Zorbalığın panzehiri ‘akran nezaketi’

 UZMANLARA göre akran zorbalığı, yalnızca iki çocuk arasındaki sıradan bir çatışma demek değil. Sınıfın havasını bozan, güven duygusunu zedeleyen ve aidiyet hissini yok eden bir sosyal olgu. Sessizlik ise bu sürecin görünmez ortağı. Mağdur çocuk yalnızlaştıkça, zorbalığı yapan daha da cesaretleniyor. Uzman Psikolog Ayben Demirkaya, İzmir İl Milli Eğitim Müdürlüğü Ar-Ge biriminde yürütülen çalışmalara işaret ederek, “Zorbalık karşısında susmak mağdur çocuğun kalabalık içinde yalnızlaşmasına neden olur. Bu nedenle sessizlik yerine ses olmak, yalnızlık yerine dayanışmayı örgütlemek gerekiyor” dedi.

BİR GÜLÜŞ, BİR GÜZEL SÖZ...

Demirkaya projeyi şöyle anlattı: “Zorbalığı önlemek  yanlış davranışları yasaklamak demek değil. Çocuklara birbirlerinin yükünü nasıl hafifleteceklerini göstermek çok önemli. Dil değişirse okulun iklimi değişir. İklim değişirse toplumun yarını değişir. Sessizlik yerine ses olmak gerek. Zorbalığın panzehiri akran nezaketidir. Bir öğrencinin arkadaşına el uzatması, yanında durması ya da ‘Seninle beraberim’ demesi zorbalığın etkisini azaltıyor. Nezaket bulaşıcıdır. Küçük bir gülümseme bile sınıfın havasını değiştirebilir. Örneğin, bir öğrencinin sırada beklemesi, arkadaşına ‘İyi ki varsın’ demesi ya da defterini paylaşması öğretmen tarafından fark edilip dile getirildiğinde değer kazanıyor. Takdir edilen davranış, tekrar etme eğilimi gösteriyor ve böylece zorbalığın etkisi zayıflıyor. Ayrıca öğretmenler ve ailelerle birlikte hazırlanan dijital nezaket kuralları, öğrencilerin ekran karşısında da güvenli bir dil geliştirmesine destek oluyor.”

ÖĞRENCİLERE REHBER

 Psikolog Demirkaya öğrencilere ise şu önerilerde bulundu:

- Arkadaşına kızdığında “Sen hep hata yapıyorsun” demek yerine “Birlikte başka bir yol bulabilir miyiz?” diyebilirsin.

- Mesaj yazmadan önce “Bunu bana söyleseler nasıl hissederdim?” diye kendine sorabilirsin.

- Arkadaşına kalemini uzatmak ya da kapıyı tutmak, aslında “Seni önemsiyorum” demektir.

- Sınıfta “Birlikte başarabiliriz” ya da “Senin fikrin önemli” gibi sözleri görünür kılmak güvenli alan yaratır.

- Bir arkadaşını dinlemek bazen tavsiyeden daha değerlidir.

YETİŞKİNLER İÇİN BEŞ YAKLAŞIM

“Akran nezaketi yalnızca okul içinde değil, evde de beslenmesi gereken bir kültür. Aile Yılı Projesi’yle veliler sürecin merkezine alındı. Zorbalığı azaltmanın yolu yetişkinlerin günlük hayatlarında bilinçli tercihler yapmasından geçiyor” diyen Demirkaya aileler için tavsiyeleri şöyle sıraladı:

1-Sözcükleri çözüm odaklı seçmek: “Yine hata yaptın”  yerine “Bu kez farklı bir yol deneyelim mi?” demek.

2-Dijital dilin kalıcılığını hatırlamak: Yazılan her mesajın gerçek hayatta da iz bıraktığını bilmek.

3- Küçük NEZAKETLERİ görünür kılmak: Basit jestleri fark
edip dile getirmek.

4-Ortak bir sözlük oluşturmak: Sınıfta ya da evde olumlu cümlelerden pano hazırlamak.

5-Dinlemeye zaman açmak: Çocuğu her gün birkaç dakika boyunca yargılamadan dinlemek.