılmasına ve dürüstlük konularında gizli danışmanlık ve eğitim sağlanmasına odaklanarak parlamenter dürüstlüğü güçlendirmek için hızlı ve kararlı bir şekilde harekete geçmeye çağırmıştır.

Heyet, yargı ve savcılık hizmetlerine ilişkin ise, ‘Yargı Etiği Bildirgesi’nin kabul edilmesi, hakim ve savcıların eğitilmesi, bağımsızlık ve tarafsızlık ilkelerine bağlı kalınacağına dair bir yargı yemininin ve dürüstlük konularında gizli danışmanlık hizmetinin sunulmasının yanı sıra disiplin ihraç kararlarına itiraz etme imkânının getirilmesi gibi bir dizi olumlu gelişmeye dikkat çekmiştir. Adalet Akademisi’ne ilişkin yeni bir kanun ve yargı etiğine ilişkin bir rehber hazırlanması planları da not edilmiştir.

GRECO heyeti, HSK'nın bağımsızlığının güçlendirilmesi, yargı mensuplarının görev sürelerinin güvence altına alınması, Adalet Bakanlığı'nın gelecekteki hâkim ve savcıları seçme ve işe alma, geçici görevlendirmeler ve disiplin soruşturmaları ile ilgili bazı yetkilerinin kaldırılması ve işlevsel dokunulmazlıklarının kaldırılması gibi yargı yönetişiminin bazı kilit yönleri üzerindeki etkileri göz önüne alındığında, bekleyen tavsiyelerin uygulanmasında somut ilerleme kaydedilmesinin önemini vurgulamıştır.

GRECO, Dördüncü Tur tavsiyelerinin uygulanması için Türk makamları tarafından alınan tedbirleri ve bunların etkinliğini bir sonraki aşamada Mart 2026'da gözden geçirecektir.”