130 yıl önce fark edilebilirmiş... Eşik aşılmak üzere Sözcü Gazetesi

Sanayi Devrimi’nin etkisiyle Avrupa’da kömür ve odun yakımı hızla artarken, atmosferdeki karbondioksit salınımları da yükselişe geçmişti. Karbondioksitin ısı tutma özelliği 1800’lerin ortasında yeni keşfedilmişti, ancak iklim değişikliğiyle insan eliyle oluşan etkiler 1970’lere kadar sistematik olarak ölçülememişti.

Araştırmada bilim insanları, 1860 yılında günümüz uydularındaki mikrodalga radyometreler kadar hassas cihazların ve buz çekirdeklerinden alınan karbondioksit verilerinin kullanılabildiği varsayımsal bir senaryo oluşturdu. Bu senaryoda, insan ve doğal etkilerin iklim üzerindeki etkisini ayırmak için “parmak izi” analiz yöntemi uygulandı.

Karbondioksit gibi sera gazlarının genel ısıtıcı etkisine rağmen, iklim değişikliğinin ilk sinyali aslında stratosferin soğuması şeklinde ortaya çıkıyor. Sera gazları, Dünya yüzeyinden gelen radyasyonu troposferde hapsederken, stratosferin yansıtıcılığını artırarak ısının geri dönmesine neden oluyor. Bununla birlikte ozon tabakasının incelmesi, stratosferin ısıyı emme kapasitesini azaltarak soğumayı hızlandırıyor.

Troposferdeki hava olaylarının dalgalanmaları uzun vadeli iklim modellerini zorlaştırırken, stratosfer bu dalgalanmalardan daha az etkileniyor. Bu nedenle uzun vadeli iklim değişikliği sinyallerinin stratosferde daha net görülebileceği belirtiliyor.

Araştırmaya göre, insan kaynaklı karbondioksit artışı nedeniyle stratosferdeki belirgin soğuma 1885 yılında yüksek güvenilirlikle tespit edilebilirdi. Ölçümlerin sadece Kuzey Yarımküre’de yapılabilmesi halinde bile 1894 yılına kadar insan kaynaklı soğuma sinyalleri tespit edilebilecek seviyeye ulaşmıştı.

Bilim insanları, günümüzde insan faaliyetlerinin iklim üzerinde yarattığı tehlikelinin eşiğinde olduğumuzu belirterek, alınacak kararların bu eşiğin aşılması üzerinde belirleyici olacağını vurguladı. Çalışmada, önümüzdeki 26 yılda beklenen değişimlerin, 1986-2024 arasındaki 39 yıllık süreçteki değişimlerden daha büyük olacağı ifade edildi.

Araştırmacılar, “Sürdürülebilir yollar izlenmediği takdirde iklim üzerinde tehlikeli insan etkilerinin kaçınılmaz olacağını yüksek güvenilirlikle biliyoruz” ifadelerini kullandı.