Akademisyenler komisyona dünyadaki çözüm yollarını anlattı

Kuzey İrlanda, Kolombiya, Güney Afrika, Nepal başta olmak üzere çeşitli ülkelerden çözüm yöntemlerini anlatan akademisyenler, ‘güven’ vurgusu yaptı. Üsküp Büyükelçisi Fatih Ulusoy ve Milli İstihbarat Akademisi Başkanı Prof. Dr. Talha Köse de sunum yaptı. Komisyonda öğretim üyelerinin değerlendirmeleri özetle şöyle:

TÜRKİYE ÖRNEĞİ OLACAK

Prof. Dr. Havva Kök Arslan: Ortadoğu’da devletler içinde en güçlü devletin Türkiye olması, Atatürk’ün vizyonunun ne kadar güçlü olduğunu gösteriyor. Şu anda bizim yaşadığımız negatif barış, yani şiddetin sona ermesi. Pozitif barışa geçmemiz gerekiyor. Bu en az 10 yıl sürüyor. Toplum tarafından kabulü için plan yapılmalı. Torunlarımız, gelecek kuşaklar için bunu yapmak zorundayız. Önümüzde örnekler var. Fatih var, Atatürk var. Hatta yani şu anda belki Meclis’te bunu söylemek doğru değil ama ben MHP kökenli birisi olarak söyleyeyim, Abdullah Öcalan’ın yaptığı şey gerçekten bir liderlik örneği.

Prof. Dr. Sevtap Yokuş Veznedaroğlu: Türkiye kendi örneğini yaratacak. Ama birtakım prensiplerde ortaklaşma şart. İrlanda’da ilmek ilmek işlenmiş bir inşa süreci var. Kuzey İrlanda insan hakları komisyonu çok ciddi çalışmış; bireysel başvuruları kabul etmeye kadar geniş yetkilerle donatılmış. Güney Afrika’da ana dinamik anayasa yoluyla demokrasi. Hakikatleri Araştırma Komisyonu çok önemli bir işlev yüklenmiş; çok iyi bir basamak olmuş. Güney Afrika anayasacılığı, deyim yerindeyse bir demokrasi şölenine dönüşmüş. Sürecin toplumsallaşması önemli. Güven bir ön şart olarak belirlememek gerekiyor. Güvencelerin sağlanması gerekiyor.

GÜVEN YOLDA İNŞA EDİLİR

Prof. Dr. Betül Çelik: Barış sonrası 10 yıl gibi uzun bir zaman dilimine yayılır. Umudu yitirmemek gerekiyor, bu işin doğası böyle. Başarılı örnek diyebileceğimiz Kuzey İrlanda’da İRA silahlarını 2005 yılında bıraktı. Yani bunun hemen olmasını beklemek çok gerçekçi olmaz.

Dr. Esra Çuhadar: Güven inşası en kritik adımlardan birisi. Sabırlı olmalıyız. Genelde bu süreçleri silahlı gruplar domine ederken sivillerin ihtiyaçları ikinci plana atılabilmekte. Oysa Kolombiya’daki uygulama, barışın sıradan vatandaş için kazanım olacağı mesajını kuvvetle veriyor.

‘KIYAS’ TEPKİSİ

Prof. Dr. Havva Kök Arslan’ın, sözleri kısa bir tartışmaya neden oldu. DSP Genel Başkanı Önder Aksakal ile bazı milletvekilleri, “Atatürk ile Öcalan’ı nasıl kıyaslarsınız?” diyerek tepki gösterdi. Arslan ise, “Kıyaslamadım. Bir paradigma değişikliği örgütün feshedilmesi; bir liderlik örneği” yanıtını verdi.

KURTULMUŞ: LİTERATÜRE GEÇECEK

TBMM Başkanı Kurtulmuş, toplantıdaki konuşmasında “Şunu rahatlıkla söyleyebilirim ki bizim şu anda gerçekleştirmeye çalıştığımız husus bir Türkiye modelini ortaya koymaktır. Biz çatışma çözümleriyle ilgili adımların detaylı şekilde analizini gerçekleştireceğiz ama yaptığımız şey Türkiye’ye has bir modelin ortaya konulmasıdır. İnşallah bu çalışmaları tamamladıktan sonra dünya literatürüne ve dünyadaki demokrasi tarihine armağan edeceğimiz başarılı bir Türkiye örneği olacaktır.”