Aliyev in Washington ziyareti neden önemli?

Beyaz Saray'da kritik zirveye saatler kaldı. ABD Başkanı Donald Trump, Azerbaycan Cumhurbaşkanı İlham Aliyev ve Ermenistan Başbakanı Nikol Paşinyan'ı ağırlayacak. Gündemdeki en kritik başlık ise iki ülke arasındaki barış süreci olacak. Trump'ın Aliyev ve Paşinyan ile ayrı ayrı gerçekleştireceği baş başa görüşmelerin ardından ortak açıklama yapılması bekleniyor. ABD basınına göre, barış anlaşmasının duyurulması da seçenekler arasında.

Tam da bu sebeple Aliyev'in ABD ziyareti yalnızca ikili ilişkiler açısından değil, bölgesel istikrar ve küresel güvenlik bağlamında da özel bir öneme sahip. Uluslararası diplomasi için model teşkil ediyor. Barışın zorla değil, adil hukuk ilkeleri ve uluslararası meşruiyet temelinde tesis edilebileceğini göstermesi açısından önemli.

Ayrıca, Trump'ın davetiyle gerçekleşen ziyaret, Azerbaycan'ın yalnızca bölgede değil, uluslararası arenada da, güvenilir ve etkili bir aktör haline geldiğinin kanıtı olarak görülüyor. Bakü'nün askeri ve siyasi zaferlerinin, uluslararası hukuk çerçevesinde resmileştirilmesinde yeni bir aşamanın başlangıcı olarak nitelendiriliyor. Diğer yandan, Washington'da kurulacak temas, sürdürülebilir iş birliği için yeni fırsatların yaratılmasına ve ABD-Azerbaycan ilişkilerinde yeni bir aşamaya geçilmesinin önünü açabilir.

Azerbaycan 2020'de 2. Karabağ Zaferiyle, Ermeni işgalini sona erdirdi. Bölgede yeni jeopolitik gerçeklikler oluşturdu. Bu aşamanın devamı olarak, Eylül 2023'te gerçekleştirilen 24 saatlik antiterör operasyonuyla, ülkenin tam egemenliği yeniden sağlandı. Tüm bunların ardından Azerbaycan, kalıcı barışın sağlanması yönünde istikrarlı ve kararlı bir diplomatik yol izledi. Her zaman yapıcı diyaloga açık kaldı. Ermenistan da artık bölgedeki yeni gerçekliği kabul ediyor ve buna göre hareket ediyor.

Aliyev ve Paşinyan son olarak temmuz ayında Abu Dabi'de bir araya geldi. "Arabulucusuz" şekilde yapılan kritik toplantı, Azerbaycan diplomasisinin ilkeli duruşunun önemli sonuçlarından biri ve barış anlaşmasına giden yolda kritik adım olarak değerlendirildi.

Barış anlaşmasının metnine ilişkin müzakereler mart ayında tamamlanmış olsa da, Erivan yönetiminin atması gereken somut adımlar var. Ermenistan anayasasında yer alan, Azerbaycan'ın toprak bütünlüğü ve bağımsızlığını hedef alan maddelerin çıkarılması kritik önemde. Azerbaycan ayrıca AGİT-Minsk grubunun feshedilmesini de istiyor. Temmuz ayında "anlaşmaya çok yakınız" diyen Azerbaycan Cumhurbaşkanı İlham Aliyev, geçici araç olarak anlaşma metninin paraflanması önerisini getirdiklerini anlatmış, "Anlaşmanın imzalanması bölgede büyük değişimlere neden olacak" demişti.