6 bin kitabın kapağını tasarladı: Dünyanın en çok tasarım yapan sanatçısı

Gazeteci Aslı Atasoy’un imzasını taşıyan "Kitabın Rüyası" adlı belgesel, Türkiye’de kitap kapağı tasarımının öncülerinden Birol Bayram’ın ilham verici yolculuğunu gözler önüne seriyor. 26 yılda yaklaşık 6 bin kitap kapağı tasarlayan ve bu tasarımlarla 63 milyon okura ulaşan Bayram, yalnızca grafik değil, aynı zamanda edebi bir miras da inşa eden bir sanatçı olarak belgeselin merkezinde yer alıyor.

Karikatürist, illüstratör ve çizer kimlikleriyle tanınan Bayram’ın çok yönlü sanat yaşamına odaklanan belgesel, kitap kapağını bir görsel iletişim aracı olarak ele alıyor. Bayram’ın tasarımlarında estetik olduğu kadar içerikle bütünleşen bir yaklaşım da ön plana çıkıyor.

Belgeselde Ahmet Ümit, Zeynep Atakan, Yekta Kopan, Mehmet Y. Yılmaz, Gürbüz Doğan Ekşioğlu, Horasan, Selçuk Altun, Sevengül Sönmez, Tibet Sanlıman ve Gamze Varım gibi isimler yer alarak kitap kapağının edebi ve sanatsal anlamını kendi perspektiflerinden aktarıyor. Katılımcılar, Birol Bayram’ın çalışmalarının okurla kitap arasındaki ilk teması nasıl şekillendirdiğine dair görüşlerini paylaşıyor.

Türkiye’nin en büyük yayınevlerinden birinde görsel sanat yönetmeni olarak görev yapan Bayram’ın hikâyesi, “bir kapağın sadece kapak olmadığını” gösterirken, sanatın sessiz ama güçlü yüzünü görünür kılıyor. Kitabın Rüyası, okurları kitaplara bağlayan o ilk bakışı tasarlayan bir sanatçının rüyasını anlatıyor.

Yönetmen Aslı Atasoy filme ilişkin düşüncelerini, şu sözlerle dile getirdi:

"Bu film, görünmeyen bir sanatın, kendisini saklamış bir sanatçının izini sürüyor. Birol Bayram, 26 yıl boyunca 6 bin kitabın kapağını tasarlayarak aslında her bir okuyucunun belleğinde iz bıraktı. Benim için bu belgeselin iddiası, ‘bakmak’ ve ‘görmek’ arasındaki o derin uçurumu göstermek. Bir kitabın kapağında gördüğünüz tasarım, aslında onu üreten sanatçının iç dünyasının bir yansıması. Ama biz çoğu zaman kısaca kapağa bakıp geçiyoruz. Bu film, o geçişi yavaşlatıyor; durduruyor. Birol Bayram’ın sessizce inşa ettiği görsel evreni görünür kılmak için o kapaklara uzun uzun bakmak istedim. Bu sadece bir sanatçının öyküsü değil; aynı zamanda benim de bir kadın yönetmen olarak kendi ‘görme’ serüvenimin izini sürdüğüm bir film."

Belgesel filmin görüntü yönetmeni Hakan Kasırga, müzik Eren Kazım Akay, ses tasarımı Ender Akay, renk editörü Cenk Erol ve kurgusu Nehircan Atabek, Oğuz Ok, Yusuf Elifbaş imzasını taşıyor.

Filmin çekimleri, İş Bankası Müzesi, CoBac ve Cercle D'orient E-Ofis'te gerçekleşti.

Birol Bayram’ın tasarladığı 6 bin 300 kitap kapağı, 26 yılda milyonlarca okura ulaştı. Yapay zeka hesaplamalarına göre, kitaplar şimdiye dek toplamda 63 milyon kişi tarafından okundu ve yaklaşık 630 bin evde yer alıyor. Bu da neredeyse Türkiye’deki hanelerin yarısına ulaşan bir görsel miras anlamına geliyor.

Kitabın Rüyası, 18 Mayıs Pazar günü Atlas 1948 Sineması'nda izleyiciler ile buluşacak.