Ağız kokusu alzheimer ve kalbin habercisi Sözcü Gazetesi

Kalp, felç ve alzheimer DİŞ FAKTÖRÜ - 3 -  Ağız sadece ağız değildir

Modern tıpta artık “ağız” bir organ değil, bir sistem başlangıcı olarak kabul ediliyor.

Çünkü ağız florası, bağırsak sağlığının ön habercisi, bağışıklık sisteminin vitrini, kalbin, beynin ve akciğerin destek noktası.

Ağızda başlayan her iltihap, vücudu baştan aşağı etkileyebilir. Diş eti kanaması bir başlangıçtır; ama bitiş çizgisi diyabet, romatizma, hatta beyin bozuklukları olabilir.

Diş eti hastalığı ve diyabet: İki yönlü bir yol

Tip 2 diyabeti olan bireylerde diş eti hastalıklarına daha sık rastlanır.

Çünkü yüksek kan şekeri, ağız içindeki bakterilere daha iyi ortam sunar, bağışıklık sistemi zayıflar. Ama bu ilişki tek yönlü değildir. Diş eti hastalığı olan bireylerde de kan şekeri kontrolü zorlaşır.

Kronik periodontitis, insülin direncini artırabilir. Bu da diyabetin ilerlemesini kolaylaştırır (Kaynak: Journal of Clinical Endocrinology & Metabolism, 2021).

Tükürük testiyle teşhis edilenler

- pH dengesizliği: Reflü ve çürük riski

- Bakteri yoğunluğu: Gingivitis veya ileri çürük

- İnflamasyon belirteçleri: Kalp riski tahmini

- Yakında: Alzheimer’a zemin hazırlayan bakteriyel profiller

Hamilelik ve erken doğum

Periodontitisli gebelerde, erken doğum ve düşük doğum ağırlığı riski yaklaşık %50 artar.

Bunun nedeni iltihabın vücutta salgılattığı prostaglandinlerdir. Bu kimyasallar rahimde kasılmayı tetikler, doğumu başlatabilir.

Gebelikte diş eti kanaması fizyolojik olabilir, ancak iltihaplı dokuların görmezden gelinmesi ciddi sonuçlara yol açabilir.

Ağız sağlığı neden bu kadar önemli?

Çünkü vücutta kronik düşük dozda iltihap yaratan hastalıkların çoğu, ağızdan başlar.

Biriken bakteriler, bağışıklık sistemini sürekli aktif tutar.

Bu da hücrelerin yorulmasına, dokuların hasar görmesine ve diğer hastalıkların zemininin hazırlanmasına yol açar.

Lavabodaki küçük belirti, vücutta büyük sorundur

- Diş eti iltihabı → damar duvarı iltihabı → kalp krizi

- Ağız kokusu → bakteriyel flora bozulması →Alzheimer riski

- Diş çekimi sonrası iyileşmeyen yara → bağışıklık yetersizliği → sistemik enfeksiyon

Bunların hepsi ağız sağlığının basit bir konu olmadığını gösterir.

Ağız, bazen en değerli erken uyarı sistemidir. Ama sessiz çığlıklarını duymak gerekir.

Diş eti hastalığı olanda şu uzmanlar işin içinde olabilir

- Diş hekimi: Klinik ve görüntüleme tanısı

- Kardiyolog: Damar iltihabı ve ateroskleroz riski

- Nörolog: Alzheimer takibi, koku bozukluğu değerlendirmesi

- Romatolog: Bağ doku hastalığı dışlaması

- Kadın doğum: Gebelikte erken doğum riskinin yönetimi

Türkiye’de ağız sağlığı verisi  (TÜİK & WHO, 2023)

- Erişkinlerin %67’sinde diş eti kanaması ya da çekilmesi var.

- 45 yaş üzeri bireylerin %52’si diş taşı temizliği yaptırmıyor.

- Her 3 kişiden 1’i sadece diş ağrısı olunca diş hekimine gidiyor.

Romatoid artrit: Diş iltihabı ile eklem iltihabı bağlantısı

Diş eti iltihabına neden olan bazı bakterilerin, romatoid artritli bireylerdeki bağ dokusu yıkımını da tetiklediği gösterildi. Özellikle Aggregatibacter actinomycetemcomitans adlı bakteri, eklemlerdeki otoimmün süreci uyarabiliyor.

Yani ağızda başlayan bir bağışıklık sapması, vücudun kendi eklemlerine savaş açmasına neden olabiliyor. (Kaynak: Science Translational Medicine, 2016).

Ağız kokusu sadece sosyal  sorun değildir

Kronik ağız kokusu (halitozis), bazen sistemik hastalıkların ilk belirtisi olabilir.

İşte dikkat edilmesi gerekenler:

Alzheimer ilişkisi

- Ağız hijyeninin bozulması, erken evre unutkanlık ve davranış değişikliklerinin habercisi olabilir.

- Diş fırçalamayı unutmak ya da ihmal etmek, ağız florasında çürük bakterilerin artmasına neden olur.

- Koku, Alzheimer’ın dolaylı ve sessiz sinyali olabilir.

Kanser ilişkisi

- Ağız, boğaz, bademcik ve mide kanserlerinde çürük et benzeri koku görülebilir.

- Fusobacterium nucleatum gibi bakteriler ağız kokusuna ve aynı zamanda kolon kanseri riskine yol açabilir.

(Kaynak: Cancer Research Journal, 2020). Kalıcı, tek taraflı, metalik veya çürümüş koku varsa, yalnızca diş değil, tüm sistem kontrol edilmelidir.