Zorunlu liseye 3 model önerisi Aktüel Haberleri

Türkiye’de lise eğitiminin süresi yeniden gündemde. Araştırmacı, akademisyen ve bakanlık temsilcilerinin katıldığı SETA çalıştayında, mevcut 4 yıllık sistemin yerine 3 yıllık, 3+1 ve 2+2 modelleri tartışıldı. Fransa, Almanya, Portekiz gibi ülkelerde lise eğitiminin 3 yıl sürmesi örnek gösterildi.

Türkiye’de lise eğitiminin süresi ve yapısı yeniden tartışılıyor. 4 yıllık mevcut sistemin yerine, dünyadaki 3 yıllık lise modelleri de incelenerek üç farklı alternatif gündeme geldi. Siyaset, Ekonomi ve Toplum Araştırmaları Vakfı (SETA) tarafından düzenlenen “Ortaöğretimde Yeni Yönelimler: Türkiye’ye Uygun Model Arayışları” çalıştayında, araştırmacılar, akademisyenler ve Milli Eğitim Bakanlığı temsilcileri mevcut dört yıllık lise sisteminin yerine geçebilecek alternatifleri tartıştı.

LİSE EĞİTİMİ İSTİHDAMA GÖRE ŞEKİLLENMELİ

2012’de zorunlu eğitimin 12 yıla çıkarılmasının ardından, lise kademesinde çeşitli sorunlar öne çıktı. Tek tip müfredat, öğrencilerin farklı ilgi ve yeteneklerini geliştirmesini engelliyor. Müfredatın iş dünyasıyla uyumsuzluğu ve sınırlı staj imkânları istihdamı zorlaştırıyor. Erken yaşta yönlendirme yapılamaması, akademik odaklı sistemin yaşam becerileri ve kişisel gelişimi geri plana itmesi de eleştirilen başlıca noktalar. SETA’ya göre bu tablo, daha esnek ve yönlendirme temelli bir yapıyı zorunlu kılıyor.

DÜNYADAN ÖRNEKLER

Almanya’da ilkokul sonrası beş yıllık alt ortaöğretim ve üç yıllık lise uygulanıyor; öğrenciler akademik başarı ve öğretmen görüşleri doğrultusunda farklı lise türlerine yönlendiriliyor. Fransa’da üç yıllık lise, genel, teknik ve mesleki programlar halinde sunuluyor; yönlendirme, ortaokul sonunda rehberlik servisleri ve aile görüşleriyle yapılıyor. Polonya, Güney Kore, Portekiz ve Estonya gibi ülkelerde de lise genellikle üç yıl sürüyor ve yönlendirme 15–16 yaşlarında gerçekleşiyor.

TÜRKİYE İÇİN 3 MODEL ÖNERİSİ

3 yıllık lise modeli: Müfredat sadeleşiyor, erken yönlendirme yapılabiliyor, kamu maliyeti düşüyor. Öğrenciler 17 yaşında üniversiteye, mesleğe veya istihdama geçebiliyor.

3+1 modeli: Üç yıl zorunlu eğitim, bir yıl isteğe bağlı gelişim yılı. 12’nci sınıf proje, sertifika, staj veya ileri ders modülleriyle yapılandırılıyor. 11’inci sınıfta mezuniyet hakkı tanınıyor.

2+2 modeli: İlk iki yıl ortak temel eğitim, son iki yıl akademik veya mesleki derinleşme. İş dünyasıyla bağlantılı mesleki eğitim, açık lise ve sertifika programları destekleniyor. 10’uncu sınıfta mezuniyet hakkı veriliyor.

EN ÇOK DESTEĞİ 2+2 MODELİ ALDI

Katılımcılar, müfredat reformu, yükseköğretime hazırlık ve istihdama katkı açısından 2+2 modelini “iyi” buldu. 3 yıllık model, düşük maliyet ve kolay uygulanabilirliğiyle öne çıkarken; 3+1 modelinin esnekliği olumlu bulunmasına rağmen maliyet ve kabul açısından riskli görüldü.