ABD ile Venezuela arasında Tren de Aragua krizi: Trump ın bir başka oyunu mu?

Venezuela Devlet Başkanı Nicolás Maduro bu saldırıya nispeten ılımlı yanıt verdi. İki gün önce herhangi bir saldırıya tüm gücüyle karşılık vereceğini söylemişti; çünkü Karayip Denizi’nde uyuşturucu rotalarını gözetlemek için sekiz ABD gemisi konuşlandırılmıştı. Şimdilik yalnızca, ABD’nin ülkesinin petrolünü ele geçirmek istediğini söyledi. Hatta hükümeti, Trump’ın sosyal medyada yayımladığı saldırı videosunun yapay zekâyla üretildiğini iddia etti.

Tren de Aragua, Venezuela hapishanelerinde doğmuş bir suç örgütü. Cezaevlerinden taşarak mahalle, kasaba ve şehirlere yayıldı; göç rotalarını kullanarak Latin Amerika’ya ve ABD’ye kadar ulaştı. Gerçek gücü bilinmese de Trump 2024 seçim kampanyasında bu örgütü sık sık kullandı.

Washington merkezli düşünce kuruluşu Insight Crime’a göre:

“Tren de Aragua, Venezuela’nın en güçlü suç yapılanmasıdır ve yurtdışında kök salabilmiş tek yerel gruptur. Bir hapishane çetesinden, geniş bir suç portföyü olan ulusötesi bir tehdide dönüşmüştür.”

Örgüt, 2013-2014’te Tocorón hapishanesinde Héctor Rustherford Guerrero Flores (takma adı Niño Guerrero) tarafından kuruldu. Başlangıçta mahkûmlardan yemek, ortak alan, koruma gibi şeyler için haraç toplayarak güçlendi. Zamanla cezaevinde havuz, hayvanat bahçesi, gece kulübü kuracak kadar büyüdü. 2017’de basın onlara “megaçete” diyordu.

2016’da rakip “Tren del Llano”nun lideri öldürülünce bölgesini ele geçirdiler. Kısa sürede Venezuela’nın 5 eyaletinde etkin oldular; suç yelpazeleri genişledi: gasp, adam kaçırma, insan ticareti, göçmen kaçakçılığı, uyuşturucu, yasa dışı madencilik, siber suçlar. Sınır bölgelerinde ELN ve AGC gibi Kolombiya’nın güçlü gruplarıyla çatıştılar.

Göçmen akınlarını kullanarak Kolombiya, Peru, Şili, Ekvador, Brezilya, Meksika, Kosta Rika ve hatta Arjantin’e yayıldılar. ABD’deki varlıkları ise belirsiz ama gittikçe büyüdükleri iddia ediliyor.
Her yerde aynı modeli uyguladılar: önce yerel çetelerle işbirliği, sonra onları yutma, ardından kendi hücrelerini kurma. Dışarıda da haraç, göçmen kaçakçılığı, “gota a gota” (yasadışı tefecilik), küçük ölçekli uyuşturucu trafiği, seks amaçlı insan ticareti ve soygunlarla faaliyet gösteriyorlar.

2023’te Venezuela ordusu Tocorón cezaevine baskın düzenledi; hayvanat bahçesi, lüks yaşam alanları ortaya çıktı. Lider kadro kaçmayı başardı. Niño Guerrero’nun nerede olduğu bilinmiyor. Yardımcılarından Larry Álvarez 2024’te Kolombiya’da yakalandı.

Insight Crime’a göre, cezaevinin kaybı ve üst düzey liderlerin yakalanması örgütü zayıflattı. Göç rotalarının değişmesi ve ABD’nin sıkı önlemleri de gelirlerini düşürdü. Yine de bölgedeki hükümetler için hâlâ ciddi bir tehdit.

ABD yönetimi, örgütün ülkeye “istila” ettiğini iddia ediyor. 2024’te Eski Başkan Joe Biden, Tren de Aragua’yı “önemli ulusötesi suç örgütü” ilan etti. Trump 2025’te yeniden başkan olunca, örgütü “yabancı terör örgütü” olarak tanımlayan kararı imzaladı. Ancak Insight Crime'a göre Tren de Aragua’nın ABD’deki itibarı, gerçek varlığından daha hızlı büyüdü. Yapılanmalarına dair somut kanıt yok. FBI ve sınır yetkilileri örgütün varlığını kabul ediyor ama üyelerinin sayısını ve eylemlerinin derinliğini bilmiyor.

Trump, bu iddiaları göçmen karşıtı politikalarını güçlendirmek için kullandı. Yüzlerce Venezuelalı göçmen, bağlantıları kanıtlanmadan sınır dışı edildi. Bazıları El Salvador’a gönderildi, Trump bunu “gösteri”ye dönüştürdü. Uzmanlar ise bunun örgütü zayıflatmak yerine güçlendirebileceğini söylüyor.

Tren de Aragua bugün Latin Amerika’nın en tehlikeli suç örgütlerinden biri. ABD’de varlığı tartışmalı olsa da Trump için göç karşıtı söylemin merkezinde. Maduro hükümeti ise örgütü “uluslararası medyanın kurgusu” olarak nitelendiriyor.