Zeytinyağı ihracatına kısıtlama İş Yaşam Haberleri

1 Ağustos’tan 31 Ekim 2023’e kadar dökme ve varilli zeytinyağı ihracatı yasaklandı. Ticaret Bakanlığı'ndan söz konusu kısıtlama ile ilgili yapılan açıklamada dünyada azalan zeytinyağı rekoltesinin sebep olduğu artan dış talep ve dünya fiyatları sebebiyle önemli ölçüde yükselen dökme ve varilli zeytinyağı ihracatının yurt içi tüketici fiyatlarına olan olumsuz etkisinin devam ettiği kaydedildi.

Açıklamada "Önümüzdeki zeytinyağı hasat döneminin başlangıcına (1 Kasım 2023) kadar dökme veya varilli zeytinyağı ihracatına yönelik olarak ilave tedbirler yürürlüğe konulmuştur" denildi.

Daha önce 19 Temmuz'da açıklanan karara göre dış talep sebebiyle yükselen dökme ve varilli zeytinyağı ihracatının, ambalajlı zeytinyağına yönlendirilerek katma değerli ürün ihracatına katkı sağlaması amacıyla her türlü dökme ve varilli zeytinyağı ihracatında kilogram başına 20 cent karşılığı Türk lirası Destekleme ve Fiyat İstikrar Fonu kesintisi uygulanacaktı. Yani ton başına 200 Euro vergi getirmişlerdi ham zeytinyağı ihracatına.

Fakat iç piyasada fiyatların daha da artması üzerine ham zeytinyağı ihracatı kısmen askıya alındı. Üretici birlikleri de ihracatçıyı uyararak söz konusu verginin yatırılmaması için uyardı. Bu tarihe kadar tareks belgesi alınmış, araçları yüklenmiş olanlarda dahil tüm ihracat beyanname onay işlemleri kısıtlandı.

İHRACAT KATLANDI

Türkiye İhracatçılar Meclisi (TİM) verilerine göre Türkiye'nin zeytin ve zeytinyağı ihracatı 2023 Ocak-Haziran döneminde geçen yılın aynı dönemine kıyasla yüzde 190 oranında artarak 559,8 milyon dolara yükseldi.

Ticaret Bakanlığı'ndan bugün yapılan açıklamaya göre adet bazında toplam zeytinyağı ihracatı ise 2022/23 sezonu Kasım-Temmuz döneminde, bir önceki sezonun aynı dönemine göre; yüzde 240 artarak 136,5 bin tona ulaştı.

6 AYLIK İHRACAT YARIM MİLYAR $

İHRACAT (Bin dolar) 2022 / 6 2023 /6 Değişim (%) Zeytin ve zeytinyağı 192.631 559.881 190,7

VARİLLİNİN PAYI YÜZDE 83'E ULAŞTI

Bu dönemde, ambalajlı zeytinyağı ihracatı miktar bazında yüzde 3 artarken, dökme zeytinyağı ihracatı 5,5 kat, varilli ihracatı ise 4 kat arttı İhracatın sevkiyat türüne göre dağılımına bakıldığında ise, dökme ve varilli zeytinyağı ihracatının toplam ihracattaki miktar bazında payı yüzde 42’den yüzde 83’e yükseldi. 2022/23 sezonu Kasım-Temmuz döneminde, dökme ve varilli ihracatının bir önceki sezonun aynı dönemine göre İspanya’ya 21 kat, İtalya’ya ise 44 kat artış gösterdiği görüldü.

FİYATLAR UÇTU

Sezonunda 75 liraya satılan 1 litrelik zeytinyağı, şu anda üreticiden piyasaya 165 liraya toptan satılıyor, perakendede ise 250 liraya kadar ulaşıyor.

İKLİM KRİZİ ETKİLİ OLDU

Fiyatların artmasının ana nedeni Akdeniz ülkelerinde hava sıcaklarının etkisiyle zeytin üretiminin durma noktasına gelmesiydi. Türkiye'de de bu yıl üretimde düşüş yaşanabileceği belirtiliyordu. Zeytin ve zeytinyağı fiyatları son bir ayda arttı. Dünya piyasasında zeytinyağının ortalama litre fiyatı 4 Euro'dan 8 Euro'ya kadar çıktı.

ORTALAMA LİTRE FİYATI 8 EURO’YU AŞTI

YIL (ton) 2021 2022 Zeytinyağı üretim 235 bin 422 bin İhracat 55 bin 93 bin Fiyat (Euro/ lt) 4,5 8,1

Haziran 2023 itibariyle üretici/borsa fiyatları bir önceki yılın aynı dönemine göre Türkiye’de yüzde 102, İspanya’da yüzde 84, İtalya’da yüzde 58 ve Yunanistan’da yüzde 72 oranında arttı.

Ticaret Bakanlığı da dökme ve varilli zeytinyağı ihracatındaki hızlı yükselişin, yurt içi fiyatlara da yansıdığını, zeytinyağı perakende fiyatlarında iç piyasada görülen artışın, son bir yıllık dönemde genel fiyat artışının oldukça üzerinde seyrettiğini bildirdi.

Tüm bu etkenler söz konusu ihracat yasağını getirdi.

Bakanlık açıklamasında şunlar denildi:

"Ticaret Bakanlığımızca, zeytinyağı sektörüne ilişkin dış ticaret, yurtiçi arz, tedarik, yurt dışı ve yurt içi fiyatlar, konusunda ülkemiz ve dünyadaki güncel gelişmeler sektör paydaşlarıyla yoğun temas halinde yakından takip edilmektedir. Bu çerçevede dünyada azalan zeytinyağı rekoltesinin sebep olduğu artan dış talep ve dünya fiyatları sebebiyle önemli ölçüde yükselen dökme ve varilli zeytinyağı ihracatının yurt içi tüketici fiyatlarına olan olumsuz etkisinin devam ettiği kaydedilmiştir.

Bakanlığımızca bu şartlar altında yeniden bir değerlendirme yapılarak, önümüzdeki zeytinyağı hasat döneminin başlangıcına (1 Kasım 2023) kadar, dökme veya varilli zeytinyağı ihracatına yönelik olarak ilave tedbirler yürürlüğe konulmuştur. "